|
Kirish bob. Turizm iqtisodiyotigа kirish
|
| bet | 30/90 | | Sana | 02.06.2024 | | Hajmi | 0,57 Mb. | | #259141 |
Bog'liq ERKINOVA UMMIYA BURXONALIYEVA MADINAMavsumiylik
Bu omil vaqt oʼtishi bilan turistik talabning oʼzgarishi bilan bogʼliq. Qoida tariqasida, bu tebranishlar iqlimiy, motivatsion, iqtisodiy va ijtimoiy omillar bilan bogʼliq.
Yuqori va past fasllar, shuningdek, mavsumdan tashqari mavsumlar mavjud.
Yuqori mavsumda talab maksimal, past mavsumda esa mos ravishda minimal boʼladi.
Mavsumiylik koʼplab sayyohlik yoʼnalishlariga turistik talabning oʼziga xos xususiyatlaridan biridir. "Mavsum" tushunchasi sayyohlik biznesining kurort sektorida tugʼilgan va yilning vaqti yoki iqlim xususiyatlari bilan bogʼliq boʼlgan hududning iqlim xususiyatlari bilan bogʼliq edi.
Ushbu yoʼnalishlar va ularning xizmatlari. Keyinchalik mavsumiylik muammosi boshqa sayyohlik yoʼnalishlariga ham tatbiq etila boshlandi. Yuqoridagi determinantlardan tashqari, turistik talabning oʼzgarishiga taʼsir qiluvchi bir qator omillar mavjud. Qanday boʼlmasin, turistik talab doimiy emasligi aniq. Koʼp sonli omillar taʼsiri ostida u tabiatda ham, kattalikda ham doimiy ravishda oʼzgarib turadi. Bularning barchasi turizmni rivojlantirish siyosatini shakllantirishda hisobga olinishi kerak.
5.5. Turistik taklif.
Bozor holatining oʼzgarishiga ishlab chiqaruvchi yoki sotuvchining munosabati taklif orqali namoyon boʼladi.
Taklif - maʼlum vaqt oraligʼidagi narxlarning muayyan darajasida ishlab chiqaruvchi yoki sotuvchilar tomonidan maʼlum turdagi tovar va xizmatlarning bozorga chiqarilgan miqdoriga aytiladi. Narx oʼzgarishi bilan sotishga chiqariladigan mahsulot miqdori ham oʼzgarishi sababli talab kabi taklifning ham bir qator muqobil variantlari mavjud boʼladi.
Taklifning barcha omillari oʼzgarishsiz qolganda mahsulotning miqdori turli narxlarda sotuvga chiqarilishini koʼrsatadi.
Turistik taklif deganda - tovar ishlab chiqaruvchining maʼlum miqdordagi turistik tovarlarni ishlab chiqarish va bozorga chiqarishi uchun ideal tayyorligi va real imkoniyatlari tushuniladi.
T aklif etilayotgan mahsulotning narxi va miqdori oʼrtasida toʼgʼridan-toʼgʼri bogʼliqlik mavjud.5.3-rasm. Narxlar ortishi bilan taklif ham shunga mos ravishda ortadi, narxlar pasaysa taklif kamayadi. Ushbu oʼziga xos munosabatlar taklif qonuni deb ataladi, bu ishlab chiqaruvchilar oʼz mahsulotini arzon narxga qaraganda yuqori narxda koʼproq ishlab chiqarishni va sotishni xohlashlarini koʼrsatadi.
Isteʼmolchi nuqtai nazaridan narx sotishni cheklovchi omil boʼlib xizmat qiladi. Yuqori narx, oʼzini toʼlovchi ro’lida topadigan isteʼmolchi ushbu narxda nisbatan oz miqdordagi mahsulotni sotib olishini anglatadi. Narx toʼsigʼi qanchalik past boʼlsa, isteʼmolchi shunchalik koʼp sotib olishi mumkin.
Turistik xizmatlarni yetkazib berish, shuningdek ularga boʼlgan talab quyidagi omillarni oʼz ichiga oladi:
turistik yetkazib beruvchilar soni (turar joy, ovqatlanish, oʼyin-kulgi, va hokazo.), sotuvchilar soni-sayyohlik agentliklari, turistik tovarlar va xizmatlarni ishlab chiqarish samaradorligi darajasi (texnik xizmat koʼrsatish, innovatsion jarayonlarni amalga oshirish, rekreatsion resurslarning holati), ilmiy-texnik taraqqiyot darajasi;
soliq tizimi;
ishlab chiqarish omillari narxlari;
talab istiqbollari va kelajakdagi daromadlarni baholash.
Biroq, bu holatda ham, har bir turoperator taklifining hajmi asosan narxga bogʼliq.
Turistik xizmatlarning bozor narxi va tashkilotchilar isteʼmolchilarga taklif qilmoqchi boʼlgan miqdori oʼrtasida toʼgʼridan-toʼgʼri bogʼliqlik mavjud, ularning tabiati taklif qonuni bilan ifodalanadi.
Taklif qonunining mohiyati shundan iboratki, turistik xizmatlar taklifi hajmi narx oshganda ortadi va pasayganda kamayadi.
Xuddi shunday, narx taklifining elastikligi aniqlanadi, bu narx oʼzgarishiga qarab taklif hajmining oʼzgarish darajasini tavsiflaydi.
Yetkazib beruvchi mahsulot uchun pul oluvchi sifatida ishlaydi. Uning uchun narx mahsulotning har bir birligi uchun daromadni ifodalaydi va mahsulotni ishlab chiqarish va uni bozorga taklif qilish uchun ragʼbat boʼlib xizmat qiladi.
|
| |
