конфиденциаллик — иншончлилиги, тарқатилиши мумкин эмаслиги, маҳфийлиги кафолати;
яхлитлик (тўлалик) — ахборот бошланғич кўринишда эканлиги, яъни уни сақлаш ва уатишда руҳсат этилмаган ўзгаришлар қилинмаганлиги кафолати; бу банднинг бузилиши ахборотни соҳталаштириш дейилади;
аутентификация — ахборот заҳираси эгаси деб эълон қилинган шахс ҳақиқатан ҳам ахборотнинг эгаси эканлигига бериладиган кафолат; бу банднинг бузилиши хабар муаллифини соҳталаштириш дейилади;
апелляция қилишлик — етарлича мураккаб категория, лекин электрон бизнесда кенг қўлланилади. Керак бўлганда хабарнинг муаллифи кимлигини исботлаш мумкинлиги кафолати.
Юқоридагидек, ахборот тизимига нисбатан қуйидагича таснифни
келтириш мумкин:
ишончлилик — тизим меъёрий ва ғайримеъёрий холларда режалаштирилганидек ўзини тутишлик кафолати;
аниқлилик — ҳамма буйруқларни аниқ ва тўлиқ бажариш кафолати;
тизимга киришни назорат қилиш — турли шахс гуруҳлари ахборот манбааларидан фойдаланиш тартиби турличалиги ва бундай фойдаланиш тартибини чеклашлар доим бажарилишлик кафолати;
назорат қилиниши — исталган пайтда дастур мажмуасининг хохлаган қисмини тўлиқ текшириш мумкинлиги кафолати;
идентификациялашни назорат қилиш — ҳозир тизимга уланган мижоз аниқ ўзини ким деб атаган бўлса, аниқ ўша эканлигининг ишонч ҳосил қилиш кафолати;
қасддан бузилишларга тўсқинлик — олдиндан келишилган меъёрлар чегарасида қасддан ҳато киритилган маълумотларга нисбатан тизимнинг олдиндан келишилган ҳолда ўзини тутиши.
Ахборотни ҳимоялашнинг мақсадлари қуйидагилардан иборат:
ахборотнинг ўрнатилган тартибга зид равишда ошкор бўлишини, ўғирланишини, йўқотилишини, ўзгартирилишини, соҳталаштирилишни олдини олиш;
шахсга, жамиятга, давлат ҳавфсизлилигига бўлган ҳавф-хатарнинг олдини олиш;
ахборотни йўқ қилиш, ўзгартириш, соҳталаштириш, нусха кўчириш, тўсиқлаш бўйича руҳсат этилмаган ҳаракатларнинг олдини олиш;
ҳужжатлаштирилган ахборотнинг миқдори сифатида ҳуқуқий тартибини таъминловчи, ахборот заҳираси ва ахборот тизимига ҳар қандай ноқонуний аралашувларнинг кўринишларининг олдини олиш;
ахборот тизимида мавжуд бўлган шахсий маълумотларнинг шахсий маҳфийлигини ва конфиденциаллигини сақловчи фуқароларнинг конституцион ҳуқуқларини ҳимоялаш;
давлат сирини, конунчиликка мос ҳужжатлаштирилган ахборотнинг конфиденциаллигини сақлаш;
ахборот тизимлари, технологиялари ва уларни таъминловчи воситаларни яратиш, ишлаб чиқиш ва қўллашда субъектларнинг ҳуқуқларини таъминлаш.
|
