Kurs ishi mavzu: Amorf polimerlarning uch fizik holati Kurs ishi rahbari: To`lakov N. Q. Andijon – 2024 Mundarija Kirish I bob. Amorf polimerlarning uch fizik holatlari

Download 184,69 Kb.
bet	7/9
Sana	15.05.2024
Hajmi	184,69 Kb.
	#234329

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Bog'liq
Nuriddinova M 2024 305 1

Zanjirning uzatilishi

Zanjirning uzilishi: O`sayotgan kinetik zanjir biror bir zarracha yoki modda molekulasiga (monomer, erituvchi yoki ikkinchi kinetik zanjir) to`qnashib faolligini yo`qotadi va o`sishdan to`xtaydi:
R~М*+*M~R→R~R ѐки R~М*+R₁→R~M-R
Shu bilan makromolekula hosil bo`ladi. Ammo polimerlanishda ko`pincha yana bir bosqich sodir bo`ladi. Uning nomi zanjirning uzatilishidir.
Zanjirning uzatilishi: o`sayotgan kinetik zanjir reaksiya muhitidagi erituvchi yoki boshqa moddalar molekulalari (A) bilan to`qnashib ularga faol markazni uzatadi:
R~М*+A→ R~М+A*
Faollashgan yangi zarracha A* xuddi R* kabi monomer molekulasiga birikib yangi kinetik zanjirni paydo bo`lishi va o`sishga olib boradi:
A*+M→AM*+M→ AMM*+M→ AMMM*→…→ A~M*
Polimerlanish reaksiyalarining bir necha xususiyatlari bor:

reaksiyaning har qanday vaqtida reaksion muhitda faqat monomer va polimer molekulalari topiladi. Oraliq moddalar xuddi polikondensatlanish reaksiyasidagidek bo`lmaydi;

hosil bo`layotgan polimerning М - si doim bir xil. U polimerlanish

chuqurligi va temperaturaga bog`liq. Ular o`zgarmas bo`lganda М vaqtga bog`liq

emas. ПД ~f(t⁰, ψ);
v) reaksiya vaqti ortishi bilan makromolekulalar soni va hosili ko`payadi. Ana shu xususiyatlar bilan zanjirsimon polimerlanish polikondensatlanish va bosqichli polimerlanishdan farq qiladi.
Polimerlanish jarayoni uni boshqaradigan faol zarrachaning tabiatiga qarab uch turga bo`linadi:
Radikal, kationli va anionli polimerlanish. Ular mexanizmi va kinetikasi bilan birbiridan ancha farqlanadi. Monomerlar o`zlarining kimyoviy tabiati va tuzilishiga qarab polimerlanish uslubi bilan farqlanadi.
Chiziqsimon amorf polimerlarning molekulyar massasini ularning oquvchanlik harorati orqali aniqlash. Poliizobutilen asosida olib borilgan tajribalar shuni ko'rsatadiki, polimerlarning oquvchanlik harorati T_f molekulyar massa ortishi bilan tez ortadi, shishalanish harorati T_g esa o'zgarmaydi. Polimerlanish darajasi va haroratlar farqi T_f-T_g orasida juda oddiy munosabat bor:
(5.37)

bu yerda P - polimerlanish darajasi; А, В, С lar beri polimergomologik qator uchun mos keladigan o'zgarmas kattliklardir.
б) Polimerlar molekulyar massasini ularning suyuqlanmalarining qovushqoqligi yordamida aniqlash. By usul polimer suyuqlanmalarining qovushqoqligi va polimerlanish darajasi orasidagi bog'lanishga asoslangan:

1897 lg 6.40 0.1764 P T

b u yerda - suyuqlanma qovushqoqligi; Т- mutloq harorat; PW - polimerlanish
darajasi.
Bu tenglama poliefirlar uchun topilgan. Boshqa polimerlar uchun ham shunday bog'lanishlarni aniqlash mumkin.
Polimerlanish mexanik va termodinamik xossalari belgilab beruvchi asosiy omillardan biri makromolekulalarning bukiluvchanligidir. Shuning uchun makromolekulalarning bukiluvchanligini aniqlash polimer moddalar xossalarini oldindan boshqarish imkoniyatini yaratib beradi.
Polimer zanjirining termodinamik bukiluvchanligini ikki xil yo'l bilan baholash mumkin:

Aralashish entropiyasini hisoblash orqali. Uning qiymati eriyotgan polimer bukiluvchanligining katta-kichikligiga uzviy bog'liq bo'ladi.

Polimer zritmalari bug' bosimining kamayishi hisobiga (Raul qonuni asosida). Bug' bosimining nisbiy pasayishini aniqlab, eritmani ideal eritma deb hisoblab turib, polimer seg`ientining molekulyar massasini aniqlash mumkin.

Download 184,69 Kb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Download 184,69 Kb.