Ethemer
Port 1
IP22=203.21.4.3
Tarmoq IP32=203.21.4.0
Aytaylik berilgan misolda cit.dol.ru foydalanuvchi kompyuteri, 194.87.23.0 (C sinfdagi adres) IP adres bilan Ethernet tarmog‘ida joylashgan. U 142.06.0.0 (B sinfdagi adges) IP adres bilan Ethernet tarmog‘ida joylashgan, s1.msk.su kompyuter bilan FTP protokoli orqali o‘zaro aloqa qilishni istaydi.
cit.dol.ru kompyuter 194.87.23.1.17 IP adresga ega, s1.msk.su kompyuter esa 142.06.13.14 IP adresga ega.
cit.dol.ru kompyuter foydalanuvchisi s1.msk.su kom- pyuterning belgili nomini biladi, faqat IP adresini bilmaydi. Shuning uchun u FTP seansini tashlkil qilish uchun quyidagi buyruqni teradi:
>ftp s1.msk.su
Oldiga qo‘yilgan masalani yechish uchun cit.dol.ru kompyuterda TCP/IP steki uchun ayrim parametrlar berilgan bo‘lishi kerak.
Bu parametrlar soniga o‘zining IP adresi, DNS serverning IP adresi va dastur taklif qilganidek marshrutizator IP adresi kiradi. Ethernet tarmog‘iga kiruvchi cit.dol.ru kompyuter bitta marshrutizatorga ulangan, u holda oxirgi elementning marshrut- lash jadvali bu tarmoqda kerak emas, dastur taklif qilganidek IP adresni bilish yetarli hisoblanadi. Bu misolda u 194.87.23.1 ga teng.
Foydalanuvchi FTP buyrug‘idan keyin elementning IP adresini bermadi. U TCP/IP steki bilan aloqa qilishni xohlaydi, chunki TCP/IP steki IP adresni mustaqil ravishda topadi.
cit.dol.ru kompyuteri HOSTS ga ega deb hisoblaymiz, unda esa quyidagi qator mavjud:
142.06.13.14 s1.msk.ru.
Shuning uchun nomlarga ruxsat lokal ravishda bajariladi, ya'ni s1.msk.ru kompyuteri bilan o‘zaro aloqa qilish uchun IP protokol endi belgilangan 142.06.13.14 adresi bilan IP paketlarni yaratadi.
78
cit.dol.ru kompyuterning IP protokoli paketlarni 142.06.13.14 adres uchun marshrutlash kerakmi yoki kerak emasligini tekshiradi. Agarda marshrutlash zarur bo‘lsa, bel- gilangan tarmoq adresi 142.06.0.0 ga, kompyuterga tegishli bo‘lgan tarmoq adresi 194.87.23.0 ga teng.
IP paketlarni dastur taklif qilganidek 142.06.13.14 adres bilan marshrutizatorga jo‘natish uchun, cit.dol.ru kompyuteri Ethernet kadrlarini yaratishni boshlaydi.
Buning uchun marshrutizator portining MAC adresi kerak bo‘ladi. Agarda boshqa tarmoqdagi komyuter bilan axborot almashilgan bo‘lsa, bu adres tezda kompyuter ARP protokolida- gi kesh-jadvalda joylashtiriladi. Bizning misolimizda esa bu adres kesh-xotiradan topilgan deb hisoblaylik. Uni marshrutizator
Natijada cit.dol.ru kompyuter lokal tarmoq bo‘ylab Ethernet kadrlarni jo‘natadi. U quyidagi maydonlarga ega:
DA (Ethernet)
|
...
|
DESTINATION IP
|
......
|
MAC
11
|
|
142.06.13.14
|
|
Kadr Ethernet protokoli bilan mos holda 1-marshru- tizatorning 1-porti orqali qabul qilinadi. Ya'ni bu portning MAC
elementi o‘zining MAC adresini taniydi. Ethernet protokol bu
kadrdan IP paketni ola 1d 1i va unga marshrutizatorning dasturiy ta'minotini uzatadi. IP protokol paketdan belgilangan adresni oladi va o‘zining marshrutlash jadvalidagi yozuvlarga qarab chiqadi. Olaylik 1-marshrutizator o‘zining jadvalida paket
142.06.0.0 tarmog‘i uchun ushbu tarmoqqa ulangan va 1-mar- shrutizatorning 2-portiga, ya'ni 135.12.0.11 marshrutizatoriga uzatilishi kerakligini bildiruvchi 142.06.0.0 135.12.0.11 2 1 yozu- vi bo‘lsin.
1-marshrutizator 2-port parametrlarini ko‘zdan kechiradi, ya'ni FDDI tarmog‘iga ulanganligini tekshiradi. FDDI tarmog‘i Ethernet tarmog‘iga qaraganda transportirovka qilinayotgan MTU blokining maksimal qiymati kattaroq. IP paketning ma'lumotlar maydonini qismlarga ajratish ham talab qilinmaydi. Shuning uchun 1-marshrutizator kadr formatini 2-marshru-
79
tizator portining MAC adresini ko‘rsatuvchi FDDI formatida yaratadi. U o‘zining ARP protokolidagi kesh-jadvalda bo‘ladi:
DA (FDDI)
|
...
|
DESTINATION IP
|
......
|
MAC
21
|
|
142.06.13.14
|
|
Paketni 303.21.4.0 IP adres bilan Ethernet tarmog‘i bo‘ylab 3-marshrutizatorga uzatish uchun, Ethernet kadrni yaratish bilan 2-marshrutizator anologik ta'sir qiladi:
DA (Ethernet)
|
...
