Maktabgacha va boshlang‘ich ta’lim metodikasi kafedrasi katta o‘qituvchisi

Haykaltaroshlik uslubi

О‘quvchilarni loy bо‘lagining mayda qismlarini chо‘zib chiqarishga, barmoq bilan chuqurcha hosil qilishga, buklashga, biriktirilgan qismini mahkam qilib yopishtirishga о‘rganadilar. Chimdib chiqarishga о‘quvchilar jо‘ja, qushlarni yasashda о‘rganadilar. Shu jarayonda о‘quvchilar predmetlarni, ularning qismlarini, shakl kattaligi jihatdan taqqoslashga о‘rganadilar. Masalan: baliqni loy yasashdan oldin tanasini oval shaklida yasab oladilar, sо‘ng baliqning bir tomonini salgina chо‘zib va dumaloqlab, baliqning boshini, qarama-qarshi tomonini kо‘proq chо‘zib chiqarib, yapaloqlab, uning dumini yasaydilar, suzgichlarini chimdib chiqaradilar. Shuningdek о‘quvchilar loy bо‘lagini bir necha bо‘lakka bо‘lishga о‘rganadilar. Ular idishlarni yakka usulda: ya’ni yumaloqsimon va silidrsimon shakllarni barmoq bilan bosib chuqurcha hosil qilish, bandini esa alohida loy bо‘lagidan yoki asosiy loy bо‘lagidan chо‘zib chiqarib yasash mumkin. О‘quvchilar о‘qituvchi bilan birga tipratikan, sichqon, meva solingan idishcha, qо‘ziqorin solingan savatcha kabilarni ham loydan yasashga о‘rgatib boradi. О‘quvchilar boshlagan ishlarini oxiriga yetkazishga mustaqil ishlashga, о‘z ishlarini yangi detallar bilan boyitib borishga о‘rganadilar.

Kombinatsiyalashgan uslub

Kombinatsiyalashgan uslub ikkita uslubni о‘z ichiga oladi: konstruksiyalash va haykaltaroshlik uslublaridir. О‘quvchilar oldin predmetni yasashda uning qismlarini va qismlarning shakli, uning xususiyatlarini aniq tasavvur eta olishlari lozim. Shu bilan birgalikda о‘quvchilar predmetlarni kо‘proq harakatda tasvirlashga harakat qiladilar. О‘quvchilarni loy ishlariga о‘rgatishda quyidagi vazifalar turadi: predmet shaklini, proporsiyasini, uning tuzilishini, harakterli qismlarni va harakatini tasvir etish va boshqalardir. О‘quvchilar idishlar yasab, sо‘ng uni bо‘yaydilar, dekorativ plastinkalar yasab ularni bezaydilar. О‘quvchilar syujet mazmun asosida ishlaydilar. Texnik usullar ham murakkablashadi. Shu bilan birga stek bilan ishlashga ham keng imkoniyat yoki о‘rin ajratiladi. О‘quvchilar dastavval о‘zlariga tanish bо‘lgan sodda predmetlarni yasaydilar. Ular loy bilan ishlashning ikki usuli: konstruktorlik va haykaltaroshlik usullaridan foydalanib, turli xil meva va sabzavotlar yasaydilar. О‘quvchilar shu ikki usulda odam shaklini va hayvonlarni yasaydilar.