|
Talab elastikligining amaliy ahamiyati
|
| bet | 28/90 | | Sana | 02.06.2024 | | Hajmi | 0,57 Mb. | | #259141 |
Bog'liq ERKINOVA UMMIYA BURXONALIYEVA MADINA5.3. Talab elastikligining amaliy ahamiyati.
Talab egri chizigʼini uchta boʼlimga ajratish mumkin: bu yerda elastiklik 1 dan katta, 1 ga teng va 1 dan kam bo’lishi mumkin. Talab RА narx darajasidan yuqori elastik va joylashtirish narxlari darajasidan past boʼlmagan holatlarda yuzaga keladi.
Narxlarning egiluvchanligi va turistik mahsulotni sotishdan tushgan umumiy daromad bevosita bogʼliqdir, chunki narxga boʼlgan talabning egiluvchanligi sotib olingan tovarlar hajmining bozor narxlarining oʼzgarishiga bogʼliqlik darajasini tavsiflaydi.
Elastik talab bilan narx elastikligi 1 dan katta boʼlsa, umumiy daromad (P = Q) narxning pasayish tezligiga nisbatan tezroq oshadi. Аgar talab noelastik boʼlsa, narxning pasayishiga olib keladi.
Va agar narx koʼtarilsa, unda umumiy daromad kamayadi, chunki elastik talab bilan narxlarning oshishi talabning yanada pasayishi va sotishning pasayishi bilan birga keladi.
Аksincha, noelastik talab bilan narxlarning pasayishi umumiy daromadni kamaytiradi (jami daromad narxlarning pasayish tezligiga nisbatan sekinroq oshadi).
5.1. jadval.
Umumiy savdo daromadlarining narx talab elastikligiga bogʼliqligi
Нарх даражаси
|
Талаб эгилувчанлиги
|
|εп| > 1
|
εп = 1
|
|εп| < 1
|
Нарх ортганда
|
умумий даромадлар пасаяди
|
ўзгаришсиз қолади
|
умумий даромадлар ортади
|
Нарх пасайганда
|
умумий даромадлар ортади
|
ўзгаришсиз қолади
|
умумий даромадлар пасаяди
|
Аgar elastiklik 1 ga teng boʼlsa, unda narxlarning oʼzgarishi va umumiy daromad yetarli miqdorda bo’ladi. 5.1-jadvalda ushbu munosabatlarning barchasi umumlashtirilgan.
Yuqoridagilardan xulosa aniq. Birinchidan, talabning egiluvchanligini faqat narxlar va talab hajmining oʼzgarishini bilish orqali baholash mumkin. Ikkinchidan, narxlarning oshishi elastik talab bilan foydali va foydali boʼlishi mumkin emas, chunki umumiy daromad mijozlar soni kabi kamayadi. Xuddi shunday, agar talab noelastik boʼlsa, narxlarni pasaytirmaslik tavsiya etiladi, chunki bu daromadning pasayishiga olib keladi va mijozlar koʼpayadi.
Talabning egiluvchanligi tushunchasi katta amaliy ahamiyatga ega. Keling, buni koʼrsatadigan misol keltiraylik. Biz havo transportini tartibga solish haqida gapiramiz.
1970-yillarning oxirida havo transportini tartibga solishning birinchi natijasi koʼplab aviakompaniyalarning rentabelligini oshirish edi. Bu davlat tomonidan tartibga solish choralarini bartaraf etish, aviakompaniyalari oʼrtasidagi raqobatni kuchaytirishi, parvoz uchun toʼlovni kamaytirishi bilan izohlandi. Kamaytirilgan toʼlovlar havo qatnoviga boʼlgan elastik talab bilan birgalikda aviakompaniya daromadlarining oshishiga olib keldi. Toʼliq toʼldirilgan samolyotni ham, qisman toʼldirilgan samolyotni ham uchish bilan bogʼliq qoʼshimcha xarajatlar minimal boʼlganligi sababli, daromad oʼsishi xarajatlar oʼsishidan ustun kela boshladi va foyda oshdi.
Аfsuski, aviakompaniyalar uchun yuqori rentabellik uzoq davom etmadi. Yangi yoʼnalishlar uchun raqobat foydaning keskin pasayishiga olib keldi, yoqilgʼi narxining koʼtarilishi operatsion xarajatlarni oshirdi va uzoq davom yetgan "tariflar urushi" ham daromadga salbiy taʼsir koʼrsatdi.
|
| |
