8
t
pdt
t
ўрт
p
0
1
t
qdt
t
ўрт
q
0
1
(1)
Ishlatish sharoitida guruh iste’molchilarining o‘rtacha quvvatlari aktiv va reaktiv energiya
hisoblagichlarining ko‘rsatkichlari asosida ushbu munosabatlar orqali topiladi:
д
t
а
Э
ўрт
P
;
д
t
р
Э
ўрт
Q
;
2
2
ўрт
ўрт
ўрт
Q
P
S
(2)
bu yerda: Э
а
, Э
р
- aktiv va reaktiv elektr energiyalarining ko‘rilayotgan t
davr
vaqt oralig‘idagi sarfi.
Korxonaning elektr ta’minotini loyihalash bosqichida guruh iste’molchilarining eng katta
yuklamali smenadagi o‘rtacha quvvat quyidagicha aniqlash mumkin:
H
Р
Иа
К
ўрт
Р
(3)
bu yerda:
Р
Н
- iste’molchilar nominal quvvatlarining yig‘indisi bo‘lib,
takroriy-qisqa
muddatli tartibda ishlovchi iste’molchilarni
UD = 100%
tartibga keltirilgan qiymati ;
К
Иа
- guruh iste’molchilariga tegishli bo‘lgan ishlatilish koeffitsiyenti.
Eng yuklangan smenadagi guruh iste’molchilari uchun reaktiv quvvatning o‘rtacha qiymati
quyidagicha aniqlanadi:
Q
o‘rt
= K
ir
Q
n
yoki Q
o‘rt
= R
o‘rt
tg
(4)
bu yerda: tg
ning qiymatini aniqlashda ma’lumotnomalarda
keltirilgan har xil guruh
iste’molchilari uchun quvvat koeffitsiyentidan foydalaniladi. Sex yoki korxonaning yillik o‘rtacha
quvvati ushbu munosabatdan aniqlanadi:
Й
ай
Т
Э
ўрт
P
;
Й
РЙ
Т
Э
ўрт
Q
(5)
bu yerda:
Э
ай
- yillik iste’mol qilingan aktiv energiya miqdori (vatt soat), Э
РЙ
- yillik iste’mol
qilingan reaktiv energiya miqdori (kVAr soat), Т
Й
- korxonaning yillik ish vaqti (soat)
Faza bo‘yicha kuchlanishdan oldinda boruvchi tokli iste’molchi-larning (sinxron
mashinalar, statik sovitgichlar) reaktiv quvvatlari manfiy ifoda bilan qabul qilinadi.
Agar yuklamalar grafigi bir xil n vaqt oralig‘ida olingan zinapoya ko‘rinishida bo‘lsa, o‘rta
quvvat quyidagicha aniqlanadi:
;
n
Рi
Р
n
l
ўрт
(6)
