Kompyuter lingvistikasi




Download 81,11 Kb.
bet3/8
Sana29.12.2019
Hajmi81,11 Kb.
#6177
1   2   3   4   5   6   7   8

Fan bobi-2: Lingvistik bilimlar bazasi

Fan bo’limi-3: Formallashtirish tamoyillari va Lingvistik bilimlar bazasidan foydalanish

Qiyinlik darajasi – 2

Qaysi tushunchani Jaron Lanier (Lang’e) taklif etgan.

Virtual borliq

Virtual ong

Sun’iy aql (intellekt)

Mashina tarjimasi

56 Manba – Po’latov A., Muhamedova S. Kompyuter lingvistikasi. – Toshkent, 2006.



Fan bobi-1: Kompyuter lingvistikasi

Fan bo’limi-1: Fanning mazmun va mohiyati

Qiyinlik darajasi – 1

Immersivlik va interfaollik tushunchalari bilan bog’liq termini ko’rsating

Virtual borliq

Dasturiy ta’minot

portfolio

Avtomatik tarjima

57 Manba – Rahimov A. Kompyuter lingvistika asoslari. Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-2: Lingvistik bilimlar bazasi

Fan bo’limi-3: Formallashtirish tamoyillari va Lingvistik bilimlar bazasidan foydalanish

Qiyinlik darajasi – 3

Odamning virtual borliqda o’zini bor deb faraz qilishi qanday ataladi?

Immersivlik

Interfaollik

Online

Sun’iy intellekt

58 Manba – Rahimov A. Kompyuter lingvistika asoslari. Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-2: Lingvistik bilimlar bazasi

Fan bo’limi-3: Formallashtirish tamoyillari va Lingvistik bilimlar bazasidan foydalanish

Qiyinlik darajasi – 3

Foydalanuvchi real vaqtda virtual borliqdagi obhektlar bilan o’zaro muloqotda bo’lib ularga tahsir ko’rsatishga ega bo’ladigan jarayon qanday ataladi?




Interfaollik




Online




Sun’iy intellekt




Immersivlik



59 Manba – Rahimov A. Kompyuter lingvistika asoslari. Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-4: Mashina tarjimasining lingvistik muammolari

Fan bo’limi-6: Tarjima yordamida leksik ekvivalentlarni tanlash usullari va polisemiya. Morfologik va atoqli otlarni tarjima qilishdagi muammolari.

Qiyinlik darajasi – 3

Pedagogik dasturiy vositalarning ilmiylik, tushunarli, qathiy va tizimli bayon etilishi kabi xususiyatlari qanday talabga kiradi?

Didaktik talablar

Metodik talablar

Psixologik talablar

Texnik talablar

60 Manba – Po’latov A., Muhamedova S. Kompyuter lingvistikasi. – Toshkent, 2006.



Fan bobi-4: Mashina tarjimasining lingvistik muammolari

Fan bo’limi-6: Tarjima yordamida leksik ekvivalentlarni tanlash usullari va polisemiya. Morfologik va atoqli otlarni tarjima qilishdagi muammolari.

Qiyinlik darajasi – 3

Pedagogik dasturiy vositalarning uzluksizlik va yaxlitlik, izchillik, muammolilik kabi xususiyatlari qanday talabga kiradi?

Didaktik talablar

Metodik talablar

Psixologik talablar

Texnik talablar

61 Manba – Po’latov A., Muhamedova S. Kompyuter lingvistikasi. – Toshkent, 2006.



Fan bobi-4: Mashina tarjimasining lingvistik muammolari

Fan bo’limi-6: Tarjima yordamida leksik ekvivalentlarni tanlash usullari va polisemiya. Morfologik va atoqli otlarni tarjima qilishdagi muammolari.

Qiyinlik darajasi – 2

Pedagogik dasturiy vositalarning tartiblilik va ifodalilik (elementlari, joylashishi, o’lchami, rangi), bezashning funktsional vazifasi va ergonomik talablarga mosligi kabi xususiyatlari qanday talabga kiradi?

Estetik talablar

Metodik talablar

Psixologik talablar

Texnik talablar

62 Manba – Rahimov A. Kompyuter lingvistika asoslari. Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-4: Mashina tarjimasi

Fan bo’limi-5: Tarjima til faoliyatining ko‘rinishi sifatida Inson tarjima faoliyatida umumiy model va uning Mashina tarjimasining asosi sifatida.

