Quduq mahsulotlari otma chiziq (2) orqali avtomatik guruhli
o ‘lchov qurilmalariga (AGO‘Q) to'planadi va bu yerda har bir quduqdan
qazib olingan n e ft gaz va suvning miqdori
navbat bilan oMchashdan
o'tkaziladi. Undan keyin quduq mahsulotlari (1) birgalikda yig'uv
kollektorlari orqali (3) siquv kompressor stansiyasiga (SKS) yo'nalti-
riladi. Bu bosqichda neftning bosimi quduqning ustida 1,0-1,5 MPa
bosimdan SKSsining kirishida 0,7 MPa gacha pasaytiriladi. SKSsida
birinchi bosqichdagi ajratish 0,3 MPa bosimgacha olib boriladi. Ajra-
tilgan gaz o'zining bosimi ostida gazni yig'ish kollektori (4) orqali gazni
qayta ishlash zavodlariga (GQIZ) yo'naltiriladi. Gazga to‘yingan neft
va suv neftni yig'uv kollektorlari (5) orqali nasoslar yordamida marka-
ziy yig‘uv punktiga (MYP) haydavdi va u yerda neft eng so'nggi barqa-
rorlashtirish, suvsizlantirish va tuzsizlantirish jarayonidan o'tkaziladi.
Tovar neft tovar rezervuar parkida yig'iladi.
Suv quvur uzatma
orqali suvni tayyorlash qurilmasiga (STQ) beriladi va qatlam bosimini
saqlash uchun qatlamga haydaladi. Gaz GQIZga kirib keladi va u yerda
og‘ir uglevodorodlar va quruq gaz ajratib olinadi hamda kompressor
yordamida magistral gaz uzatmasiga beriladi. Suyuqlik qismi suyul-
tirilgan uglevodorod gazlariga va keng
fraksiyali yengil uglevodo-
rodlarga ajratiladi, magistral neft mahsulotlari uzatmasiga yoki temir
yo ‘l orqali iste'molchilarga yo ‘naltiriladi.
Neftni zamonaviy yig‘ish, tashish va tayyorlash tizimlariga
quyidagi asosiy talablar qo‘yiladi: yuqori tejamkor metall sarfi,
kapital
qo‘yilmalarning bahosi va ishlatish sarflari; neftni va gazni quduqdan to
tayyorlash punktigacha yig‘ish tizimlarining to'liq germetikligini ta'-
minlanishi; kompleksdagi hamma inshootlaming qurilishini tugallanishi
bilan konni ishlatishga topshirish; obyektlami
kamligi va ishlatishni
ishonchliligi; obyektni to'liq avtomatlashtirilishi va telemexanizat-
siyalashtirish; avtomobil yoMlarining uzunligini qisqartirishning imko-
niyati; xizmat transportlarining xarajatlarini kamaytirish; ishlayotgan
xodimlarning
sonini kamaytirish; neft bilan birgalikda qazib olinadigan
neft gazlarining resurslaridan to'liq foydalanish va h.k.
Bu talablar asosida neftni, gazni va qatlam suvlami yig‘ish, tashish
va tayyorlashning kon tizimlarini bir-biri bilan birlik texnologik
jarayonlarda bog'langan kon tizimlarining neft qazib olish hududlari
tashkil etilishi kerak.
Bu masalalami hal qilish uchun quyidagi shartlarga rioya qilinadi:
-
qatlamning energiyasidan yoki nasos orqali hosil qilinadigan
energiyadan quduq mahsulotlarini markaziy yig'uv
punktlarigacha yoki
26
siquv
kompressor nasos-ajratish qurilmasigacha tashishda maksimal
foydalanish;
- neft va gazni quduqdan ajratish qurilmasigacha yoki markaziy
yig'uv punktigacha tashishda bir quvurli tizimdan foydalanish;
- ko‘p bosqichli ajratishni qo'llash keyin esa gazni birinchi
bosqichda ajratish va tashishda gazga to'yingan neftni yig'ish hamda
tashish punktlarigacha kompressorsiz tashishda neft kon xo'jaligida
kompressor
stansiyasini, kichik yig'uv punktlami va qator boshqa
texnologik obyektlami to'liq chiqarish;
- eng so'nggi ajratish qurilmasini MYPni neftni tayyorlash, gaz
benzin zavodlami va tuman kompressor stansiyasining obyektiga yaqin
joylashtirish, yo'ldosh gazlami eng qimmat resurslaridan tejamkorlik
bilan foydalanish va neftni tayyorlashni malakali amalga oshirish zarur.
