261
3. TAKLIF VA MULOHAZALAR
Javob:
3-metodika
SOTSIOMETRIYA.
GURUHDAGI IJTIMOIY PSIXOLOGIK
MUHIT VA SHAXSLARARO MUNOSABATLAR XUSUSIYOTLARINI
O‘RGANISH
Sotsiometriya usuli guruhdagi shaxslararo munosabatlarni aniqlovchi eng samarali
usullardan biridir.
Bu usulni amalga oshirish davomida tekshiruvchiga nisbatan bir qator talablar
borki, bu talablarga tekshiruvchi qatiy rioya qilishi lozim.
1.Avvalo, berilgan javoblar qattiq sir saqlanishini tekshiruvchilar bilishlari joiz.
2. Javob berish chog‘ida har bir tekshiriluvchining mustaqil hamda erkin
bo‘lishiga sharoit yaratish lozim.
3.Tekshirish davomida tekshiruvchi o‘zini ochiq yuz bilan quvnoq holda tutishi
kerak.
Demak, sotsiometriya metodida odatda 3 tadan 5 tagacha savol bo‘lishi mumkin.
Tekshiriluvchiga quyidagi savol bilan murojaat qilinadi.
Siz guruhingizdagi (sinfingizdagi) talabalar (o‘quvchilar) orasidan kimni ko‘proq hurmat
qilasiz?
1-shakl
Abdullayeva E.
1. ___________________
2. ___________________
Ma‘lumotlarni qayta ishlash
Javoblarni tahlil qilishda sotsiometrik matrisa (1-jadval) tuziladi. Bunda guruhdagi
shaxslararo munosabatlar va o‘zaro sheriklik munosabatlari aks ettiriladi. Shuningdek,
o‘zaro bir-birini tanlashlar belgilanadi (bir-birlarini tanlash) va matrisa doira ichiga olib
qo‘yiladi
keltirilgan sotsiometrik matrisani quyidagi (1-jadvalda
to‘ldirish uchun
dastavval guruhning tadqiqotda ishtirok etgan a‘zolarining ro‘yxati alifbo bo‘yicha yozib
olinadi va unda nechta kishi ishtirok etgan bo‘lsa familiyalardan so‘ng jadvalda shuncha
ustun qoldiriladi va tartib bo‘yicha ularga ham raqamlar qo‘yib chiqiladi.
