37
2.8 – rasm. Profilaktik amal kartasi
Profilaktikaning I-I taktikasi bilan TXK va JT ning solishtirma xarajatlar
yig‘indisi o‘rtasidagi bog‘liqlikni ko‘rsatuvchi profilaktik amallar kartasini
tuzamiz (4.8 - rasm)
A –
mintaqasida S
I-I
C
II
Bu element uchun buzilishning oldini olish
maqbul emas, uni ta’mirlash kerak.
B – mintaqasida
S
I-I
< C
II
Iqtisodiy ko‘rsatkichlar bo‘yicha profilaktik strategiya
(I-I) ta’mir
(II) dan
afzal.
V – mintaqasida profilaktik strategiya nisbiy turg‘unlikka ega bo‘lib, unda
amaldagi davriylikning
ℓ
I
0
dan
ℓ
II
0
gacha o‘zgarishi ± 10% ni tashkil etadi
va
S
I-I
ning sezilarsiz o‘zgarishiga olib keladi.
Bu usulda ratsional davriylik koeffitsienti orqali ko‘riklararo
davrdagi
TXK ning maqbul davriyligini aniqlanadi.
Imitatsion-modellashtirish usuli.
Imitatsion modellash – real ob’ektda fizik tajribasiz faoliyat ko‘rsatishni
ta’minlaydigan real tizim holati modelini yaratish jarayoni va bu modelda
tajriba o‘tkazishdir.
38
2.9- rasm Imitatsion modellash jarayoni sxemasi.
Bu usul qo‘llashni sinashlarni tezlashtiradi, ularga ketadigan sarf-xarajatlarni
kamaytiradi, tajribalarni modelda o‘tkazib, TXK davriyligining eng maqbul
variantini tanlab olish imkonini beradi. Modellashtirish EHMda bajarilishi
mumkin. Dastlabki ma’lumotlar sifatida tasodifiy
sonlarning taqsimlanishi
qonunlari xizmat qiladi. (2.9- rasm)
Eng maqbul TXK davriyligi quyidagicha aniqlanadi:
- TXK davriyligi – x
i
va variatsiya koeffitsienti – v tayinladi;
- hisob kitob ma’lumotlaridan ikkita axborot to‘plami yaratiladi: birinchi
to‘plam bir buzilishga to‘g‘ri keladigan yo‘l (x
i
), ikkinchi to‘plam – TXK
davriyliklari (ℓ). Birinchi axborot to‘plamidan tasodifiy ravishda x
i
ning
muayyan miqdori ikkinchi axborot to‘plamidan esa ℓ
j
ning muayyan miqdori
olinadi.
Agar x
i
< ℓ
j
bo‘lsa, buzilish qayd etiladi, agar x
i
≥ ℓ
j
bo‘lsa, TXK
operatsiyasining bajarilishi qayd etiladi. Tajriba ko‘p marta qaytarilib,
buzilish extimolligining qiymati hamda operatsiyaning
profilaktik bajarilish
extimolligi qiymati olinadi. Agar tajribalarda buzilmasdan ishlash ehtimolligi
ruxsat etilgan ehtimollikdan kam chiqsa, unda TXK davriyligining
kamaytirilgan qiymati qabul qilinib, tajriba davom ettiriladi.
