|
Kirish bob. Turizm iqtisodiyotigа kirish
|
| bet | 32/90 | | Sana | 02.06.2024 | | Hajmi | 0,57 Mb. | | #259141 |
Bog'liq ERKINOVA UMMIYA BURXONALIYEVA MADINA5.5. rasm. Bozor muvozanati
P-narx;
Q-tovarlar miqdori;
D-talab egri chizigʼi;
S-taklif egri chizigʼi;
Ye-bozor muvozanatining nuqtasi;
Re-muvozanat narxi;
Qe-bozor muvozanatiga erishiladigan tovarlar miqdori
Ikkita tushunchani ajratish kerak-taklif (talab) hajmining oʼzgarishi
va taklifning oʼzi (talab) oʼzgarishi.
Birinchi holda, faqat narx oʼzgaradi, boshqa barcha omillar oʼzgarmaydi va shuning uchun talab yoki taklif hajmining oʼzgarishi "talab egri chizigʼi boʼylab siljishni"aks ettiradi. Ikkinchi holda, indikatorning tabiati oʼzgaradi, yaʼni. butun talab yoki taklif egri chizig’i oʼngga yoki chapga siljiydi (rasm.5.6).
5.6. Talab egri chizigʼining narx boʼlmagan omillar taʼsirida siljishi.
Talab egri chizigʼi shuni koʼrsatadiki, isteʼmolchilarning turistik xizmatlarga boʼlgan talabi ularning narxi pasaygan sari ortib boradi. Ishlab chiqaruvchilar esa narx oshishi bilan taklifni oshiradi. Grafikdagi egri chiziqlarning kesishish nuqtasi talab va taklifning muvozanatlanganligini bildiradi va narx bu muvozanatning koʼrsatkichi hisoblanadi.
Talab va taklif oʼrtasidagi muvozanat optimal boʼlsa, bozor muvozanatda boʼladi. Bu marjinal daromad marjinal xarajatlarga teng boʼlgan bozor holati. Bozor muvozanatida sotuvchilarda ortiqcha boʼlmaydi, xaridorlar esa tanqislikni boshdan kechirmaydilar. Turistik korxonalar oʼz faoliyatini barqarorlashtiradi, ishlab chiqarish hajmi optimal boʼladi. Tovar almashinuvi (sotib olish va sotish) muvozanatli narxlarda amalga oshiriladi.
Аgar narx muvozanat bahosidan yuqori belgilansa, u holda turistik mahsulotning sotilmaydigan ortiqcha qismi paydo boʼladi. Narxni muvozanat holatiga tushirish kerak. Аgar siz muvozanat bahosidan pastroq narx belgilasangiz, u holda turistik xizmatlar tezda sotiladi, talab qondirilmaydi. Talab koʼtariladi, narxlar muvozanat qiymatiga koʼtariladi.
Аgar talab oʼssa, egri (D) oʼngga siljiydi, nuqta (E) yuqoriga koʼtariladi, yaʼni, muvozanat bahosi oshadi. Talabning kamayishi bilan talab egri chizigʼi (D) chapga siljiydi, muvozanat bahosi pasayadi. Аgar taklif oshsa, egri chiziq (S) ham oʼngga siljiydi va nuqta (E) kamayadi, yaʼni, muvozanat bahosi pasayadi. Аksincha, taklif kamayganda taklif egri chizigʼi (S) chapga siljiydi va muvozanat bahosi oshadi.
Bunday bozor bahosi turistik bozorni avtomatik tartibga soluvchi tomonidan ifodalanadi. Muvozanatli narx turistik mahsulot bozorida xaridorlar talab qiladigan darajada ishlab chiqarilganligini bildiradi. Bozordagi bu holat bozor iqtisodiyotining maksimal samaradorligining ifodasidir.
Muvozanat bahosi, bir tomondan, marjinal foydalilikka, ikkinchi tomondan, marjinal xarajatlarga teng.
Xulosa oʼrnida shuni taʼkidlash kerakki, narx asosiy eʼtibor sifatida barcha tadbirkorlik subʼektlarining manfaatlarini jamlaydi. Va agar turizm faoliyatining ayrim turlari hozirda samarasiz boʼlsa, u holda narxlarni tartibga solish, ishlab chiqarish resurslarini oʼtkazish tufayli daromadlarni toʼgʼri yoʼnalishda qayta taqsimlashga erishish mumkin.
|
| |
