Loyihani tashkil etish va boshqarish

34 
bajarishda funktsional bo„linmalar tomonidan ko„rsatiladigan xizmatlarni bajarish
bo„yicha loyiha rahbarlariga ajratilgan resurslardir. Bunday byudjetni tuzish uzoq 
muddatli va yillik rejalashtirish davrida juda aniqlikdagi ishlarni talab qiladi.
Qoidaga binoan, buyurtmachi bilan alohida shartlar kelishilganidan va 
shartnoma tuzilganidan keyin loyihabo„yicha xarajatlar aniqlanadi. Bu 
loyihaqiymatini va uni bajarish muddatini hisoblash uchun asos bo„ladi. Vaqt 
sarfini aniqlash loyiha rahbari tomonidan o„zlari bajaradigan ishlar bo„yicha turli 
bo„limlargaberiladigan hisob-kitoblar asosida amalga oshiriladi. Bo„limlar hisob-
kitoblarini qabul qilgani yoki rad qilgani holdaloyiha rahbari ushbu hisob-
kitoblarni shartnoma shartlariga va xususiyatlariga mos kelishini kuzatib borishi 
zarur. Vaqt byudjeti tuzilganidan so„ng matritsali reja ishlab chiqiladi va tegishli 
bo„limlar bilan kelishiladi. Ushbu rejaning quyidagi elementlari loyiha rahbari 
uchun boshqarishning muhim vositalari bo„lib xizmat qiladi: 
–topshiriqning taqsimlanish tarkibi; 
–ish vaqti sarfining grafigi; 
–ishlarni bajarishning kalendarrejasi; 
–ishchilarning taqsimlanishi. 
Matritsali tarkibdan foydalanishda loyihabo„yicha ishlar bajarilishining 
borishi, bajarilish sifati, xarajatlar va muddatlar bo„yicha nazorat tizimi yaxshi 
tashkil etilgan bo„lishi zarur. Doimiy ravishda shuni kuzatish zarurki, haqiqiy 
ko„rsatkichlar rejaga mos kelishi kerak. Loyiha rahbari butun loyihaga nisbatan, 
bo„lim boshliqlari esa ular bo„limlari tomonidan bajariladigan ishlarga nisbatan 
shunday axborotga ega bo„lishlari zarur. Ushbu ma‟lumotlar asosida hisobotlar 
tuziladi. Bu hisobotlar loyiha rahbarlari tomonidano„z guruhlari bilan muhokama 
qilinadi. Muhokamalar har haftada, murakkab vaziyatlarda esa har kuni o„tkazilishi 
mumkin.
Boshqaruv tarkibining matritsali tipi kichik va o„rtacha loyihalarni bajarishda 
foydalanilishi mumkin. Kichik loyihalarni bajarishda u samarasizdir, negaki 
bunday holatda kommunikatsiya tarmoqlarining murakkabligi oshadi. Bu esa 

35 
boshqaruv qarorlarini qabul qilish jarayonlarining anchagina sekinlashishiga olib 
keladi. 
Tashkil etish masalalarining yo„nalishini o„zgartirish yoki ularga erishish 
yo„llarining o„zgarishi bilan bog„liq muammoli masalalarnihal qilishda loyihaviy 
boshqaruv deb nomlanadigan shakl anchagina samarali hisoblanadi. Ushbu 
tashkiliy shaklda boshqaruvga tizimli yondashuv talablari anchagina keng darajada 
tatbiq qilinadi. Aynan shunga mos tarzda ma‟lum bir muammolarni hal qilish yoki 
yakuniy maqsadga erishishni ta‟minlovchi barcha ishlar majmuasi belgilangan 
bo„ysunuv ierarxiyasi nuqtai nazaridan emas, balki aynan ushbu maqsadga erishish 
yoki qayd qilingan muammoni hal qilish nuqtai nazaridan qaraladi. Aniq bir 
loyihalar va dasturlarni ishlab chiqishni boshqarish uchun barcha zaruriy 
kafolatlarga ega bo„lgan majmuaviy organlar tuziladi. Bu organlarga quyidagilar 
yuklangan:
–ishlarning yakuniy natijalariga mas‟uliyatni oshirish; 
–bir necha loyihalarni baravariga bajarish uchun harakatchan mexanizmni 
ta‟minlash; 
–tashkil etishningumumiy, global maqsadlarining funktsional xarakterli 
xususiy, lokal maqsadlilaridan ustunligini ta‟minlash; 
–tashqi va ichki shart-sharoitlar o„zgarishiga egiluvchan va tezkor ta‟sir 
etishni ta‟minlagan holda tezkor masalalar echimini turli joylarga bo„lib tashlash. 
Tashkil etish funktsiyasi loyihani bajarish bilan to„g„ridan-to„g„ri bog„liqdir. 
Ishlarning jamlanma rejasi uni boshqarish jarayoniga kiruvchi axborot
hisoblanadi. Uni bajarish jarayonida nazorat funktsiyasi vositasida olingan 
axborotlar asosida to„g„rilanadi, loyihani bajarish jarayoni esa ishlab chiqarish 
jarayonidan o„zgarishlarga ruxsat beruvchi to„g„rilanadigan ta‟sirni oladi. 
Boshqarishning sanab o„tilgan funktsiyalarining birlashuvi tashkil etish jarayoni 
tushunchasini beradi.

Download 2,58 Mb.