Neftning kimyoviy xossalari




Download 6.39 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/158
Sana19.12.2023
Hajmi6.39 Mb.
#123197
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   158
Bog'liq
Konlarda neft va gazni tayyorlash texnologiyasi
BBBT, elektron-raqamli-imzo-algoritmlarining-qiyosiy-tahlili-rsa-elgamal-dsa, 2.10-kompyuter-taminoti, реферат, ODAM GENETIKASI, Заголовок презентации, Maruza - 4, Mikrokontroller - Vikipediya, Finland, ottawa I conference part11, hisobot, 8-mavzu, metallarni-kimyoviy-korroziyadan-himoya-qilish-usullari, Toshkent kimyo texnologiya instituti shahrisabz filiali, propan-butan-aralashmasini-ajratib-olish-texnologiyasi-va-parametrlar-tahlili
1.6. Neftning kimyoviy xossalari
N eft-yog‘li qaynoq suyuqlik bo'lib, qora jigarrangda yashi! 
touslanuvchan ko'rinishda bo'ladi. Neft tabiatda tiniq bo'yoq rangida -
ochiq-jigarrangda, qizg'ish va rangsiz holatlarda ham uchraydi. Bunday 
ko'p shaklli rangdagi neftni topish murakkab. lekin uning elementar 
paratlnli uglevodorodlar aralashmasidan (molekular formulasi 
aromatik 
va naften qatoridan tashkil topgan. Uglevodorodning
miqdori 82-87 %, vodorod 11-14 % miqdorida bo'ladi. Bu ikki 
komponentlarning ulushi jami tarkibning 99 % ni tashkil qiladi. 
Uglevodorodlaming har xil tuzilishi odatda metanli uglevodorodlar 
qatori, kamroq naftenlardan tashkil topadi.
Metandan-butangacha bo'lgan 
(CT/4- C , / / in) parafin qatorlari 
normal sharoitda va R = 0,1 MPa bosimda va 0°C (273 K) haroratda 
gazsimon holatda bo'ladi.
Uglevodorodlaming 5 dan 17 atomgacha tarkibi (С ,//,г- С |7Я и ) 
molekulasi 
normal 
sharoitda-suyuq 
modda 
shaklida 
bo'ladi. 
Uglevodorodlaming molekulasi 17 tadan oshgandan key in - qattiq 
modda ko'rinishida bo‘ladi. Bunga parafinlar va serezinlar kiradi.
Qatlam sharoitida neft uch qismdan tashkil topadi. Yuqori yuza 
sirtida gaz va qisman parafinga yo‘qotiladi. Yer bag'ridan qazib olingan 
neftning tarkibidagi gaz yo'ldosh gaz hisoblanadi. Ron tizimida ajralib 
chiqqan gazga neft gazi deyiladi. Neftdagi gazning miqdori gaz omillini 
tasniflaydi. Ba’zida 1 m3 neftning tarkibidan 1000 m3 hajmidagi gaz 
ajralib chiqadi. Gaz tarkibiga ko'ra quruq va yog'li (og'ir) gazlarga 
ajratiladi. Quruq gaz asosan metan va etan uglevodorodlaridan tashkil 
topadi. Yog'li gazda propan. butan fraksiyalari va yuqori kattalikka ega 
bo'ladi hamda undan suyultirilgan gazlami, gazli benzinni yoki 
kondensatni olish mumkin. Gaz tarkibli ncttga gazga to'yinganlik 
deyiladi.
Tarkibiga va ba’zi xossalariga muvofiq neft klassifikatsiyalanadi
ulaming sifati bo'yicha navlarga ajratish. u yoki bu turdagi texnologik 
yig'ish sxemasi qo'llaniladi. 
fBUXORO MUH
Parafinning tarkibi bo'yicha neft Цат родО Д д-^1,5% ). paratlnli 
(1,5 dan 6% gacha) va yuqori parafinl (> 6% danl bo'ladi. Neftning 
tarkibida parafin, smola va asfaltenlam ng ko'FrPo4B hf^ast haroratda 
uning qovushqoqligini oshiradi. Neftni igfiarkiSiBR 
ko'p
bo'lishi smola va asfaltenlaming kam b jTishi bilan kuzatiledw'Nenning 
geologik yoshi qanchalik katta bo'lsa, uninglallilbtda parafm shltncha
17


ko‘p bo'ladi. Neftning tarkibida parafinlar ko‘p miqdorda bo'lsa. 
oltingugurt, vanadiy va nikel miqdori kam bo'lishi bilan tasniflanadi. 
Parafin miqdorining ko‘p bo'lishi qazib olish, tashish va qayta ishlash 
jarayonlarini qiyinlashtiradi hamda qimmatlashtiradi. Yuqori paraflnli 
neftlami 
qazib 
olishda 
kollektor 
kanallarining 
asfalten-parafin 
yotqiziqlari bilan berkilib qolishi natijasida quduqning debiti toMiq 
to'xtab qoladi. Bunday yotqiziqlar quduqdan mexanik yo'llar, issiqlik 
usulida ishlov berish, eritmalar bilan yuvish yordamida chiqariladi.
Oltingugurt miqdori bo'yicha neft uchta sinfga ajratiladi: kam 
oltingugurli (oltingugurt tarkibi 0.5% gacha), oltingugurtli (0,5%dan 
2,0%gacha) va yuqori oltingugurtli (2%dan ko'p). Neftning tarkibida 
oltingugurt erkin holatda organik birikmalar shaklida (sulfidlar, 
merkaptinlar va boshqalar) bo'ladi. Kislorod neftning tarkibida naftenlar 
va yogMi kislotalar hamda asfaltenlar ko'rinishida qatnashadi.
Neftning tarkibida bu birikmalardan tashqari ko'p miqdorda xlor, 
yod, rux, kaliy, natriy, azot va ko'pgina D.I. Mendeleyev tizimidagi 
elementlar hamda qatlam suvlari mavjud bo'ladi.
M a’lumki, toza uglevodorodlar hech qanaqa rangga ham hidga ham 
ega bo'lmaydi.

Download 6.39 Mb.
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   158




Download 6.39 Mb.
Pdf ko'rish