|
DESTINATION IP
|
......
|
MAC
31
|
|
142.06.13.14
|
|
Yakunida, paket belgilangan tarmoq marshrutizatori – 3- marshrutizatorga yetkazilganidan so‘ng uni belgilangan komyuterga yetkazish imkoni yaratiladi. 3-marshrutizator
142.06.0.0 tarmog‘iga uzatilishi kerakligini ko‘radi. Shuning uchun s1.msk.su kompyuterning IP adresi bilan Ethernet tar-
mog‘i bo‘ylab ARP so‘rovini jo‘natadi, MAC adresdan iborat
javob oladi va lokal tarmoq adresi bo‘yicsh1a IP paketlarni jo‘natuvchi Ethernet kadrlarini yaratadi.
DA (Ethernet)
|
...
|
DESTINATION IP
|
......
|
MAC
s1
|
|
142.06.13.14
|
|
IP TÀRMÎG‘INI MÀSKÀ YORDÀMIDÀ STRUKTURÀLÀRGÀ ÀJRÀTISH
Ularga ajratilgan markazlashgan tarmoq nomeri soni tar- moqni strukturalash uchun yetarli emas. Misol uchun barcha o‘zaro kuchsiz aloqaga ega bo‘lgan kompyuterlarni har xil tar- moqlar bo‘yicha joylashtirish. Shuning uchun administrator noqulayliklarni boshidan kechiradi.
Bunday hollarda ikkita yo‘l mavjud. Birinchisi, NIC dan olingan qo‘shimcha nomerlar soni bilan bog‘liq. Ikkinchisi esa tez-tez foydalanib turiladigan, bitta tarmoqni bir nechta tar- moqlarga ajratish imkonini beruvchi niqoblardan foydalanish bilan bog‘liq.
80
Niqob – bu raqam, tarmoq nomeri sifatida moslashtirilishi kerak bo‘lgan uch razryadli birlardan iborat ikkilik yozuv.
Misol uchun, standart sinflar uchun tarmoq niqobi quyida- gi qiymatga teng:
255.0.0.0 – A guruhdagi tarmoq uchun niqob; 255.255.0.0 – V guruhdagi tarmoq uchun niqob; 255.255.255.0 – S guruhdagi tarmoq uchun niqob.
Niqobni administrator tarmoqni kengaytirish uchun ishlata- di. Ketma-ket birlar soni, ya'ni tarmoq nomerining chegarasini aniqlovchi adresni baytlarga bo‘lishni tekshirish uchun 8 ga ajratilgan holda bo‘lishi shart emas.
Olaylik, misol uchun niqob 255.255.192.0 (11111111
11111111 11000000 00000000) qiymatga ega bo‘lsin. Tarmoq
nomeri esa 129.44.0.0 (10000001 00101100 00000000 00000000)
qiymatga ega, bundan ko‘rinib turibdiki u V guruhga tegishli. Bu adresga niqob berilganidan so‘ng administrator foydalanadigan bitta tarmoq nomeri 16 dan 18 gacha ortadi, unga berilgan markazlashgan tarmoq nomeri to‘rtta:
129.44.0.0 (10000001 00101100 00000000 00000000)
129.44.64.0 (10000001 00101100 01000000 00000000)
129.44.128.0 (10000001 00101100 10000000 00000000)
129.44.192.0 (10000001 00101100 11000000 00000000)
Misol uchun IP adres 129.44.141.15 (10000001 00101100
10001101 00001111) ga teng, IP standarti bo‘yicha tarmoq nomeri 129.44.0.0 va element nomeri 0.0.141.15 beriladi. Endi niqobdan foydalanilganda huddi juftlashgan holda moslashtirila- di:
129.44.128.0 – tarmoq nomeri, 0.0.13.15 — element nomeri. Shunday qilib, niqobning yangi qiymatini o‘rnatib, IP adres-
ni boshqacha moslashtirishni marshrutizatorga yuklash mumkin.
Bu orqali tarmoq nomerining ikkita oxirgi qo‘shimcha biti tar- moq osti tarmoqning nomeri sifatida moslashtiriladi.
Yana bir misol. Olaylik ayrim tarmoqlar V guruhga tegishli
81
va 128.10.0.0 adresga ega. Bu adres marshrutizatorda Internet tarmoqning boshqa qismlarini tarmoq bilan bog‘lash uchun ish- latiladi. Barcha tarmoq stansiyalari o‘rtasida bir-biri bilan kuch- siz aloqaga ega bo‘lgan stansiyalar mavjud. Ularni ixtiyoriy ravishda turli xil tarmoqlarda himoyalash kerak. Buning uchun tarmoqni marshrutizatorning mos portiga ulagan holda ikkita tarmoqqa ajratish mumkin. Bu portlarga niqob sifatida misol uchun 255.255.255.0 raqami beriladi. Tarmoq tashqaridan qaraganda yagona V guruhdagi tarmoqqa o‘xshaydi, aslida esa u ikkita alohida S guruhdagi tarmoqlardan iborat. O‘tuvchi umu- miy trafik tarmoq osti tarmoqlar o‘rtasida mahalliy marshru- tizatorlarda bo‘linadi.
Tarmoq 128.10.1.0
IP adres
Inter tarmoq qismi
|
Tarmoq osti tarmoq
|
Element
|
11.................1 0...0
Tarmoq osti tarmoq niqobi (subnetworking mask)
|
