|
-VAZIFA.“BIZ YOSHLAR – EKSTREMIZM VA TERRORIZMGA QARSHIMIZ” MAVZUSIDA ESSE YOZING!
|
| bet | 21/21 | | Sana | 14.05.2024 | | Hajmi | 78,84 Kb. | | #230877 |
Bog'liq dinshunoslik topshiriq15-VAZIFA.“BIZ YOSHLAR – EKSTREMIZM VA TERRORIZMGA QARSHIMIZ” MAVZUSIDA ESSE YOZING!
Esse yozish tartibi:
Kirish (0,5-1 bet)
Asosiy qism (3-5 bet)
Xulosa (0,5-1 bet).
Mavzuni yoritishda O‘zRning Qonunlari, Prezident Qarorlari, ma’ruzalaridan hamda mavzuga oid adabiyotlardan foydalaning.
Shaxsiy fikr-mulohazalaringizni misollar bilan bayon qiling.
Imloviy xatolarga e’tibor bering.
IZOH: 1. 3- kredit topshiriq a4 format qog‘ozga kamida 5-7 bet hajmda qo‘lda yoziladi
Titul va har bir betda qo‘lda ism,familiya va guruhingizni yozing!
Biz yoshlar – ekstremizm va terrorizmga qarshimiz
Reja:
Kirish. Terrorizmning asl mohiyati
Ekstremizm va terrizmga qarshi harakatlar.
3. Yoshlarda diniy ekstremizm va terrorizmga qarshi mafkuraviy immunitetni shakllantirish
Xulosa
Jahondagi ko`pgina davlat va jamoat arbobloari, yirik olimlar, mutaxassislar, ayniqsa, yoshlar dunyoni tinchlik hukmron bo`lihsi, har qanday havfning oldi olinishidan manfaatdor ekanliklarini sezmoqdalar va buning uchun barcha kuch, imkoniyatlarni safarbar etmoqdalar. Taasuflar bo`lisnki, o`tgan og`ir jinoyat butun dunyoga insonlar boshiga katta havf-xatar solmoqda, zaminimiz tinchini buzmoqda.
Terrorchilik o`ta murakkab jinoiy hodisadir. Bugungi kunda “Terror”, “Terrorizm” “Terrorchilik harakati”, “Davlat terrorizm”, “Xalqaro terrorizm” kabi huquqiy atamalarining har birini tahlil qilishga ehtiyoj sezilmoqda.
Terrorizm mavjud tuzumga qarshi siyosiy kurash olib borish, odam o`dirish to`sqinlik qilayotgan guruh (jamiyat) rahbari joniga suiqasd qilish bilan harakterlanadi. Uning tarixi uzoq o`tmishga boroib taqaladi.xalifa Abu Bakr Siddiq (632-634) vafotlaridan so`ng halifalik qilgan Hazrat Umarning o`limi (634-644) va hazrat Usmonning (644-656) o`ldirilishi bunga misol bo`ladi. Hazrati Aliga qarshi chiqqan diniy ekstremistlar, ya`ni 12000 kishilik horijiylar “Bizning yo`limizdan bormaganlar kofirdirlar”-dedilar. Ular hazrati Alini (656-661) namoz o`qigani kelayotganida orqasidan hanjar urib o`ldirdilar.
Abu Rayhon Beruniy ham “O`tmishdan qolgan yodgorliklar” kitobida mana shunday jirkanch voqealar hanjar urib o`ldirdilar.
Ba`zilar terrorizmni bundan 150 yil burun bo`lgan, deb hisoblaydilar va uni Yevropadagi anarxistlarning buzg`unchilik ishlariga bog`laydilar. Narkoterrorizm, bioterrorizm, ijtimoiy terrorizm, kompyuter tizimi yordamida terrorchilik harakatini sodir-etish kiberterrorizm kabi turli terroristik usullar mavjud. Masalan, Rossiyada narodniklar va keyinroq eserlarning siyosiy terroristik harakati (Stalinning-SSSR dagi va Gitlerning Germaniyadagi siyosati), o`rta asrlarda diniy terrorizm (salb yurishlari)ham bo`lgan. Shuningdek bolshevizmda ham terrorizmdan foydalanganligini e`tirof etiladi.
1928 yilda Misrda hasan-al Banno “Ixvon ul-muslimin” (“Muslimin birodarlar”) jamiyatini tuzadi ham “Fan ul-mavt” (O`lim fani) kitobini yozadi. 1980-1990yillarda 30 ga yaqin mamlakatlarda ixvonlar ish ko`ra boshladilar. “Jamoati al-muslimin” guruhi esa o`zining terrorchilik ish usulibilan ajralib turardi. Misr harbiy tribunali bu guruhni g`ayriqonuniy deb jazoga tortganidan so`ng ham guruh tarqalib ketmay, “At-takfir val hijro” nomi bilan faoliyt olib bordi 1981 yilda suiqasd uyushtirilib prezident Anvar Sadat o`ldirilgandan so`ng ,”Musulmon birodarlar” diniy ekstremistik tahskiloti rahbari qamoqqa olindi.
