Kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

134 
12.2-rasm. IPv4 adresi sinflarini topishning sodda ko‘rinishi. 
12.3-rasm. IPv4 adres sinflarining tarmoq va uzel uchun taqsimlanishi 
 
12.2.2. Turli sinfli IP-adreslarning strukturasi 
 
Yana shuni ta’kidlash kerakki, avvalo sizning kompyuteringiz 127.0.0.1 
adresga ega bo‘ladi (ya’ni, kompyuteringiz tarmoqqa ulanmagan va sizga IP-adres 
berilmagan holatda). 
IP-adres 32-bitli (IPv4) yoki 128-bitli (IPv6) ikkilik raqamidan iborat 
bo‘ladi. IP-adresni (IPv4) nuqtalar bilan ajratilgan to‘rtta o‘nlik raqamlar bilan 
yozish qulay, masalan, 192.168.0.1 (yoki 128.10.2.30 – adresning o‘nlik 

135 
raqamlardagi ko‘rinishi, 10000000 00001010 00000010 00011110 – ikkilik 
raqamlardagi ko‘rinishi). 
IP-adres adreslarning asosiy turi bo‘lib, uning asosida IP protokolining 
tarmoq sathi paketlarni tarmoq o‘rtasida uzatadi. IP-adres kompyuter va 
marshrutizatorlarni 
konfiguratsiyalash 
vaqtida 
administrator 
tomonidan 
belgilanadi. 
12.4-rasm. Turli sinfli IP-adreslarning strukturasi 
 
12.2.3. Masshtablanadigan adreslash sxemasi 
 
IP protokolning 6-versiyasi IP tarmoqlarni adreslash tizimiga tub 
o‘zgarishlarni kiritdi (RFC 2373). Avvalo, bu adres razryadini kengaytirishga 
taalluqli bo‘ldi. 
IPv6 adres 128 bit yoki 16 baytdan iborat. Bu katta miqdordagi tugunlarni 
raqamlashtirish imkonini beradi: 
340 282 366 920 938 463 463 374 607 431 762 211 456 
Avvalgi 2 darajali adres ierarxiyasi o‘rniga (tarmoq raqami va tugun raqami) 
IPv6 da 4 daraja mavjud bo‘lib, ulardan 3 tasi tarmoqlarni identifikatsiya qilishga, 
bittasi esa tarmoq tugunlarini identifikatsiya qilishda foydalaniladi. Adresdagi 
ierarxiya darajalari sonining ortishi hisobiga yangi protokol CIDR texnologiyasini 
muvaffaqiyatli ravishda qo‘llab-quvvatlaydi. Takomillashtirilgan guruhli adreslash 

136 
tizimi va yangi turdagi adreslarni joriy qilish sababli IP ning yangi versiyasi 
marshrutizatsiya xarajatlarini kamaytirish imkonini beradi. 
Shuningdek, tashqi o‘zgarishlar ham yuz berdi – standart ishlab 
chiqaruvchilari o‘nlik raqamlar o‘rniga IP-adresni o‘n oltilik raqamlar ko‘rinishida 
yozishni taklif qildilar. Har bir o‘n oltilik raqamlar bir-biridan ikki nuqtalar bilan 
ajratiladi. Masalan, IPv6 adres quyidagicha ko‘rinishga ega bo‘lishi mumkin: 
FEDC:0A98:0:0:0:0:7654:3210 
Agar adresda bir necha nollar ketma-ket kelsa, adresni qisqartirib yozish 
mumkin. Masalan, yuqorida keltirilgan adresni quyidagicha yozish mumkin: 
FEDC:0A98::7654:3210 
Ikki nuqta (::) ko‘rinishidagi qisqartirish adresda faqat bir marta 
foydalanilishi mumkin. Shuningdek, adresning boshidagi nollarni tushirib qoldirish 
mumkin, masalan, FEDC:0A98::7654:3210 ning o‘rniga FEDC:A98::7654:3210 
deb yozish mumkin. 
IRv4 va IPv6 – ikkala protokollarni qo‘llab-quvvatlovchi tarmoqlar uchun 
kichik 4 baytlar uchun IPv4 da an’anaviy bo‘lgan o‘nlik raqamlarni yozish 
mumkin: 0:0:0:0:0:FFFF:126.144.52.38 yoki ::FFFF:126.144.52.38. 

Download 11,41 Mb.