|
Mavzu: Kirish. Tabiatni o'rganishda fizikaning o'rni va uning boshqa fanlar taraqqiyotidagi ahamiyati. Reja
|
| bet | 99/197 | | Sana | 01.02.2024 | | Hajmi | 8,06 Mb. | | #149719 |
Bog'liq Fizikadan maruza matniFaradeyning birinshi qonuni: Elektrodda ajralib chiqadigan moddaning massasi m, elektrolitdan o’tgan zaryad miqdori q ga proportsional.
m=kq (3)
m=kIt (4)
bu erda I=q/t elektrolitdan t vaqtda oqib o’tgan o’zgarmastokning kuchi.
Birinshi qonunning fizik ma’nosini tuchunish uchun elektroliz va ionli o’tkazish mexanizmini qaraylik. Elektrolitdan qancha ko’p zaryad miqdori o’tsa, shunsha ionlar elektrodlarga etib keladi. Musbat ionlar katodga etib kelib o’ziga etmagan elektronlarni oladi va neytral atomga aylanib katodga yopishib qoladi. Manfiy ionlar esa anodga tegishi bilan ortiqcha elektronlarini berib u ham anodga yopishib qoladi. Elektrodlarga yopishadigan har bir ion o’zi bilan qanchadir elektr zaryadini olib keladi. Demak barsha ionlar tashiydigan to’la zaryad elektrodlarga yopishib qoladigan ionlar soniga, ya’ni ajraladigan modda massasiga proportsionaldir.
(3) va (4) ifodadagi proportsionallik koeffitsienti k ga moddaning elektrokimyoviy ekvivalenti deyiladi. U elektrolizda elektrodda ajralib chiqqan modda massasining elektrolit orqali o’tgan zaryad miqdoriga nisbatiga tengdir.
Faradeyning ikkinshi qonuni:
Moddaning elektrokimyoviy ekvivalenti k uning atom (molekulyar) massasi A ning valentlik n ga nisbatiga to’g’ri proportsional
(5)
Atom (molekulyar) massaning valentlikka nisbatiga kimyoviy ekvivalent deyiladi.
(5) ifodadagi F ga Faradey doimiysi deyiladi. Uning fizik ma’nosini aniqlash uchun (5) ni (3) ifodaga qo’yamiz.
(6)
(6) ga Faradeyning elektroliz uchun umumlashgan qonuni deyiladi.
Faradey doimiysi elektrolizda elektrodda ajralib chiqadigan massa moddaning kimyoviy ekvivalentiga teng bo’lishi uchun elektrolitdan o’tishi kerak bo’lgan zaryad miqdorini ko’rsatadi.
Faradey sonining qiymati tajribada aniqlangan – F=96480C/mol.
Elektroliz hodisasi texnikada va sanoatda keng qo’llaniladi. Bu usul bilan toza moddalar: temir, marganets, xrom, mis, rux, xlor, ftor va boshqa moddalar ajratib olinadi.
|
| |
