|
Korpus lingvistikasi book · October 022 citation reads 1,207 authorBog'liq AbjalovaM.KorpLing.Uslubiyqollanma (1)KORPUS LINGVISTIKASI
Manzura Abjalova
~ 37 ~
VII.
KORPUS TURLARI
2.1.
TIL KORPUSI TURLARI VA TIPOLOGIYASI
Mavjud korpus tasniflari turli xil parametrlarni hisobga oladi:
korpusni yaratish maqsadi, korpus tili, korpusning janrlar bo‘yicha
qamrovi, adabiy til shakli, korpusdagi tillar soni, hajmi va boshqalar.
V.P.Zaxarov “korpuslarni sinflarga bo‘lishning ikkita asosiy usuli”ni
ta’kidlaydi
36
:
1) butun tilga (asosan, ma’lum bir davr tiliga) tegishli korpuslarning
muayyan sub(ichki)korpus (janr, uslub, ma’lum bir yosh yoki ijtimoiy
guruhning tili, yozuvchi yoki olimning tili va boshq.)ga nisbat berilishi;
2) korpuslarni lingvistik izoh (belgilanma) turiga qarab ajratish.
Izohlashning morfologik, sintaktik, semantik, prosodik, uslubiy kabi
ko‘p turlari mavjudligiga qaramay, mavjud korpuslarning aksariyati
morfologik yoki sintaktik (treebanks) turdagi izohlarga ega. Shuni
ta’kidlash kerakki, sintaktik izohlangan korpus leksik birliklarning
morfologik xususiyatlarini ham o‘z ichiga oladi.
Tadqiqiy va amaliy vazifalari, mavjud muammolarni hal etishiga
mo‘ljallanishi bo‘yicha korpuslarning ko‘plab turlarini ajratib ko‘rsatish
mumkin. Belgilangan maqsadlar va tasniflash xususiyatlariga qarab
V.Zaxarov va S.Bogdanova quyidagi tasnifni ko‘rsatishadi:
Korpuslar klassifikatsiyasi
37
P.S. Albatta, mazkur tasnifni to‘ldirish mumkin.
Tasnif belgisi
Korpuslar tipi
Maqsadi
Ko‘p maqsadli (universal)
Maxsus korpus
Umumiyligiga ko‘ra
Umumiy (til yoki adabiyotga oid)
Yakka muallifli
Nutq turi yoki ma’lumotlarning
Yozma
36
Захаров В., Богданова С. Корпусная лингвистика: учебник. 3-е изд., перераб. – СПб.:
Изд-во С.-Петерб. ун-та, 2020. – С. 56.
37
Захаров В., Богданова С. Корпусная лингвистика: учебник. 3-е изд., перераб. – СПб.:
Изд-во С.-Петерб. ун-та, 2020. – С. 57.
|
| |
