|
Nazariy tahlil va umumlashtirish metodlari
|
| bet | 4/5 | | Sana | 25.01.2024 | | Hajmi | 77,5 Kb. | | #146092 |
Bog'liq M4-Bolalar jismoniy tarbiya nazariyasi va texnologiyalari fanining rivojlanish tizimiNazariy tahlil va umumlashtirish metodlari.
Har
kanday
tadqiqot
adabiy
manbalarni
о‘rganish,
tahlil
va
umumlashtirishdan boshlanadi. Buning uchun tadqiqotchi bibliografiya bilan
tanishadi va о‘ziga tahlil qilish uchun zarur adabiy manbalarni tanlab oladi va
ularni о‘rganib tahlil qilib chiqadi.
Ma’lumotlarni yig‘ishda anketa va sо‘roq varaqalaridan ham foydalanish
mumkin.
Pedagogik tadqiqot metodlari
Bu guruhdagi metodlar о‘z ichiga pedagogik kuzatishlarni oladi. Pedagogik
jarayonni kuzatish maxsus tashkil etiladi, aniq qо‘yilgan vazifaga, kuzatish
predmetiga ega bо‘ladi. Bunda tadqiqotchi pedagogik jarayonning borishiga
aralashmaydi. U kuzatish rejasini ishlab chiqadi. Bundan tashqari kuzatuv
natijasida tasdiqlanadigan yoki inkor etilishi kerak bо‘ladigan ishchi gipotezasi
aniqlab olinadi.
Bolalr jismoniy tarbiya nazariyasi va texnologiyasi integratsion fan sifatida
keng qamrovli muammolarni о‘z ichiga oladi, ularni о‘rganish bir-biriga bog‘liq
bо‘lgan fanlarga erishish bilan bog‘liq.
Bolalar jismoniy tarbiyasi nazariyasi va texnologiyasi bо‘yicha tadqiqotlarda
maxsus fan va metodlar - sotsiologiya, psixologiya, neyropsixologiya, fiziologiya,
sport metodologiyasi, tibbiy nazorat va boshqalar qо‘llaniladi.
Tadqiqot muammoning dolzarbligi, tadqiqotning maqsadi, ilmiy yangiligi va
amaliy ahamiyati, uning predmeti va obekti, gipotezasi va eksperimental
maqsadlarini ochib beradigan qisqa kirish bilan boshlanadi.
Ilg‘or pedagogik tajribani о‘rganish va umumlashtirish usuli nazariy va ilmiy-
amaliy adabiyotlarni о‘rganish va tushunishga asoslangan. Adabiy manbalarni
umumlashtirish va tahlil qilish jismoniy tarbiya muammosini chuqurroq anglashga
imkon beradi. Biz batafsilroq kо‘rib chiqadigan pedagogik tadqiqotlarning eng
kо‘p qо‘llaniladigan usullari.
Kuzatuv- pedagogik nazorat bolalar faoliyatini idrok etish, tarbiyachi
faoliyatini tahlil qilishdan iborat. Kuzatishning mohiyati pedagogik jarayonni
bilishdir.
Kuzatish bevosita, vositachilik, ochiq, yashirin bо‘lishi mumkin. U tarbiyachi
va bola faoliyatini kuzatishni о‘z ichiga olgan faktlarni aniqlash tizimini ishlab
chiqish bilan maxsus tashkil etilgan. Pedagogik kuzatish sizga qulay, tabiiy
muhitda qiziqqan savollarni о‘rganishga imkon beradi. Kuzatish jarayonida
kuzatilganlarni rо‘yxatdan о‘tkazish uchun turli xil usullardan foydalanish tavsiya
etiladi: video, audio yozuv, fotosurat va filmga olish va hk.Harakat parametrlari,
organizmning funksional holati, faoliyatning ayrim turlari vaqti hisobga olinadi.
Masalan:
psixofizik
fazilatlar,
jismoniy
tayyorgarlikning
kо‘rsatkichlari
о‘lchanadi; о‘lchov amalga oshiriladi: spirometriya yordamida о‘pkaning hayotiy
qobiliyati; qо‘l mushaklari kuchi - qо‘l dinamometri yordamida; harakatlanishni
tashkil qilishning turli shakllarini bajarishda tananing alohida qismlari uchun vaqt
kо‘rsatkichlari - sekundomer va boshqalar. Shunday qilib, jismoniy tarbiya
nazariyasida turli fiziologik va psixofiziologik holatlarni о‘lchashning instrumental
va instrumental bо‘lmagan vositalari qо‘llaniladi.
Kuzatish natijalari kundalik, protokol, matritsali yozuv yoki jurnalda qayd
etiladi. Kuzatuv ma’lumotlari yozuvi vaqt, joy, ishtirokchilar soni va kuzatuv
sifatini qayd etadi.
Tadqiqot usuli sifatida suhbat bolalar va tarbiyachilar shaxsini о‘rganish
uchun ishlatiladi. Tadqiqot maqsadi suhbat asosida belgilanishi kerak, buning
uchun suhbatdagi savollarni о‘ylab, tо‘g‘ri qо‘yish muhimdir. Misol uchun, agar
tarbiyachi boladan bolalarning zal atrofida qanday qilib tarqalib ketishlarini
sо‘rasa, u javob beradi: "Yaxshi, hatto, tо‘g‘ri", ya’ni. harakatning sifat
parametrlarini ta’kidlaydi.
Agar siz boladan zaldan taralgan bolalar qayerga yugurishini sо‘rasangiz, u
javob beradi: "Boshqa bolaga duch kelmaslik uchun yaqin atrofda hech kim yо‘q".
Suhbat natijalarini diktafonga yozib olganingizdan sо‘ng, yozuvlarni tahlil
qilganingiz ma’qul. Yordamchi (tarbiyachi yoki maktabgacha ta’lim muassasasi
xodimlaridan biri) tomonidan suhbatning mumkin bо‘lgan stenografiyasi. Suhbat
natijalarini jadvallarda kо‘rsatish mumkin. Uning natijalarini matematik qayta
ishlash mumkin.
Sо‘rovnoma tadqiqot usuli sifatida. Bolalar xismoniy tarbiyasida anketalar
keng qо‘llaniladi. Sо‘rovnoma maxsus tanlangan savollar va mumkin bо‘lgan
standart javoblardan iborat. Anketa natijalarini sarhisob qilishda matematik
statistika usuli qо‘llaniladi.
Hujjatlar va faoliyat mahsulotlarini о‘rganish Ushbu usul jismoniy tarbiya
bо‘yicha tadqiqotlarda keng qо‘llaniladi. Qog‘oz hujjatlarni, har xil turdagi
harakatlarni rejalashtirish va hisobga olish tizimini о‘rganadi. Jismoniy rivojlanish
ma’lumotlari, jismoniy tayyorgarligi, bolaning ba’zi harakatlarini bajarish
texnikasi va boshqalar.
|
| |
