Takrorlash uchun savollar

18-bob.
KUTUBXONA ISHINING HISOB VA 
HISOBOTI. HISOB VA HISOBOT ISHLARINING 
AHAMIYATI, TURLARI
0 ‘zbekiston Respublikasida ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotning 
hozirgi bosqichida ko‘p tarmoqli iqtisodiy tizimni tashkil etish, 
davlatimiz mustaqilligini mustahkamlash sharoitida insonning 
jismoniy va ma’naviy salohiyatini, ehtiyoj va manfaatlarini hisobga 
olish masalasi alohida ahamiyatga ega. Ijtimoiy yo‘na!tirilgan bozor 
iqtisodiyotiga o‘tishdan iborat o ‘z yo‘limiz va dasturimizni 
muvaffaqiyatli amalga oshirish, demokratik huquqiy davlat va 
fuqarolik jamiyati qurish vazifasini hal etish bevosita inson, uning 
professional bilimlari, sidqidilligi, mas’uliyati, tadbirkorligi, 
tashabbuskorligi va boshqa ko‘pgina qimmatli fazilatlariga bog‘liqdir.
Mamlakatimizning har yilgi ijtimoiy-iqtisodiy, ma’naviy- 
ma’rifiy va boshqa sohalardagi erishgan yutuqlari, qoiga kiritgan 
muvaffaqiyatlari, xalqaro munosabatlar, barcha sohalardagi 
o‘zgarishlar, yo‘l qo‘yilgan xato va kamchiliklar va boshqa ko‘p- 
lab yo‘nalishlardagi masalalar yil oxirida sarhisob qilinadi va 
OAVda ommaga ma’lum qilinadi. Jamiyat taraqqiyotining barcha 
sohalarida rejalashtirish bo‘lgani kabi hisob va hisobot faoliyati 
ham amalga oshadi.
Tuzilgan rejaning amalga oshirilishi hal qiluvchi hisobotdir. 
Reja va hisobot uzviy bog'liqdir. Hisobotga qarab, kelajakdagi 
ishlarni amalga oshirishning to‘g‘ri va aniq yo‘nalishi ko‘rsatilgan 
reja tuziladi. 0 ‘z navbatida, tuzilgan rejaning qay darajada amalga 
oshirilganini bilish uchun, hisob va hisobot ishlari olib boriladi.
AKMlarda hisobot katta ahamiyatga ega. AKMda hisobotni 
to‘g‘ri yo‘lga qo‘yish uch maqsadga xizmat qiladi:
1. 
AKMlar faoliyati bilan butun bir jamoatchilikni, barcha 
fuqarolarni to‘liq tanishtirish;
292
www.ziyouz.com kutubxonasi

2. Ishga aholini jalb etish;
3. AKM va boshqa kutubxona xodimlarini raqobat asosida islini 
takomillashtirishgajalb etish.
Kutubxonalarda boshqa sohalarda bo‘lgani kabi, hisobotning 
bo‘lishi yagona umumdavlat hisobotlari shaklini yaratishda, hisobot 
ko‘rsatkichlari tizimini ishlab chiqishda, shuningdek, har bir 
kutubxonadan o‘z vaqtida hisobot berib turishda ahamiyatlidir.
AKMlar uchun hisob va hisobotning yagona davlat shakli 
hamda usullari joriy etilgan. Hisobotlar juda to‘g‘ri va aniq boMishi, 
ishning haqiqiy ahvolini to‘g‘ri aks ettirishi kerak. Kutubxonalar 
faoliyati haqida faqat davlat oldidagina emas, balki kitobxonlar va 
aholi oldida ham hisobot beradilar.
AKMda yil davomida bajarilgan ishlar yuzasidan tuzilgan re- 
jaga muvofiq hisobot berilib, yakun yasaladi. Yillik rejaning 
belgilangan ko‘rsatkichlari tahlil qilinadi. Bajarilmay qolganlari- 
ning sabablari aniqlanadi. Quyidan chiqib borgan hisobotlarga 
asoslanib, mamlakat bo‘yicha kutubxonalar soni, ularning kitob 
jamg‘armasi, adabiyotlaming o‘qilishi, kitob berilishi, qatnovlar 
soni, elektron resurslar soni, ularga murojaatlar ahvoli, elektron 
katalogning holati va o‘rtacha ish ko‘rsatkichlari aniqlanadi.
AKM, ARM va kutubxonada hisob-kitob ishlari uch xil yo‘l 
bilan olib boriladi:
1. Dastlabki (tezkor yoki dolzarb) hisob.
2. Statistik hisob.
3. Buxgalteriya hisobi.

Download 11,3 Mb.