|
Kirish asosiy qism
|
| bet | 3/15 | | Sana | 17.05.2024 | | Hajmi | 149,96 Kb. | | #240235 |
Bog'liq Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universitetiKirish qismida tadqiq qilinayotgan muammoning dolzarbligi asoslangan va uning o’rganilganlik darajasi, maqsadi, vazifalari aniqlangan.
«Bozor munosabatlari rivojlanishi sharoitida asosiy fondlarning mohiyati va nazariy asoslari» nomli birinchi bobda asosiy fondlarning iqtisodiy mohiyati va uning korxona faoliyatidagi o’rnini aniqlangan hamda korxonalarda asosiy fondlarni eskirishi, ularni baholash va ta’mirlash usullari ishlab chiqilgan. Shuningdek, mazkur bobda korxonalarda asosiy fondlar samaradorligini oshirishning mezonlari va ko’rsatkichlari tasniflangan.
1.Asosiy fondlarning mohiyati va ularning korxona faoliyatidagi o’rni
Zamonaviy iqtisodiyot fani asosiy fondlarni ma’lum bir iste’mol qiymati ko’rinishida ijtimoiy mehnat asosida yaratiluvchi, ishlab chiqarishning moddiy- buyumlashgan material omillari qatoriga kiritadi. Hozirgi bozor sharoitlarida korxona kuchi va vositalari yordamida yaratilgan asosiy fondlar ishlab chiqarish quvvatlarini shakllantirish va ulardan foydalanishga faol ravishda ta’sir ko’rsatuvchi mulk hisoblanadi. Butun xalq xo’jaligi miqyosida asosiy fondlar mamlakatning milliy boyligini tashkil qiladi.
Asosiy fondlar korxona ishlab chiqarish vositalarining bir qismi bo’lib, ishlab chiqarish jarayonida uzoq vaqt ishtirok etada va o’zining natural-moddiy holatini yo’qotmaydi hamda o’z qiymatini tayyorlanayotgan mahsulotlarga qismlab o’tkazib beradi. Asosiy fondlar qiymatini tayyorlanayotgan mahsulotga o’tkazish jarayoni amortzasiya deb, ushbu jarayonda to’plangan mablag’lar esa amortizasiya ajratmalari deb ataladi.
Iqtisodiy maqsadlariga ko’ra, asosiy fondlar ishlab chiqarish va noishlab chiqarish fondlariga taqsimlanadi. Ishlab chiqarish asosiy fondlari o’z mohiyatiga ko’ra, korxonaning ishlab chiqarish potensialini tashkil qilib, ularning tarkibiga quyidagilar kiradi:
qo’yilgan qiymatlardagi asboblar va ishlab chiqarish inventari.
Asosiy ishlab chiqarish fondlari ishlab chiqarishda band bo’lgan barcha mutaxassis va xodimlar soni bilan birgalikda, korxonaning ishlab chiqarish apparati deb ataladi.
|
| |