Islom ekstremistlarning yana bir guruhio paydo bo`ldi va u “Al jihod al-islomiy” nomi bilan bugungi kunda ham terrorchilik harakatlarini sodiretmoqda.
1994 yilda Afg`onistonda yuzaga kelgan “Tolibiy” diniy-siyosiy kuchning oyog`i qayerga yetsa, o`sha yerda inson haq-huquqi toptaladi. Qishloqlar vayron qilindi. Qashshoqlar talandi.
Ma’lumki, O‘zbekiston davlati mustaqillikning ilk kunlaridanoq o‘zining dinga munosabatini aniq va qat’iy belgilab oldi. Davlatning dinga munosabati “Inson e’tiqodsiz yashay olmaydi”, “Dunyoviylik – dahriylik emas” degan aniq tamoyillar asosida belgilandi. Bu tamoyil bosh qomusimiz Konstitusiya hamda “Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risida”gi qonunda o‘zining huquqiy ifodasini topgan.
Bu tamoyil bosh qomusimiz Konstitutsiya hamda “Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risida”gi qonunda o‘zining huquqiy ifodasini topgan.Bugungi kunda dinga bo‘lgan qiziqishning kuchayib borishi globallashuv jarayonlarining o‘ziga xos in’ikosi deyish mumkin. Zero, globallashuv dunyoni bir butun va yaxlit qila borishi bilan bir qatorda, uning hosilasi sifatida alohida olingan millat va jamiyatlar darajasida o‘z-o‘zini anglashga bo‘lgan intilishning chuqurlashuviga ham zamin yaratmoqda.Afsuski, kommunikatsiya va informatsion texnologiyalarning tez sur’atlardagi taraqqiyoti g‘oyaviy ta’sir o‘tkazish imkoniyatlarining kengayishiga turtki bo‘lib, geosiyosiy maqsadlarga bo‘ysindirilgan, inson qalbi va ongi uchun kurashlarning yangidan-yangi usul va vositalarining ko‘payib borayotgani, ayniqsa, bu borada din omilidan foydalanishga urinishlarda yaqqol namoyon bo‘lmoqda.
Aksariyat holatlarda ushbu kurash qurolli tus olib, ko‘plab xalqlarning boshiga fojiali kunlarni solmoqda. Diniy-ekstremistik oqimlarning jamiyatimiz barqarorligiga tahdidi respublikamizdagi ijtimoiy siyosiy vaziyatni beqarorlashtirish, dinlararo va millatlararo munosabatlarni keskinlashtirish, fuqarlarni, ayniqsa, yoshlarni qurolli to‘qnashuvlar ro‘y berayotgan hududlarda faoliyat yuritayotgan terroristik guruhlarga jalb qilish kabi harakatlarda, shuningdek, mamlakatimizda terrorchilik harakatlari sodir etish uchun suqilib kirishga urinishlarda namoyon bo‘lmoqda.Shu bilan birga, diniy-ekstremistik guruhlar, jihodiy jamoa va ularning da’vatchilari tomonidan olib borilayotgan targ‘ibot-tashviqot ishlarining tobora kengayib borayotgani respublikamizdagi davlat va jamoat tashkilotlarining aksiltarg‘ibot ishlarini faollashtirishi, ularni yangi, ta’sirchan va ommabop usul va shakllarni amalga oshirishni taqazo etmoqda.
Yoshlarda virtual diniy ekstremizm va terrorizmga qarshi mafkuraviy immunitetni kuzatishTobora bilan rivojlanib, hozirgi kunni ilg'or texnologiyasiz tasavvur etish o' mushkul. Ular hayotimizning ajralmas qismiga aylanib ulgurdi. World Wide Web – butunjahon o'rgimchak to'ri deb topgan Internetning, bugungi taraqqiyotning rivojlanishiga tezlik, kuchiga kuch bag'ishlayotgani, insoniyat intelktiga bemisl hissa qo'shayotgani isbot qilmaydigan haqiqat. Uzbekistonda tashkilot kanalning internet tezligi hozirgi kunda11 GB ga qildi. Bu esa juda quvonarli holdir. "O'zbektelekom" AK Yaponiyaning NEC korporatsiyasi hamda Toyota Tsusho savdo uyi bilan hamkorlikda sekundiga 100 Gbit ma'lumot olish imkoniyatiga ega bo'lgan DWDM (To'lqin xavfsizlik bo'yicha ma'lumot uzatish kanallarini zichlashtirish) ini ishga tushirdi. Oramizda ana shu buyuk ixtironing rivojlanishidan bahramand bo'lmagan inson topilmasa kerak.
