|
Maxsus fortepiano
|
| bet | 8/13 | | Sana | 17.05.2023 | | Hajmi | 6.34 Mb. | | #61120 |
Bog'liq 30s3030 lecture № 6, ASad, 1- мавзуга ХФТ, 55-G 12 vals op.91 - bir turkumlik asar hisoblanadi. Bu miniatyura musiqa qutisining bir turi. Har bir sonining o’ziga xos xususiyati uni cheksiz ijro etish mumkinligi deb atash mumkin. O’z miqyosiga ko’ra, pyesalar faqat uchta qatorni egallashi mumkin. Bu qisqacha fikrlar. Shunisi e’tiborga loyiqki, bu opus uzluksiz ishlash uchun mo’ljallangan edi. Qismlari faqat shartli ravishda ko’rsatiladi:
Shunqay qilib, birinchi ikkita valsi E-dur bir xil tonalligida yozilgan.
Uchinchi vals cis-moll tonalligida yozilgan to’rtinchi valsga modulyatsiya qilishga yordam beradi.
Beshinchi vals oldingi qismning rivojlanishini davom ettiradi, ammo melodik harakat o’zgaradi. Registr yuqoriroq bo’ladi, punktir ritm paydo bo’ladi.
Oltinchi vals lirik, minor tonalligida yozilgan. Biroz melanholik bor. Registr ham yuqoriligicha qolmoqda, lekin ohangning ritmik pulsatsiyasi tez-tez bo’lib turadi.
Yettinchi vals a-mollda yozilgan melanholik chiziqni davom ettiradi.
Sakkizinchi vals Shubertning sevimli texnikasini aks ettiradi – xuddi shu nomdagi tonalliklarni yonma-yon joylashtirish, keyingi valsda a-moll yana miltillaydi va tuyg’uni oldindan yaratadi. Dinamika o’zgaruvchan, beqaror bo’ladi.
O’ninchi vals bu – tsiklning kulminatsiyasidir. Kompozitsiya quyidagi texnikalar bilan tavsiflanadi: major-minor ladi, romantiklar ijodiga hos xususiyat, triolli ritmlar va yuqori registrlarning ustunligi tavsiflanadi.
O’n birinchi vals – yengil, ammo o’ta to’xtaluvchan vals. Unda Lendlerning xususiyatlarini kuzatishimiz mumkin. G-dur tonallida yozilgan.
O’n ikkinchi vals bu – E-dur tonalligidagi tsiklning mantiqiy xulosasi. Bu qism barcha harakterli xususiyatlarni birlshatirgan ya’ni barcha oldingilarni birlshatirganga o’xshaydi.
Butun turkumning ovozi davomida valsning ritmi o’zgarishsiz qoladi. Turli hil hayot rasmlar namoyish etiladi. Bu xuddi ko’p qavatli uyga o’xshaydi, unda har bir xona o’z qonunlari bo’yicha yashaydi, lekin hamma narsa hayotning bir hil ritmida qurilgandek. Har kimning o’z musiqasi, o’z narsalariga qarashi bor. Lekin voqealar rivoji, dramaturtgiya har kim uchun har hil, o’ziga xos va ifodali, quvnoq yoki g’amgindek.
Franz Shubertning valslari – fortepiano miniatyurasi rivojlanishi tarixidagi yangi sahifadir. Tasvirlarning jozibasi va ulug’vorligi kompozitsiyalarni aniq romantik davrga tasniflash imkonini beradi. Har bir vals musiqiy durdonadir.
2.2. Musiqiy lahzalarning ijrochilik masalalari.
|
| |
