Kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

38 
Optik tola bu ichida to’liq ichki qaytarish orqali yorug’likni uzatish uchun 
ishlatiladigan shisha yoki plastik tola hisoblanadi. Optik tola uzoq masofali aloqa 
va kompyuter tarmoqlarini qurish uchun vosita sifatida ishlatilishi mumkin. Optik 
tola yorug’lik signallari tarqaladigan ingichka (5...60 mkm) optik tolalardan tashkil 
topadi. Bu eng sifatli kabel turi hisoblanadi. U juda yuqori tezliklarda (do 10Gbit/s 
i vыshe) ma’lumotlarni uzatilishini ta’minlaydi, boshqa uzatish muhitlariga 
qaraganda ma’lumotlarni tashqi ta’sirlardan eng yaxshi himoyalanishini 
ta’minlaydi. 
OTAL katta hajmlardagi ma’lumotlarni yuqori tezliklarda uzatilishi uchun 
mo’ljallangan. Optik tolali kabel shisha yoki plastik qatlam bilan o’ralgan 
markaziy shisha yoki plastik o’tkazgich va tashqi himoyalash qobig’idan tashkil 
topgan (3.3-rasmga qarang). Ma’lumotlar kabel bo’ylab bir yo’nalishli yorug’lik 
impul’slarini markaziy shisha tola orqali jo’natadigan lazerli (laser transmitter) 
uzatkich yoki yorug’lik diodili uzatkich (LED — Light Emitting Diode 
transmitter) yordamida uzatiladi. Shisha qobiq ichki o’tkazgichda yorug’likning 
fokuslantirilishini saqlashga yordam beradi. Signal boshqa uchda yorug’lik 
impulslarini elektr signalga o’zgartiradigan fotodiodli qabulqilgich (photodiode 
receiver) orqali qabul qilinadi. 

39 
3.3-rasm. Optik tolali kabelning konstruksiyasi 
1-o’zak; 
2-qaytaruvchi qobiq; 
3-himoya laki; 
4-himoya qoplamasi. 
Optik tolalarning konstruksiyalari juda ko’p, asosiylari ikkita ko’p modali va 
bir modali hisoblanadi. Ko’p modali tolalarda o’zakning diametri uzatiladigan 
nurlanishning to’lqin uzunligidan o’nlab marta katta bo’ladi, bu tufayli tola 
bo’ylab bir necha turlardagi (modalardagi) to’lqinlar tarqaladi. Ko’p modali tolalar 
o’zaklarining standart diametrlari 50 va 62,5 mkm ni tashkil etadi. Bir modali 
tolalarda o’zakning diametri odatda 5 ... 10 mkmga teng bo’ladi. 
Optik tolali tarmoqlar uchun ma’lumotlarni uzatish tezligi 100 Mbit/s dan 2 
Gbit/s gacha diapazonda joylashgan, ma’lumotlar esa 2 kilometrgacha masofaga 
takrorlagichsiz ishonchli uzatilishi mumkin. Optik tolali kabel ma’lumotlarni 
uzatish kabi video va ovozli ma’lumotlarni uzatilishini ta’minlaydi. 

40 
Modomiki, yorug’lik impul’slari tashqi qobiq chegaralarida to’liq yopilgan 
ekan, optik tolali tashuvchi tashqi interferensiya va yashirin eshitishga aslan 
ta’sirchan emas. Modomiki, yorug’lik impul’slari faqat bitta yo’nalishda 
harakatlanishi mumkin ekan, optik tolali kabellar asosidagi tizimlar ma’lumotlarni 
jo’natadigan va oladigan har bir bir segment uchun kiruvchi va chiquvchi 
kabellarga ega bo’lishi kerak. 
Optik tolali kabel katta qattiqlikka ega va o’rnatishda murakkab, bu uni eng 
qimmat yorug’lik tashuvchi turi sifatida namoyon etadi. Bu omillar joriy etishning 
yuqori narxiga olib keladi. Xarajatlarni kamaytirish yo’llaridan biri – optik tolali 
kabellardan faqat tarmoq magistrallarida yoki elektromagnit nurlanishlar, 
yonuvchanlik va boshqalar ahamiyatga ega bo’lgan liniyalarda foydalanish 
hisoblanadi. 

Download 11,41 Mb.