|
Ochiq tizimlar o’zaro bog’lanish etalon modeli (OSI), uning umumiy
Pdf ko'rish
|
| bet | 58/209 | | Sana | 25.12.2023 | | Hajmi | 11,41 Mb. | | #128215 |
Bog'liq Internet tarmoqlari va xizmatlari (1)11.1. Ochiq tizimlar o’zaro bog’lanish etalon modeli (OSI), uning umumiy
strukturasi
Tarmoqqa birlashtirilgan kompyuterlar o‘rtasidagi axborot almashinuvi juda
murakkab vazifadir. Bu hisoblash tizimlarining turli xil apparat va dasturiy
ta’minot ishlab chiqaruvchilarining mavjudligi bilan bog‘liqdir. Yagona yechim –
tizimlarni moslashtirish vositalarini umumlashtirishdir, ya’ni ochiq tizimlarni
yaratishdir. Ochiq tizim boshqa tizimlar bilan yagona umumiy kirishli standartlar
va spesifikatsiyalar asosida o‘zaro aloqada bo‘ladi.
1984 yilda Standartlashtirish bo‘yicha xalqaro tashkilot (ISO) yetkazib
beruvchilarga o‘zaro moslashuvchanlikka ega bo‘lgan tarmoq apparat va dasturiy
vositalarni yaratishda yordam berish uchun industrial standart – ochiq tizimlar
o‘zaro bog’lanish etalon modeli (Open System Interconnection/Reference Model –
OSI/RM) ni taqdim qildi. Ushbu modelga muvofiq ravishda quyidagi bosqichlar
ajratiladi (11.3-rasm.)
121
11.3-rasm. OSI etalon modeli.
11.1.1. Amaliy daraja
Amaliy daraja tarmoq ilovalarini qo‘llash uchun mo‘ljallangan. Amaliy
darajaning ko‘plab protokollari mavjud bo’lib, ulardan eng muhimlari HTTP (web-
sahifalar formatini uzatish uchun), SMTP (elektron pochta uchun) va FTP
(fayllarni almashinish uchun) hisoblanadi.
Amaliy daraja protokollari oxirgi tizimlar bo‘yicha taqsimlangan, oxirgi
tizimdagi har bir ilova boshqa oxirgi tizim bilan ma’lumotlar paketlarini
almashlash uchun protokolni ishlatadi. Amaliy daraja almashinuvi birligi
(ma’lumotlar paketlari) xabarlar deyiladi.
Boshqa sathlardan farqli ravishda amaliy sath – foydalanuvchiga eng yaqin
bo‘lgan sath bo‘lib, OSI ning boshqa sathlariga xizmat ko‘rsatmayli, ammo OSI
modeli masshtabidan tashqarida yotgan amaliy jarayonlarni ta’minlaydi.
Amaliy sath oxirgi foydalanuvchining amaliy jarayonlarini bevosita qo‘llab-
quvvatlash (matn protsessorlari, bank terminallari dasturlari va boshq.) va ushbu
dasturlarning o‘zaro aloqasini ma’lumotlarni uzatish tarmog‘i bilan o‘zaro
aloqadorligini boshqarish imkonini beradi:
Aloqa uchun ehtimoliy hamkorlarni aniqlaydi;
Birgalikda ishlovchi amaliy dasturlarni sinxronizatsiyalaydi;
Xatoliklarni bartaraf qilish va axborotlarning butunligini boshqarish
jarayonlari bo‘yicha kelishuv o‘rnatadi;
Aloqa uchun resurslarning yetarliligini aniqlaydi.
|
| |
