|
Kirisiw. Polatti Marten pechlerinde islep shiǵariw
|
| bet | 5/13 | | Sana | 22.12.2023 | | Hajmi | 2,12 Mb. | | #126534 |
Bog'liq POLAT ISLEP SHIG’ARIWDA KONVERTER, MARTEN HA’M ELEKTRON USILLARDASkrap-protsess. Bul protsessten domna pechleri bolmaǵan metallurgiya zavodlarinda ham polat hámde shoyin shiǵındileri hamme waqit kop bolatugin mashinasazliq zavodlerinda paydalaniladi.Skrap-protsesste shixtanin metal bolimin,qayta islenetugin quyma shoyin ham temir-tirsek (skrap) quraydi. Flyus sipatinda hak tasi qollaniladi. Skrap-protsessi shixtasi orta esapta 55-70% skrap (yagniy temir-tirsek), 30-45% shoyin,sonday-aq shixtanin metal bolimin awirliginin 8-10 % mugdarinda qosilatugin hak tasinan duziledi.
Shoyin-rudaliq protsess. Bul protsess domna pechleri bar,biraq temirshilik-prokatlaw tsexleri bolmaytugin metallurgiya zavodlerinda qollaniladi. Shoyin-rudaliq protsesste polat,gilkiy suyiq shoyinnan alinadi.
Shoyin sostavindagi artiqsha elementlerdin oksidleniwin tezletiw ushin,suyiq shoyinga onin 15-20% mugdarinda temir rudasi qosiladi.Bul protsesste shoyindi eritiw ham ondagi artiqsha elementlerdi oksidlendiriw ushin,issiliqti hamme waqit sariplawga zarurlik bolmaydi,sebebi shoyin,pechke suyiq halinda salinadi,ondagi artiqsha elementler bolsa kushli oksidlewshi bolgan shlak tasirinde oksidlenedi.
Karbyuratorliq protsess. Bul protsesste polat gilen temir-tirsekten alinadi,shoyin ornina bolsa taskomir koksi,torf koksi yaki anratsit qollaniladi.Bul usilda polat alinatugin pechlerdin onimdarligi adettegi oechlerdikine qaraganda 25-40% tomen boladi ham polat sapasiz bolip shigadi. Karbyuratorliq protsessten shoyini juda az bolatugin yaki uliwma bolmaytugin karxanalerda paydalaniladi.Joqarida bayan etilgenlerdin hammesi tiykarliq (siltilik) marten pechlerinde polat aliwga tiyisli gapler.Kislotaliq marten pechlerinde polat islep shigariwdin bolsa,ozine tan ozgeshelikleri boladi.Endi biz kislotaliq marten pechlerinde polat aliwdin ane usi ozgeshelikleri menen qishqasha tanisip otemiz.
Kislotaliq marten pechlerinde polat islep shigariw.Kislotaliq marten pechler hazirgi waqitta juda az qollaniladi,sebebi bul pechlerde polat aliw ushin quraminda ziyanli elementler-kukirt ham asirse fosfor juda az bolgan shoyinlerdan gana paydalaniladi,ziyanli elementlerdi bolsa kislotaliq pechlerde metal quraminan shigarip bolmaydi ham usinin aqibetinde alingan
12
polattin sapasi juda tomen boladi.Kislotaliq marten pechlerinde polat aliw ushin,shixta materialleri sipatinda quraminda fosfor ham kukirt az shoyin, joqari sapali temir-tirsek ham arnawli zagotovkaler qollaniladi,flyus sipatinda bolsa kislotaliq shlak,kvar skumi ham aziraq hak tasinan paydalaniladi.Polat,skrap-protsess jardeminde alinadi.Marten pechlerinde polat aliw protsessi 5-8 saat dawam etedi,polat aliwdin jedel usillarinan paydalanganda bolsa,protsess 4,5-5,5 saatqa qisaradi.Marten pechleri qurilgannan yaki jumis bolimi remont islengeninen baslap, nawbettegi remontqa deyin kuni-tuni toqtawsiz isleydi.Bul dawir pechtin kompaniya dawiri dep ataladi.Kompaniya dawirinde bir pechte 300 den 1000 martebege shekem polat aliw mimkin.
Pechtiń kompaniya dawiri pechtin siyimliligina ,jumis rejimine issiliq quwatina pechti quriw ham oni remont islewde qollanilgan otqa shidamli materiallerdin sapasina ham basqa da faktorlerga baylanisli boladi.Marten pechlerinde uglerodli konstuktsiyaliq polatlar kem legirlengen ham otasha legirlengen polatlar islep shigariladi.Marten usilinda alingan polatlardan prokatler,pokovkaler, rels, balkaler, prujinaler,ressorler, mashinalerdin har turli detalleri h.t.b islenedi. Marten usili konverterlerde pola aliwga qaraganda tomendegi abzalliqlerga iye:bul usil har turli quramali shoyinlerdi hammetall shigindilerin qayta islewge ham olerdan belgilengen quramali polat aliwga mumkinshilik beredi,bul usilda eritip alingan polatta gazler ham shlak aralaspaler az boladi,solay eken bunday polat konverterlerde alingan polatlarga qaraganda joqari mexanikaliq qasiyetlerge iye,marten protsessinde jaramli polat kobirek shigadi. Marten usilinin tiykargi kemshiligi pechlerdegi temperaturanin onsha ulken emesligi bul bolsa metalldi kukirtten jaqsiraq tazalaw ushin hak kop shlaklerdan paydalaniwga imkan bermeydi.Bunnan qisqari marten usilinda ansat oksidleniwshi arnawli aralaspalr bolgan polatlar tayralw qiyin.Bul kemshiliklerdi elektr pechlerinde polat aliw usili derlik saplastirdi.
13
|
| |