Qiyinlik darajasi – 3

Muayyan matnni bir tildan ikkinchi tilga tarjima qilish uchun dastlab yuqori malakali tarjimonga ko’rsatish haqidagi konse’siya muallifi kim?

Veb Layn

Makoto Nagao

G. Belonogov

Yu. Shemakin

63 Manba – Rahimov A. Kompyuter lingvistika asoslari. Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-5: Kompyuter leksikografiyasi

Fan bo’limi-9: Lug‘at tipologiyasi. Maxsus dasturlar. Matnlarni qayta ishlash tizimida lug‘atlardan foydalanish.

Qiyinlik darajasi – 3

Kompyuter leksikografiyasida aynan qaysi elementlarning keng tatbiqi natijasida ulkan resurslar yaratildi?

semantik maydon, semantik to’r, freym semantikasi, semantik tarmoq

semantik to’r, freym semantikasi

semantik tarmoq, semantik maydon

semantik maydon, semantik to’r

64 Manba – Rahimov A. Kompyuter lingvistika asoslari. Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-5: Kompyuter leksikografiyasi

Fan bo’limi-9: Lug‘at tipologiyasi. Maxsus dasturlar. Matnlarni qayta ishlash tizimida lug‘atlardan foydalanish.

Qiyinlik darajasi – 2

So’zning dastlabki, boshlang’ich formasini tashkillashtirish texnikasi qanday ilmiy atama bilan ataladi?

lemmatizatsiya

metagrammatika

lingvistik protsessor

descri’tor

65 Manba – Pulatov A. Kompyuter lingvistikasi. –Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-5: Kompyuter leksikografiyasi

Fan bo’limi-9: Lug‘at tipologiyasi. Maxsus dasturlar. Matnlarni qayta ishlash tizimida lug‘atlardan foydalanish.

Qiyinlik darajasi – 2

Ma’lumotlar fayllarga joylashtirilganda, uning har bir elementi qanday qismlardan tashkil to’gan bo’ladi?

1.so’zning tartib raqami; 2.so’z; 3.kod.

1. model; 2. neyron tarmoqlar; 3. intellektual interfeys.

1. semantik maydon; 2. semantik tarmoq; 3. semantik to’r.

1. manba; 2. Formula; 3.formulani joylashtirish uchun maxsus qoli’

66 Manba – Rahimov A. Kompyuter lingvistika asoslari. Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-4: Mashina tarjimasining lingvistik muammolari

Fan bo’limi-6: Tarjima yordamida leksik ekvivalentlarni tanlash usullari va polisemiya. Morfologik va atoqli otlarni tarjima qilishdagi muammolari.

Qiyinlik darajasi – 3

Misollar korpusi nimani anglatadi?

elektron kartotekalarni

elektron ta’lim tizimini ichki tuzilishi

kodlar va dekodlar jamlanmasini

gipertekstni

67 Manba – Rahimov A. Kompyuter lingvistika asoslari. Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-2: Lingvistik bilimlar bazasi

Fan bo’limi-3: Formallashtirish tamoyillari va Lingvistik bilimlar bazasidan foydalanish

Qiyinlik darajasi – 3

Lingvistik ma’lumotlar bazasini to’plamdan farqi nimada?

Baza o’zgaruvchan, uni ko’chirish va tarqatish mumkin

Baza lingvist uchun, to’plam matematik uchun

Bazada hech nima o’zgarmaydi, undan nusxa tarqatish imkoni yo’q.

Baza bilan to’plam orasida sezilarli farq mavjud emas.

