Tilshunoslikdagi zamonaviy yo
‘
nalishlar: muammo va yechimlar
26
Yozuvchining mahoratini sinonimlarni to‘g‘ri qo‘llay olishi orqali ham sezish
mumkin.
Bunday kognitiv ishoralar “Sayyoh” qissasida
xilma-xil va rang-barang
hamda turli pragmatik ma’nolarga boy.
Yuqoridagilardan ma’lum bo‘ladiki lug‘aviy sinonimlar pragmatikasi ham
asar uchun muhim ahamiyat kasb etar ekan ularni o‘z o‘rnida qo‘llanishi ham
muhimdir.
Asarni o‘qir ekanmiz, unda ulkan ilmlar (tarix, etnografiya, geologiya,
biologiya, kimyo,
zoologiya, botanika, arxeologiya, prixologiya,
adabiyot,
geografiya...), betakror ishoralar, nozik ma’nolar ummoniga o‘xshashligini his
qilamiz. Bu ummon bag‘rida juda ko‘p ma’noli boylik yashiringan, bunday ma’noli
boylikni tanib, undan bahramand bo‘lish uchun hazrat Navoiy aytganiday “G‘avvos”
bo‘lishimiz kerak.
Begijon Ahmedovning “Sayyoh” qissasidagi ilmiy va badiiy mazmunni
shunchaki, o‘qish bilan o‘qib bo‘lmaydi. Unga maxsus tayyorlanish kerak. Biz faqat
lug‘aviy sinonimlar haqida fikr bildirdik, holos. Asarni hali ko‘p
jihatlarni
antroposentrik nazariya asosida paradigma va maydon butunliklarini ajratish
tamoyili asosida o‘rganilsa, tilshunosligimiz uchun qimmatli materiallar beradi.
Mazkur maqoladan kelgusida referat va kurs ishlari yozishda, mavzu bo‘yicha
nomzodlik ishi olib borishda foydalanish mumkin. Chunki lug‘aviy sinonimiya
o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lib, uni atroflicha tadqiq etish o‘zbek
tilshunosligida antroposentrik nazariya sohasida yaratilayotgan ishlar uchun boy
manba sifatida xizmat qila oladi.
