|
Kurs ishi namuna pdf
|
| bet | 6/13 | | Sana | 15.06.2024 | | Hajmi | 1,27 Mb. | | #263937 |
Bog'liq MODELLASHTIRISH KURS ISHI (1) (1) Jarayon modeli turlari
Jarayon modellarini taqdim etilayotgan jarayonga ko'ra tasniflash mumkin. Shunday qilib, barqaror holat modeli barqaror holatdagijarayonni ifodalaydi va vaqt bo'yicha hosilalarga ega emas. Turg'un bo'lmagan holat modeli beqaror jarayonni ifodalaydi va bir yoki bir nechta vaqt hosilalarini o'z ichiga olishi mumkin.
Tizim xususiyatlarining tabiatiga ko'ra, jarayon modeli birlashtirilgan parametrli model yoki taqsimlangan parametrli model bo'lishi mumkin. Birinchisi bir xii xususiyatlami o'z ichiga oladi, ikkinchisi esa bo'shliqqa qarab o'zgaruvchan kamida bitta xususiyatga ega.
Berilgan matematik ifodalar turiga ko'ra, jarayon modellari algebraik, differentsial yoki differentsial-algebraik modellarga bo'linadi. Bundan tashqari, agar modeldagi barcha tenglamalar chiziqli bo'lsa, jarayon modeli chiziqli deb ataladi. Aks holda, model chiziqli bo'lmagan deb ataladi.
Jarayonlarni modellashtirish
Jarayonni modellashtirish mohiyatan Jarayonga beriladigan ta'sirlar va tizim xususiyatlari orasidagi o'zaro bog'liqlikni o'z ichiga olgan vaziyatning ma'lum bir qonuniyatlarga asoslangan va matematik tenglamalar yordamida ifodalangan ko'rinishidir. Matematik belgilar sifatida ifodalangan xususiyatlar bir-biri bilan bir yoki bir nechta farazlar ostida tegishli munosabatlardan foydalangan holda bog'lanadi. Natijada esa jarayon modeli bo'lgan matematik ifodalar majmui hosil bo'ladi. Shu tarzda tizim xususiyatlari va ular orqali jarayonning boshlang'ich parametrlari, xususiyatlari va jarayonning natijalari ishlab chiqilgan modelga mos kelishi kerak bo'ladi. Shuning uchun model jarayonni ifodalaydi yoki tavsiflaydi.
Misol tariqasida, 1.1-rasmda ko'rsatilgan reaktordagi reaksiya jarayonini ko'rib chiqamiz. Mavjud bo'lgan xossalar sifatida A, B va C moddalar kontsentratsiyalari olingan bo'lib, ular mos ravishda CA, cs va cc ko'rinishida belgilanadi hamda boshlang'ich qiymatlari cA, cB va cC = 0 kabi qabul qilinishi mumkin. Agar jarayon davomida shunday deb faraz qilsak, bunda reaksiya aralashmasi
yaxshi aralashadi;
o'zgarmas hajmga ega;
o'zgarmas temperaturada ishlaydi.
u holda ma'lum munosabatlarga asoslanib, kontsentratsiyalar istalgan t vaqtda quyidagi tenglamalar orqali bir-biri bilan bog'lanishi mumkin:
(1.3)
Bu yerda, (i) r, k0, E va T, mos ravishda, reaksiya tezligi, preeksponensial omil, faollashish energiyasi, reaksiya temperaturasi, (ii) a va b reaksiyaga xos parametrlar, va (iii) R universal gaz doimiysi.
Ushbu keltirilgan tenglamalar to'plami reaktorda sodir bo'ladigan reaksiya Jarayonmmg modelidir. Ushbu model jarayonning boshlang'ich parametrlari, xususiyatlari va natijani bir-biri bilan bog'laydi (1.2-rasm). Boshlang'ich parametrlar cA, cB va cC ning boshlang'ich kontsentratsiyasi bilan ifodalanadi. Texnik xarakteristikalar a, b, k0, E, R va T kabi parametrlaming qiymatlaridir. Har qanday t vaqtidagi jarayon natijasi cA(t), cB(t) va cc(t) konsentratsiyalar bilan ifodalanadi. Ushbu xususiyatlaming o'zgarishi yoki shunga o'xshash tarzda ular ifodalaydigan hodisalar modelga mos kelishi kerak bo'ladi. Shunday qilib, boshlang'ich parametrlar va xususiyatlar to'plami uchun biz modeldan jarayon natijasini topishimiz rrmmkin bo'ladi.
|
| |