68 Manba – Po’latov A., Muhamedova S. Kompyuter lingvistikasi. – Toshkent, 2006.



Fan bobi-2: Lingvistik bilimlar bazasi

Fan bo’limi-3: Formallashtirish tamoyillari va Lingvistik bilimlar bazasidan foydalanish

Qiyinlik darajasi – 1

Lingvistik ma’lumotlar bazasidagi “SNGL” nima anglatadi?

standart til

tabiiy til

barcha elektron lug’atlar uchun yaratilgan maxsus til

matn korpusida ishlovchi yagona til

69 Manba – Po’latov A., Muhamedova S. Kompyuter lingvistikasi. – Toshkent, 2006.



Fan bobi-2: Lingvistik bilimlar bazasi

Fan bo’limi-3: Formallashtirish tamoyillari va Lingvistik bilimlar bazasidan foydalanish

Qiyinlik darajasi – 1

Kontekstli qidiruv, formatlash, tezaurus xizmati kabilar Kompyuter lingvistikasi fanining qaysi sohasida kuzatiladi?

avtomatik tahrir

avtomatik tarjima

analogiya metodidan foydalanish

lingvistik ma’lumotlar bazasini yaratishda

70 Manba – Rahimov A. Kompyuter lingvistika asoslari. Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-1: Kompyuter lingvistikasi

Fan bo’limi-1: Fanning mazmun va mohiyati

Qiyinlik darajasi – 3

provayder deganda nimani tushunasiz?

joylarda internet aloqasini tashkil etuvchi

internet tarmog`ida biror mavzuga bog`langan informatsiya to`’lami

internetdagi biror adresga ega bo`lgan sahifa.

Internetda informatsiya adresini soha yoki geografik shartli belgisi

71 Manba – Rahimov A. Kompyuter lingvistika asoslari. Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-1: Kompyuter lingvistikasi

Fan bo’limi-1: Fanning mazmun va mohiyati

Qiyinlik darajasi – 3

protokol nima?

Kompyuterlar uzaro aloka urnatganlarida va axborotni olish/uzatishda signallar buyicha kelishuvlar majmuasi aks ettirgan dasturdir

Boshka Kompyuter yoki dasturlarga ayrim xizmatlar kursatuvchi Kompyuter yoki dasturdir

Server resurslaridan foydalanuvchi Kompyuter yoki dasturdir

Internet xizmatini taklif etuvchi Kompyuter yoki dasturdir

72 Manba – Rahimov A. Kompyuter lingvistika asoslari. Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-2: Lingvistik bilimlar bazasi

Fan bo’limi-3: Formallashtirish tamoyillari va Lingvistik bilimlar bazasidan foydalanish

Qiyinlik darajasi – 3

Internetda simsiz ulanish texnologiyalari berilgan qatorni aniqlang

WAP, GPRS, EV-DO, 3G, Wi-Fi, WiMax, 4G

TCP, IP, HTTP, UDP

Odnoklassnik, WhatsIP, Telegramm, IMO

GoogleChrom, Internet ExPlorer, Mozilla Fire Frox

73 Manba – Rahimov A. Kompyuter lingvistika asoslari. Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-2: Lingvistik bilimlar bazasi

Fan bo’limi-3: Formallashtirish tamoyillari va Lingvistik bilimlar bazasidan foydalanish

Qiyinlik darajasi – 3

Avtomatik tahrirlash jarayonida MS Word lug’atida mavjud bo’lmagan so’z uchrab qolsa, quyida berilgan holatlardan qaysi biri kuzatiladi?

mavjud bo’lmagani uchun «ne naydeno» degan yozuv chiqadi

kompyuter o’sha so’zning ostini qizil rang bilan ajratib ko’rsatadi

kompyuter o’sha so’zning ostini yashil rang bilan ajratib ko’rsatadi

nashr qilinganidan so’ng, kontesktda bo’sh o’rin qoladi

74 Manba – Rahimov A. Kompyuter lingvistika asoslari. Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-4: Mashina tarjimasi

Fan bo’limi-5: Tarjima til faoliyatining ko‘rinishi sifatida Inson tarjima faoliyatida umumiy model va uning Mashina tarjimasining asosi sifatida.

Qiyinlik darajasi – 1

Matn kiritishda so’zlar birikmasi ko’k chiziq bilan ajratib qo’yilsa, buni qanday tushunish mumkin?

So’zlar birikmasi no’to’gri tuzilgan

matn uchun joy kam qolganini, xotira to’layotganini bildiradi

u MS Word lug’atida mavjud bo’lmagan so’z

so’zning imlo xatosi mavjud

75 Manba – Rahimov A. Kompyuter lingvistika asoslari. Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-4: Mashina tarjimasi

Fan bo’limi-5: Tarjima til faoliyatining ko‘rinishi sifatida Inson tarjima faoliyatida umumiy model va uning Mashina tarjimasining asosi sifatida.

