piogrammes
mablag lami to‘plash dasturi, kapitalni mobiliza-
tsiya qilish deb berilgan. Shunday qilib, kutubxonalar faoliyatida
fandrayzing — bu moliyalashtirishning qo‘shimcha
manbalarini
qidirish, topish va faoliyatga jalb etish ma’nosini anglatadi.
Mamlakatimizning kutubxonachilik sohasida katta ijtimoiy
o‘zgarishlar yuz berdi. Kutubxona imijini ko‘tarish, ma’naviy
qiyofasini o‘zgartirish, ijtimoiy salohiyatini oshirish, jamoatchilik
orasida kutubxonalar mavqeyini ko‘tarish yoMida turli ish usul-
larini qo‘llashga kirishildi. Shulardan biri budjetdan tashqari pul
topish yo‘llari bo‘lib, kutubxonalar ehtiyojini qondirishda muhim
omillardan biridir.
Respublika axborot-kutubxona faoliyatida axborot-resurs
fondlarini qaytadan tashkil etish, hozirgi zamon talablariga mos,
kishilarning ma’naviyatini, ijtimoiy-iqtisodiy bilimlarini boyitadigan
adabiyotlar bilan to ‘ldirish, kutubxonachilik ish va shakllarini
takomillashtirish,
asosiysi, zamonaviy axborot texnologiyalari-
dan axborot-kutubxona faoliyatida unumli foydalanish davr ta-
labiga aylandi.
2006-yil 0 ‘zbekiston Prezidenti tomonidan qabul qilingan
«Respublika aholisini axborot-kutubxona bilan ta’minlashni
tashkil etish to‘g‘risida»gi Qarorga ko‘ra, XXI asr kutubxonasi
hamma bilim sohalari bo‘yicha va jami yo‘nalishdagi kitobxon
lar uchun axborot markazi, turli yo‘nalishda ta’lim va tarbiya
markazi, kitobxonlar vajamoat
tashkilotlari, mashhur kishilarning
muloqot maskani, turli ommaviy tadbiiiar, ilmiy anjumanlarni
o‘tkazish dargohiga aylandi.
Bugungi kun kutubxonachisi esa har tomonlama barkamol
inson, bilimli, aqlli, tadbirkor, tashabbuskor,
kuch-qudratga
ega, nutq madaniyati, salohiyati kuchli inson, o‘z kasbining
mohir ustasi, turli kishilar bilan ishlay oladigan shaxs, pedagog
va psixolog bo‘lishi lozim. Bu kutubxonachidan muntazam
ishlashni,
bilim olishni, jamiyat va hayotda yuz berayotgan
voqealar bilan bab-baravar odimlashni, yangiliklarni tez ilg ab
olishni, eng yaxshi ilg‘or tajribalarni kutubxonalar faoliyatiga
olib kira bilishni talab etadi.
311
www.ziyouz.com kutubxonasi
Endilikda kutubxona xodimi tadbirkor va tashabbuskordir. Shu
yo‘l bilan u axborot-kutubxona maskanining imijini oshirishga,
moddiy-texnik
bazasini mustahkamlashga, xodimlarning ijtimoiy
va moddiy manfaatdorligini ko‘tarishga, o ‘z kasbining ma’naviy
qiyofasini o'stirishga ta ’sir qiladi. Buning uchun, u albatta, bud-
jetdan berilayotgan mablag* bilan qanoatlanmay, jahon tajribasida
qo‘llanilib kelinayotgan qo‘shimcha daromad topish yo‘llarini
mukammal o ‘rganishi va amalda qo‘llay olishi zarur. Ayniqsa,
2011-yil 23-fevralda qabul qilingan Prezidentimizning «2011 —
2015-yillarda axborot kommunikatsiya texnologiyalari negizida
axborot-kutubxona va axborot-resurs xizmatini sifat jihatdan
yanada takomillashtirishning chora-tadbirlari to ‘g‘risida»gi Qa-
rori va 2011-yil 13-aprelda qabul qilingan 0 ‘zbekiston Respub-
likasining «Axborot-kutubxona faoliyati to ‘g‘risida»gi Qonuni
bu yo‘nalishdagi ishlarga keng yo‘l ochib berdi.
Bu hujjatlarda
davlat budjetidan tashqari homiylar va xususiy daromad yo‘li bilan
faoliyat sifatini osliirish haqida gap boradi.
Fandrayzing insoniyat qalbida ezgulik, yordamga muhtoj
kishilarga xayr-ehson qilish, yordam berishga asoslanadi va u
mehr-shafqat hissi paydo bo‘lgandan beri turli ko‘rinishlar va
shakllarda qo‘llanilib kelingan. «Avesto»da ham muhtojlarga xayr-
ehson qilish, hadislarda esa qo‘lga kiritilgan daromadning ma’lum
bir qismini Olloh yo‘lida yetim-yesirlarga, muhtojlarga ehson
qilish zarurligi aytilgan. Xalqimizda azal-azaldan fandrayzing -
ning dastlabki ko‘rinishlaridan biri — hashar yo‘li bilan qo‘li
qisqalarga yordam ko‘rsatish, hamma uchun kerak bo‘lgan
inshootlar,
kutubxona binolari, uy-joylar qurilishlari amalga
oshirilganini tarixiy manbalardan bilamiz. Lekin bular ilmiy
jihatdan asoslab berilmagan edi.
Amerika Qo‘shma Shtatlarida 350 yil muqaddam fandray
zing qo‘llanila boshlangan, deb ko'rsatiladi. Tarixdan ma’lumki,
1601-yili qirolicha Yelizaveta maktablar qurilishi uchun yordam
berayotgan firmalarni davlat solig‘idan ozod qilish
