|
Kirish asosiy qism
|
| bet | 12/15 | | Sana | 17.05.2024 | | Hajmi | 149,96 Kb. | | #240235 |
Bog'liq Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti 2.8-jadval
Asosiy vositalardan foydalanishning samaradorlik ko’rsatkichlari va ularning o’zgarishiga ta’sir etuvchi omillar taklili
Ko’rsatkichlar
|
O’tgan yili
|
Xisobot yili
|
Farki (+,-
)
|
1
|
2
|
3
|
4
|
1. Sotishdan olingan sof tushum, ming sum
|
263809
|
440274
|
+176465
|
2. Asosiy vositalar kiymati, ming sum
|
69482
|
71049
|
+1567
|
3. Xar ming sumlik asosiy vositalar kisobiga olingan tushum, ming sum
|
3,7968
|
6,1968
|
+2,4
|
4. Asosiy vositalar va ulardan foydalanishni sof tushumga ta’siri:
|
|
|
|
A) asosiy vositalar kiymatining uzgarishi (1567x3,7968)
|
x
|
x
|
5949,6
|
B) asosiy vositalar kaytimining uzgarishi (2,4x71049)
|
x
|
x
|
170515,4
|
Firmada asosiy vositalardan samarali foydalanish o’tgan yilga nisbatan yaxshilangan. Xar ming sumlik asosiy vosita kisobiga olingan sof tushum o’tgan yilga nisbatan 2,4 ming sumga ortgan. Bu ijobiy koldir.
Asosiy vositalar omilining sof tushumga ta’sirini aniklashda farklarni kupaytirish usulini kullab taklil kilish mumkin. Jadval ma’lumotlaridan kurindiki, asosiy vositalar kiymatining o’tgan yilga nisbatan 1567 ming sumga kupayishi Mahsulotlar sotishdan olingan sof tushumni 5949,6 ming sumga kupayishiga ta’sir etgan.
Asosiy vositalardan samarali foydalanishni o’tgan yilga nisbatan yaxshilanganligi sof tushumni 170515,4 ming sumga kupaytirgan. Demak, sof tushumning kupayishini 96,4 foizi samaradorlik kisobiga, kolgan 3,6 foizi esa fond kajmining kupayishi evaziga sodir bulgan.
Bundan kurinadiki, o’tgan yilga nisbatdan firmaning asosiy vositalardan samarali foydalanganlik darajasi ijobiy tomonga uzgargan.korxonaning ishlab chiqarish quvvati kattaligini belgilaydi. U ishlab chiqarish dasturini asoslashda katta rol o’ynaydi hamda korxonaning belgilangan nomenklatura va sifatli mahsulot ishlab chiqarish bo’yicha potensial imkoniyatlarini tavsiflaydi.
Bundan kelib chiqadiki, ishlab chiqarish quvvati – bu, ma’lum bir vaqt davomida ilg’or texnologiyalardan foydalanish, ishlab chiqarish va mehnatni tashkil qilishning ilg’or sharoitlarida ishlab chiqarish mumkin bo’lgan mahsulotlarning maksimal darajasidir. U qoidaga ko’ra, ishlab chiqarilgan mahsulotlar hajmining natural ko’rinishda, ushbu korxonaning ixtisoslashganligi va mahsulotning alohida turlari o’rtasidagi o’zaro nisbatiga ko’ra aniqlanadi.
Korxonaning ishlab chiqarish quvvati ilg’or (asosiy) sexlar quvvati bilan, sexlar quvvati bosh uchastkalar quvvati bilan, uchastkalar quvvati esa bosh uskunalar quvvatiga asosan aniqlanadi. Korxona ishlab chiqarish quvvati kattaligini belgilab beruvchi ko’rsatkichlar qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin:
uskunalar tarkibi va turlar bo’yicha soni;
uskuna, agregat va dastgohlardan foydalanishning texnik-iqtisodiy norma (normativ) lari;
uskunalarning ishlash vaqti fondi;
ishchilar soni;
ishlab chiqarilayotgan mahsulot nomenklaturasi va assortimenti (turlari va xilma-xilligi).
Korxona ishlab chiqarish quvvatining boshlang’ich (yil boshida), yakuniy (yil oxirida), o’rtacha yillik hamda loyiha quvvati turlari mavjud. Loyiha quvvati qurilish loyihasida ko’zda tutilgan bo’ladi. Qayta tiklash, kengaytirish va texnik jihatdan qayta qurollantirish davomida loyiha quvvati kattalashtirilishi mumkin. Shu sababli amaliyotda loyiha quvvati ko’pincha korxonaning amaldagi quvvati bilan solishtiriladi. Korxonaning amaldagi quvvati korxona ishlab chiqarish dasturini tayyorlash uchun asos bo’lib xizmat qiladi.
tashqari, barcha o’rnatilgan uskunalar hisobga olinadi. Ba’zi bir sexlarda (yig’uv, quyuv va boshqa sexlarda) ishlab chiqarish quvvati ishlab chiqarish maydonlariga asosan hisoblanadi.
Ishlab chiqarish quvvatini aniqlashda mahsulot birligiga sarflanuvchi vaqt normasi yoki har bir uskunaning unumdorlik normalari muhim ahamiyatga ega bo’lib, ular ilg’or hamda progressiv bo’lishi talab qilinadi.
Korxona bosh bo’g’inining (asosiy sexining) ishlab chiqarish quvvati quyidagi formula asosida hisoblanadi:
М n Фмакс
|
| |
