|
Mukammal (sof) raqobat turizm bozorining xususiyatlari
|
| bet | 35/90 | | Sana | 02.06.2024 | | Hajmi | 0,57 Mb. | | #259141 |
Bog'liq ERKINOVA UMMIYA BURXONALIYEVA MADINA6.2. Mukammal (sof) raqobat turizm bozorining xususiyatlari.
Sof raqobatli turizm bozorining asosiy xususiyati yuqori darajada tashkil etilgan bozorda oʼz mahsulotlarini taklif qiluvchi koʼplab mustaqil faoliyat yurituvchi sotuvchilarning mavjudligidir. Raqobatchi turistik korxonalar standartlashtirilgan yoki bir hil turistik mahsulot (turistik xizmatlar) ishlab chiqaradi (koʼrsatadi). Bunday bozorda yakka turistik korxonalar turistik mahsulot narxi ustidan kam nazoratni amalga oshiradilar, chunki sof raqobat sharoitida turizm bozorining har bir ishtirokchisi umumiy ishlab chiqarish hajmining shunchalik kichik qismini ishlab chiqaradiki, uning koʼpayishi yoki kamayishi boʼlmaydi. Turistik mahsulotning umumiy taklifiga va uning narxiga sezilarli taʼsir koʼrsatadi
Turist (isteʼmolchi) turistik mahsulot qaysi sotuvchidan sotib olinganiga ahamiyat bermaydi. Turistik mahsulotlarni standartlashtirish tufayli narxsiz raqobat, yaʼni mahsulot sifati, reklama yoki sotishni ragʼbatlantirishdagi farqlarga asoslangan raqobatga asos yoʼq. Buni tushuntirish uchun quyidagi misolni olaylik.
Аytaylik, 10 000 ta raqobatchi sayyohlik agentliklari mavjud boʼlib, ularning har biri hozirda 100 tadan turistik mahsulot ishlab chiqaradi. Shunday qilib, umumiy taʼminot 1 million donani tashkil qiladi. Аytaylik, firmalardan biri oʼz ishlab chiqarishini 50 donaga qisqartiradi. Turistik ishlab chiqarishning bunday qisqarishi turistik mahsulot narxiga taʼsir qilmasligi aniq, chunki u umumiy taklif hajmida deyarli sezilmaydi. Zero, turizm mahsuloti birliklari soni 1 000 000 birlikdan 999 950 donaga kamayadi. Bu turistik mahsulotlar narxiga sezilarli taʼsir koʼrsatish uchun taklif hajmining oʼzgarishi yetarli emas.
Shunday qilib, raqobatbardosh firma bozor narxini belgilay olmaydi, faqat unga moslasha oladi.
Sof raqobat sharoitida yangi sayyohlik korxonalari kirishi va mavjud korxonalari sanoatni tark etishi mumkin. Yangi korxonalarning paydo boʼlishiga va ularning turistik mahsulotlarini raqobatbardosh bozorlarda sotishga toʼsqinlik qiladigan qonunchilik, texnologik, moliyaviy yoki boshqa jiddiy toʼsiqlar mavjud emas.
Аmalda jahon turizm industriyasida sof raqobat ancha ommalashgan va bu bozor modeli muhim tahliliy va amaliy ahamiyatga ega.
Turizmda yirik shaharlardagi taksi haydovchilari, motellar va yirik turistik markazlardagi kichik mehmonxonalar bozorlarida tavsiflangan modelga yaqin tuzilma shakllangan. Shu bilan birga, bu bozorlarni mutlaqo raqobatbardosh deb boʼlmaydi. Masalan, motellar har xil narxlarni belgilaydilar. Joylashuvi, xizmat koʼrsatish sifati yoki ichki dizaynga bogʼliq. Shunday qilib, ular mahsulotni farqlash va qiyosiy ustunlikdan foydalanishga murojaat qilishadi, bu mukammal raqobat farazlariga ziddir. Shu bilan birga, ular bozor ustidan hech qanday kuchga ega emaslar va ular xohlagan narxlarni belgilash uchun yetarlicha farq qilmaydi. Motellar turar joy uchun tariflarni tashqaridan belgilangan chegaralar doirasida oʼzgartiradilar.
|
| |
