|
Odatda vakuumda elektr toki o`tmaydi, ammo termoelektron emissiya yordamida vakuumda ham elektr toki vujudga kelishi mumkin.
Termoelektron emissiya
|
| bet | 97/197 | | Sana | 01.02.2024 | | Hajmi | 8,06 Mb. | | #149719 |
Bog'liq Fizikadan maruza matni2. Odatda vakuumda elektr toki o`tmaydi, ammo termoelektron emissiya yordamida vakuumda ham elektr toki vujudga kelishi mumkin.
Termoelektron emissiya – bu qizdirilgan metalning elektronlar chiqarishidir. Metallardagi erkin elektronlarning kontsentratsiyasi juda katta bo’lib, tartibsiz issiqlik harakati tufayli, hattoki o’rtacha temperaturalarda ham chiqish ishini engib, metalni tark etadigan elektronlar mavjud bo’ladi. Temperatura ko’tarilishi bilan esa kinetik energiyasi chiqish ishidan kattaroq bo’lgan elektronlarning soni yanada ortadi va termoelektron emissiya hodisasi sezilarli bo’lib qoladi. Termoelektron emissiya hodisasidan foydalanib vakuumda elektr tokini hosil qilish mumkin. Bu hodisaga asoslanib tayyorlangan lampalarga vakuumli lampalar deyiladi.
3 Elektron-nur trubkasi (Vakuumli diod)– katod K va anod A elektrodlaridan iborat havosi so’rib olingan ballondir.
Katod qiyin eriydigan metaldan (misol uchun vol framdan) yasalgan metall simdan iborat bo’ladi. Anod esa katodni o’rab turadigan metall tsilindr shaklida bo’ladi (1-rasm). Agar diod rasmdagidek zanjirga ulanib, katod qizdirilsa va anod manbaning musbat, katod manfiy qutblariga ulansa, zanjirda tok vujudga keladi. Agar batareya B ning qutblarini o’zgartirsak katodni qanchalik qizitishimizdan qat’iy nazar zanjirda tok bo’lmaydi. Demak katod manfiy zaryadlangan zarralar elektronlarni chiqaradi. Odatda elektron lampalarda katod sifatida ishqoriy yer metallari ishlatiladi.
4.Ma’lumki toza suv elektr tokini o’tkazmaydi. Agar unga ozroq tuz qo’shilsa elektr tokini o’tkazuvchiga aylanadi. Demak ba’zi moddalarning suvdagi eritmasi elektr tokini o’tkazish qobiliyatiga, ya’ni zaryad tashuvshi zarralarga ega bo’lib qolar ekan. Erituvshida eriganda ionlarga ajraladigan moddalarga elektrolitlar deyiladi. Elektrolitlarda zaryad tashuvshi zarralar ionlar bo’lganligi sababli ham bunday o’tkazuvchanlikka ionli o’tkazuvchanlik deyiladi. Ionlarning vujudga kelishiga sabab, elektrolit eriganda uning molekulalari, erituvshi molekulalarining elektr maydoni ta’sirida musbat va manfiy zaryadlangan ionlarga ajralishidir. Elektrolitdagi ionlarning tashqi maydon ta’siridagi batartib harakatiga elektrolitlarda elektr toki deyiladi.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Odatda vakuumda elektr toki o`tmaydi, ammo termoelektron emissiya yordamida vakuumda ham elektr toki vujudga kelishi mumkin.
Termoelektron emissiya
|
