• “Haqiqiy investitsiyalar
  • : E=C+ I +G+Xn
  • m’ = ΔM / ΔY;
  • Haqiqiy va rejalashtirilgan xarajatlar




    Download 403,2 Kb.
    Pdf ko'rish
    bet3/7
    Sana06.02.2024
    Hajmi403,2 Kb.
    #152093
    1   2   3   4   5   6   7
    Bog'liq
    Mavzu. Keynsning tovarlar va xizmatlar bozorida makroiktisodiy m

    7.2. Haqiqiy va rejalashtirilgan xarajatlar. 
    Ishlab chiqarishning kamayishi natijasida mumkin bo„lgan yo„qotishlarning 
    oldini olish uchun yalpi talabni tartibga solib turadigan faol davlat siyosati zarur. 
    Shuning uchun ham Keynsning iqtisodiy nazariyasini ko„p hollarda yalpi talab 
    nazariyasi deb yuritiladi. Yalpi talab komponentlari, ayniqsa investitsiyalarning 
    o„zgarishi makroiqtisodiy beqarorlik sabablaridan biridir. 
    “Haqiqiy investitsiyalar rejalashtirilgan va rejalashtirilmagan investitsiyalar 
    miqdorini o„z ichiga oladi. Rejalashtirilmagan investitsiyalarga tovar – moddiy 
    zahiralariga (TMZ) investitsiyalardagi kutilmagan o„zgarishlar kiradi. Ushbu
    rejalashtirilmagan investitsiyalar tenglashtiruvchi mexanizm sifatida jamg„arma va 
    investitsiyalar miqdorining o„zaro bir-biriga mos kelishiga olib keladi va 
    makroiqtisodiy muvozanatni ta‟minlaydi”
    1
    .
    Rejalashtirilgan xarajatlarga uy xo„jaliklari, firmalar, davlat va tashqi dunyoning 
    mahsulot va xizmatlarni sotib olishga mo„ljallagan xarajatlari kiradi.
    2
    Firmalar 
    tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulotlarni sotishdagi kutilmagan o„zgarishlar tovar 
    moddiy zahirasiga rejalashtirilmagan investitsiyalar qilishga olib kelsa, haqiqiy 
    xarajatlar rejalashtirilgan xarajatlardan farq qiladi.
    Rejalashtirilgan xarajatlar funksiyasi: E=C+ I +G+Xn ko„rinishiga ega. 
    Dekmak uning grafigi iste‟mol funksiyasi (C=a+ b (Y-T)) grafigiga nisbatan
    I+G+Xn miqdorda yuqoriga surilgan bo„ladi. Keltirilgan Xn -sof eksport bo„lib, 
    uning funksiyasi esa quyidagi ko„rinishga ega:
    Xn = g - m’Y 
    Bu yerda :g – avtonom sof eksport; 
    m‟ - importga chegaralangan moyillik; Y – daromad. 
    1
    Агапова Т.А., Серегина С.Ф. Макроэкономика:Учебник.-10-е изд.перераб. и доп.-М.:Издательство “МФПУ 
    Синергия”, 2013., 114-с 
    2
    N. Gregory Mankiw. Macroeconomics. 8 th edition. Harvard University. (NY.: Worth Publishers, 2015): 305 



    Importga chegaralangan moyillikimport xarajatlaridagi o„zgarish miqdorini 
    bunga sabab bo„lgang„ daromadlardagi o„zgarish miqdoriga bo„lib topiladi.
    m’ = ΔM / ΔY; 
    Bu yyerda: ΔM - importga xarajatlarning o„zgarishi; 
    ΔY - daromadlarning o„zgarishi. 
    Yalpi daromadlarning oshishi bilan import ham oshadi. Chunki, bunda 
    iste‟molchilar va investorlar ham milliy ham import mahsulotlarga bo„lgan 
    xarajatlari miqdorini oshiradilar. Ayni paytda mamlakatning eksporti hajmi shu 
    mamlakatdagi yalpi daromadlar (Y) miqdoriga bevosita bog„liq bo„lmaydi, balki 
    tovar olib chiqib ketayotgan mamlakatning yalpi daromadlari o„zgarishiga bog„liq 
    bo„ladi. Shuning uchun ham mamlakatdagi yalpi daromadlar (Y) o„zgarishi bilan sof 
    eksport (Xn) o„rtasidagi bog„liqlik salbiydir va sof eksport funksiyasida minus 
    ishorasi bilan belgilanadi. 
    Keynsning makroiqtisodiy muvozanat modelini ko„rib chiqish jarayonini 
    soddalashtirish uchun sof eksport miqdori yalpi daromadlar (Y) o„zgarishiga bog„liq 
    emas deb olinadi. Shuning uchun sof eksport to„lig„icha avtonom xarajatlar 
    miqdoriga qo„shiladi, ya‟ni avtonom xarajatlar (a + I + G +Xn) yig„indiga teng deb 
    olinadi. 

    Download 403,2 Kb.
    1   2   3   4   5   6   7




    Download 403,2 Kb.
    Pdf ko'rish