Qiyinlik darajasi – 3

Avtomatik tahrirning asosiy vazifalaridan qaysi biri hal etilmagan?

sintaksisni tekshirish

orfografiyani tekshirish

barchasi o’z yechimiga ega

semantik tahrirlash

76 Manba – Rahimov A. Kompyuter lingvistika asoslari. Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-4: Mashina tarjimasining lingvistik muammolari

Fan bo’limi-6: Tarjima yordamida leksik ekvivalentlarni tanlash usullari va polisemiya. Morfologik va atoqli otlarni tarjima qilishdagi muammolari.

Qiyinlik darajasi – 3

Avtomatik tahrirning asosiy vazifalaridan qaysi birini hal etishda MS Word dasturi imkoniyati cheklangan bo’ladi?

orfografiyani tekshirish

sintaksisni tekshirish

barchasi o’z yechimiga ega

semantik tahrirlash

77 Manba – Pulatov A. Kompyuter lingvistikasi. –Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-2: Lingvistik bilimlar bazasi

Fan bo’limi-3: Formallashtirish tamoyillari va Lingvistik bilimlar bazasidan foydalanish

Qiyinlik darajasi – 3

Informatsion qidiruvning necha xil turi mavjud va ular quyidagilardan qaysilar hisoblanadi?

4 xil bo’lib, ular to’liq matnli qidiruv, metama’lumotlar bo’yicha qidiruv, tasvir qidiruvi, multidemiali qidiruv

10dan ortiq bo’lib, jumladan Google, Yandex, Rambler, Yahoo kabilar

2 xil bo’lib, ichki (O’zbekiston bo’yichda) va tashqi qidiruv (jahon miqyosida)

5 xil bo’lib, manzilli qidiruv, semantik qidiruv, hujjatli qidiruv, faktografik qidiruv va metama’lumotlar bo’yicha qidiruv

78 Manba – Po’latov A., Muhamedova S. Kompyuter lingvistikasi. – Toshkent, 2006.



Fan bobi-2: Lingvistik bilimlar bazasi

Fan bo’limi-3: Formallashtirish tamoyillari va Lingvistik bilimlar bazasidan foydalanish

Qiyinlik darajasi – 2

Informatsion qidirish jarayoniga taalluqli metodlar nechta va ular quyidagilardan qaysilar?

4 xil: manzilli qidiruv, semantik qidiruv, hujjatli qidiruv, faktografik qidiruv va metama’lumotlar bo’yicha qidiruv

3 xil: struktual, tasvir qidiruvi, multidemiali qidiruv

3 xil: struktual, analogik, faktografik qidiruv

2 xil: semantik va sotsial

79 Manba – Pulatov A. Kompyuter lingvistikasi. –Toshkent: Akademnashr, 2011



Fan bobi-2: Lingvistik bilimlar bazasi

Fan bo’limi-3: Formallashtirish tamoyillari va Lingvistik bilimlar bazasidan foydalanish

Qiyinlik darajasi – 1

So’z mazmun planida mavjud bo’lgan signifikat hodisasi qaysi javobda to’g’ri izohlangan?

leksik ma’no

so’z shakli

nogrammatik kategoriya

ramzlar tizimi

80 Manba – Po’latov A., Muhamedova S. Kompyuter lingvistikasi. – Toshkent, 2006.



Fan bobi-4: Mashina tarjimasi

Fan bo’limi-5: Tarjima til faoliyatining ko‘rinishi sifatida Inson tarjima faoliyatida umumiy model va uning Mashina tarjimasining asosi sifatida.

Qiyinlik darajasi – 1

Tilshunoslikning qaysi sohalarida mavjud bo’lgan universaliyalar 2000-yilda 1600 tani tashkil etgandi?

semantika, sintaksis, morfologiya, fonologiya

semantika, sintaksis, leksikologiya,onomastika

semantika, paremiologiya, toponimika

tilshunoslikning barcha sohalaridagi universaliyalar

81 Manba – Rahimov A. Kompyuter lingvistika asoslari. Toshkent: Akademnashr, 2011.



Download 81,11 Kb.
1   2   3   4   5   6   7   8




Download 81,11 Kb.