Tilshunoslikdagi zamonaviy yo
‘
nalishlar: muammo va yechimlar
217
sohalarning farqi, birinchi navbatda, pragmalingvistikaning
umumiy predmetini
alohida qismlarga ajratish va har bir qismning batafsil yoritilishi, o‘rganilishida
namoyon bo‘ladi.
Nutqiy akt mazmuni lisoniy va nolisoniy xususiyatlar umumlashmasidan
tashkil topishini barcha pragmalingvistlar e'tirof etishadi. Ularning ko‘pchiligi
nutqiy aktga uch bosqichli faoliyat sifatida qarash tarafdorlaridir. Bu bosqichlarda
uch xil harakat bajariladi. Ular -
lokutiv, illokutiv va
perlokutiv harakatlardir.
Lokutiv akt (ingl. lokution akt - talaffuz) - So‘zlash
akti yoki talaffuz akti
hisoblanadi, ya’ni fonetik, leksik, sintaktik birliklarning so‘zlovchi tomonidan
orfoepik me'yorlar darajasida talaffuz qilinishi lokutiv akt deyiladi.
1
Lokutiv aktning bo‘linishi
Fonetik akt
So‘zlovchi
uchun
ma’lum bo‘lgan
tovushlarning talaffuzi hisoblanadi, ya’ni
tovushlarning to‘g‘ri talaffuzi. Noto‘g‘ri
esa pragmatik to‘siqni hosil qiladi.
-
Darax tagidagi
mishiqni
qara
-
Daraxtning
tagidagi
