Kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

124 
11.1.6. Kanal darajasi 
 
Tarmoq darajasi paketni oxirgi tizimlar orasida marshrutizatorlar turkumi 
orqali uzatilishini ta’minlaydi. Bitta tugundan boshqa tugunga paketni 
(deytagrammani) harakatlanishi uchun tarmoq darajasi kanal darajasi xizmatlariga 
murojaat qiladi. Kanal darajasining asosiy funksiyasi marshrutdagi tugunlar 
orasida deytagrammalarni uzatishdan iborat.
Kanal darajasi ishlatiladigan aloqa liniyasiga mo‘ljallangan maxsus 
protokolni ishlatadi. Ba’zan kanal darajasi protokollari tugunlar orasida ishonchli 
uzatishni ta’minlaydi. Transport va kanal darajalardagi ishonchli uzatishning 
farqiga e’tibor bering: TCP protokoli xabarlarning butun harakatlanishi yo‘lida, 
kanal darajasi protokoli esa faqat tugunlar juftligi orasidagi ishonchlilikni 
ta’minlaydi. Kanal darajasi protokollariga Ethernet, Wi-Fi kabilar kiradi. Masalan, 
deytagramma bitta oraliqda Ethernet protokoli orqali va boshqa oraliqda RRR 
protokoli orqali qayta ishlanishi mumkin. Modomiki, jo‘natuvchidan manzilga yo‘l 
odatda turil jinsli aloqa liniyalaridan tashkil topar ekan, deytagrammalarni uzatish 
turli kanal protokollari orqali amalga oshirilishi mumkin. Kanal darajasida 
ma’lumotlarni almashinish birligini biz kadrlar deb ataymiz. 
Qisqacha aytganda, kanal sathi (ma’lumotlar zvenosi sathi, informatsion-
kanal sathi) ma’lumotlarni fizik kanal orqali ishonchli uzatishni ta’minlaydi, ya’ni: 

fizik adresatsiyani ta’minlaydi (tarmoq va mantiqiy adresatsiyadan farqli 
o‘laroq); 

uzatishda xatoliklarni aniqlash va ma’lumotlarni qayta tiklashni ta’minlash; 

tarmoq topologiyasini aniqlaydi va oxirgi tizim orqali tarmoq kanalidan 
foydalanish tartibini ta’minlaydi; 

nosozliklar haqida xabardor qilishni ta’minlaydi; 

ma’lumotlar blokini tartibli ravishda yetkazish va axborot oqimini 
boshqarishni ta’minlaydi. 
Lokal tarmoq uchun kanal sathi ikki sath ostilariga ajratiladi: 

125 

LLC (Logical Link Control) – mantiqiy zvenoni boshqarishni, ya’ni kanal 
sathi funksiyalarini ta’minlaydi; 

MAC (Media Access Control) – tarqatish muhitiga kirishning maxsus 
usullarini ta’minlaydi. 

Download 11,41 Mb.