Shu o'rinda ijtimoiy tarmoqlarning G'arb siyosatshunoslari “Katta Yaqin Sharq” deb ataydigan hududda ro'y bergan voqelardagi o'rni haqida to'xtalish kerak. “Facebook”, “Twitter”, “OK” va boshqa ijtimoiy tizimlar haqida nazorat. Tahlilchilar “Katta Yaqin Sharq”dagi voqealarda ushbu manbalarning ahamiyati turlicha baholanmoqda. Ayrimlar namoyishlarida ushbu sohadagi eng muhim vazifalarni bajardi, desa, qolganlar bu voqealar ortidan katta siyosiy manfaatlar qilmoqda, “Facebook” va “Twitter” esa bunda “ko'rimsiz qo'l” faoliyatini o'tab berganini ta'kidladi.
Qayd etish kerakki, terrorchilikka qarshi kurashda “fikriy ingilob”ga muhim ahamiyat kasb etadi. Inchunin, terrorchilar o'z oldiga bo'lgan har qanday imkoniyatlardan foydalanishga, zamonaviy texnologiyalardan unumli istefoda urinayotgan bir vaqtda ularga qarshi eng zamonaviy uslublarda, aqlni ishlatgan holda ushlab turish kerak.
Xo'sh, qo'llab-quvvatlash, kengroq maydonda ishlab chiqarish jarayoniga intilayotgan mutaassib zamonaviy texnologiyalar, tarmoq, Internetdan foydalanish boisi nima? Bunga bir qatorni keltirish mumkin. Jumladan:
• Internetga oson kirish;
• uning darajada tartibga solinmagani;
• cheksiz auditoriya;
• Internet maydonidagi faoliyat xavfsizligi;
• ma'lumotni yuqoridagi tezlik;
• matn, tasvir va ovoz uyg'unligidagi axborotni joylash kabi qulayliklar terrorchilarni o'ziga jalb etmay qolmaydi.
SHuningdek, terrorchilarning Internetdan quyida keltiriladigan 6 maqsadda yo'naltirishlarini ur'ulaydi:
1. Psixologik kurash. Bunda terrorchilar Internetdan aholi orasida qo'rquv va vohima ishlab chiqarish, o'zg'oyalariga ergashmaganlarni yoki ularga qarshi chiqqanlarni ta'qib etish, ruhiy ta'sir etish va harakatsizlikka chaqirish jarayonlari. Masalan, terrorchilik tashkilotlari rasmiylari o'zlariga tegishli Internet saytlari orqali chiqishlari chog'ida muayyan mamlakat yoki davlatning qarorlarini to'g'ridan-to'g'ri talabni talab qiladi. Aks holda, yangi terrorchilik sodir bo'ladi.
2. Targ‘ibot-tashviqot. Internetning ommalashuvi terrorchilar uchun o'z faoliyati va g'oyaviy tashviqotlarini aholi orasida keng targ'ib bog'langan katta qulayliklar mavjud. Televidenie, radio va bosma nashrlarda ma'lumotlarni tahririy saralash hisobiga bu kabi yuqori darajadagi aytarlik darajasi yo'q.
3. Xayriya jamgʻarish. Ko'plab terrorchilik tashkilotlari o'z faoliyatining moddiy asosini Internet orqali ta'minlashga harakat qiladi. Bunda web-hifalar, chatlar va forumlarga ushbu tashkilotlarga aloqador bank hisobi qayd etildi va jihodiy faoliyatni qo'llab-quvvatlashga qattiq targ'ib qilinadi. Masalan, “Hizb ut-tahr” ekstremistik tashkiloti Yevropadan to Afrikadagi mamlakatlargacha “ehson” niyatidagi shaxslarga nemis tilidagi web-sahifa orqali ko'makni so'raydi. YAna bir, 2004 yilda AQSHning Aydaxo davlat sudi talaba Sami Umar Husaynni Internet orqali terrorchilik tashkilotiga moddiy ko'mak uyushtirgani uchun jinoiy javobgarlikka tortgan.
4. Yangi a'zolarni jalb qilish. Avval aytib o'tganimizdek, bugungi kunda terrorchilik tashkilotlari yangi a'zolarni o'z saflariga jalb qilish Internetga e'tibor qaratmoqda. Ovoz, tasvir va matn uyg'unligi mutaassiblar uchun ayni muddaodir. Ular bunday imkoniyatlardan o'z “so'zlari”ni keng urinishka baralla aytib turishda. Yangi a'zoni jalb qilishda qo'llaniladigan uslub bu – ekstremistik tashkilotlarga taalluqli veb sahifalarga ko'p kiruvchi Internet foydalanuvchilarini topish, o'rganish va oxir-oqibat u bilan aloqaga kirishish. , mutaassiblar chatlar va forumlarda “o'tkir” munozarali masalalarni on-layn muhokama qiladilar va o'zlariga o'xshash fikrlaydiganlarni saralab, ular bilan aloqa o'rnatadilar. Qayd etish kerakki, bunday jarayonlarning qurbonlari ko'p sovuqda yoshlar bo'lib qolmoqda.
