O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI
"Kompyuter injiniring" fakulteti
" Tizimlar va signallarni qayta ishlash" fanidan
MUSTAQIL ISH-№1
Mavzu: QPSK modulyasiyasi.
Bajardi: Raxmatullayev Sh
Qabul qildi: Jumaboyev T. A
SAMARQAND – 2023
QPSK modulyasiyasi
Kvadratura fazasini almashtirish kaliti (QPSK) a modulyatsiya ishlatiladigan texnika raqamli aloqa tizimlar. QPSK ma'lumotlarni faza va amplituda ma'lumotlari yordamida tashiydi. Ushbu modulyatsiya texnikasi ma'lumotlar tezligini oshirishda bir xil tarmoqli kengligini saqlab qolish yoki bir xil ma'lumot tezligidan foydalanganda tarmoqli kengligini kamaytirish maqsadida ishlab chiqilgan. QPSK modulyatsiyasining asosiy xususiyatlari:
1. ** O'zgarishlar o'zgarishi: * * QPSK faza qiymatlarini o'zgartirish orqali ma'lumotni kodlaydi. Odatda, 0, 90, 180 va 270 daraja kabi to'rt xil faza holati qo'llaniladi.
2. ** Ikki bitli belgi: * * har bir faza holati ikki bitli belgini ifodalaydi. Bu shuni anglatadiki, har bir modulyatsiya jarayonida ikkita bit ma'lumot ko'chiriladi.
3. ** Amplituda o'zgarmas: * * qpskda amplituda o'zgarmaydi, faqat fazaviy o'zgarishlardan foydalaniladi. Bu amplituda modulyatsiya kabi qo'shimcha murakkablikni talab qilmasdan bosqichma-bosqich modulyatsiyaga imkon beradi. Oktyabr.
4. ** To'rt xil faza holati: * * QPSKDA odatda 0, 90, 180 va 270 daraja kabi to'rt xil faza holati qo'llaniladi. Ushbu holatlar turli xil belgilar qiymatlarini anglatadi.
5. ** Signal tezligi va tarmoqli kengligi: * * QPSK bir xil tarmoqli kengligi doirasida yuqori ma'lumot tezligini qo'llab-quvvatlaydi, chunki u bitta belgida ikkita bitni olib yuradi. Biroq, boshqa tomondan, keng tarmoqli kengligi talablariga ega modulyatsiya texnikasiga nisbatan kengroq tarmoqli kengligi kerak.
QPSK odatda sun'iy yo'ldosh aloqasi, kabel modemlari, optik tolali aloqa, simsiz aloqa tizimlari kabi ko'plab raqamli aloqa dasturlarida qo'llaniladi. Ushbu modulyatsiya texnikasi keng tarmoqli kengligidan foydalanishda ba'zi afzalliklarga ega, shuning uchun yuqori ma'lumot tezligini qo'llab-quvvatlash afzaldir.
Kvadratur faza modulyatsiyasi ya'ni QPSK (Quadrature Phase Shift Key) ikkilik satxli raqamli modulyatsiyalangan signal fazalari o‘zgarishi (0, 90, 180 i 270°) ni tashkil etadi. Bunda uzatilayotgan bitlar ketma ketligi juft va toq bitlar ketma-ketligiga ajratiladi. Bir xil raqamlangan bitlar ketma-ketligi juftliklar ya'ni dibitlarni xosil qiladi.Buni kompleks bitlar deb qarash mumkin, komplesk bitning xaqiqiy qismi toq ketma-ketliklar,mavxum qismini juft bitlar tashkil etadi. Xosil qilingan kompleks bitlar 2Tc davomiylikka ega bo‘lgan +1 yoki -1 impulslarga aylatiriladi.
QPSK signalning matematik ifodasini quyidagichayozish mumkin:
Bu yerda φ=arctg(Q/I)- QPSK signallari fazasi;
I - tok bitlar kema-ketligining qiymatlari;
Q -juft bitlar kema-ketligining qiymatlari
QPSK signalning ifodasini
Ko‘rinishida keltirib, faza o‘zgarishini 0°, 90°, 180° i 270° larda olish mumkin.
17.1. Rasm. QPSK modulyatorning struktura sxemasi
QPSK modulyatori ЛK – chiziqli koder, ДM- demultipleksor, « Tс » -kechiktiruvchi elemen, РИ – impulslar kengligini kengaytiruvchi, ko‘paytiruvchi qurilma, ФС-faza surgich, ГЕН- generator va yig‘uvchidan iborat.
IKM jarayoni-anolog signalni o‘zgartirish uchta tadbirini ketma-ket bajarilishidan iborat: diskretlash, kvantlash va kodlash.
Diskretlashda anolog signalni AIM yordamida diskret ko‘rinishida ko‘rsatish tushuniladi.
1931 yilda akademik V.A.Kotelnikov shakllantirgan va isbot qilingan otchyot teoremasiga asosan xohlagan uzluksiz elektrik signalni aloqa liniyasi bo‘yicha shu signalning oniyli qiymatlari (otschyotlari) bilan uzatish mumkin, agar ularni ketma-ketlik chastotali f d uzluksiz signalning maksimal chastotasidan f max ikki barobardan kam bo‘lmagan bo‘lsa, ya’ni
1933 yilda G. Naykvaet tomonidan uzluksiz, vaqt bo‘yicha o‘zgaruvchan signaldan hamma axborotni chiqarib olish uchun kerak bo‘lgan diskretlash chastotasini minimal qiymatini aniqladi. Impulslarni uzluksiz ketma-ketligi diskretlash chastotaning diskret garmonikasidan tashkil topgan chastotali spektriga egaligini hisobga olganda, AIM signali spektrini qo‘llash mumkin bo‘ladi. Kirish signali shu garmonikni har birini alohida modulyasiyalaydi. Buni spektri natijasida impuls ketma-ketlikdagi har bir diskret chastota atrofida ikkita yon tomon polosalari yaratiladi. Dastlabki signal, shu signal chastotasidan boshqa hamma chastotalarni qirqishga hisoblangan past chastotali filtr yordamida tiklanadi. Tiklovchi past chastotali filtr kirish signali kengligi polosasi va orasida joylashgan kirish chastotasiga ega bo‘lishi kerak. Bundan kelib chiqadigan, dan katta bo‘lgandagina ajratish mumkin (2.2-rasm).
|