5. O'zaro aloqani ta'minlash. Ekstremistik tashkilotlar Internetdan milliy o'z safdoshlari, boshqa shu kabi tashkilotlarning a'zolari bilan ham xabarlar almashish va ma'lumotlarni himoya qilishda faollar.
6. O'quv-malaka kerak. Terrorchilar dunyoning turli nuqtalarida ta'qib ostiga olingani bois, biror mamlakatda o'z a'zolariga qo'poruvchilik, buzg'unchilik amaliyotlarini oshkora o'rganmaydi. Ta'qib kuchayib hozirgi kunda Internet ularga ayni qo'l kelmoqda. Ular global tarmoq orqali qo'lbola bombani yasash, o'zini-o'zi o'ldirish, ko'proq qurbonlar keltirish uslublarini muttasil o'rgatib boradilar. Qo'llanmalar, audio va kitoblar Internetga video yuklab olindi. Misol uchun, “Al-Qoida” tashkiloti o'z safdoshlariga mo'ljallangan 1000 betdan oshiq “Jihod ensiklopediyasi”ni Internet orqali tarqatgan.
Albatta, bunga kimdir ishonib, ishonmasligi mumkin. faqat o'zbeklarni yo'ldan ozdirib, ular o'rtasida o'zaro nizo tug'dirib, davlatimizning, jamiyatimizning, xalqimizning birligiga hamda totuvligiga rahna solishni niyat qilganlar o'zlarining bunday katta-kichikligini ochiq-oydin amalga oshirayotganliklari bor haqiqat. Bunday missionerlikka hatto tashqi axboroterni ham jalb qilmoqdalar. Ular Internet saytlaridagi buzg'unchilik chiqishlari bilan chegaralanib qolayotganlari yo'q.
Ma'lumki, XX asr ko'plab olamshumul ixtirolar, yangiliklar davri bo'ldi. Birgina komp'yuter texnikasi sohasini olaylik. U paydo bo'lishidan oldin odamzod barcha hisob-kitoblarni miyasida, hisob cho'tlari orqali amalga oshirar edi. Asrlar o , ma'lumotlarning turi, hajmi ko ' dan foydalanish, avval mashina, so'ng komp'yuterlar ixtiro qilindi. Aslida, o'sha komp'yutergan barcha ishlar inson fitratida mavjud bo'lgani uchun ham shunday bo'ldi. Keling, yaxshisi, kishining miyasi bajargan bir kunlik funksiyani tahlil etaylik: u ish paytida yoki boshqa boshqalar bilan muomalada yo'qud o'qish jarayonida miyasida necha yuz mingfayl”ni ochib, necha yuz mingtasini “yopadi”. Shuni hech o'ylab ko'rganmisiz?!
Internetdagi ekstremizm masalasi bo'yicha ekspert Erin Soltmanning fikricha, ISHID olib XXI targ'ibot yangi asr mahsulidir. “Har safar jangarilar yangi videolavha boshida oldingisidan farq qilib chiqaradi. Jangarilar o'zlari tayyorlagan mahsulotlar standartiga qanday ta'sir qilganini kuzatib, shunga yarasha ish tutmoqdalar. E'tibor bilan qaralsa, jangarilar tarqatgan so'nggi videolavhalarda odam so'yish tasvirlari yo'q. Chunki ular bu kabi tasvirlarni xalqaro OAV mahkama ziddiga harakat qilayotganini tushunib etdilar. SHunday bo'lsada, jangarilarning qurbonlari etganlardan targ'ibot aks holda hali-hanuz foydalanilmoqda.”
Bir tarafdan muqaddas islom dini nomidan insoniylikmezonlariga butkul yot bo'lgan jinoiy qilmishlarni sodir etayotgan, shu orqali bir yarimmilliarddan ziyod dunyo musulmonlarining sha'ni, qadr-qimmatini toptalishiga sabab bo'layotgan, tinch va osuda hayotiga tajovuz tug'dirayotgan jangarilarning “professional. ” ish uslubidan hikoya qilsa, boshqa tomondan, munkar ishni ko'rganda qo'li, tili bilan keraki, hech bo'lmasa dili bilan nafratlanishi lozim bo'lgan chinakam e'tiqod namoyondalarining bugungi ish rejasini belgilab beradi.
|
| |
