Современные решения проблем системы высшего, среднего образования и их решения
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г.
310
sanalib, oila va jamiyatning barkamol shaxsni shakllantirishga yoʻnaltirilgan
birgalikdagi faoliyatini anglatadi. Tarbiya yordamida inson shaxsining maʼnaviy
jihatlarini qaror toptirish koʻzda tutiladi.
Dunyoqarash, eʼtiqod, ezgulik,
goʻzallik, yaxshilik, adolatga doyr qarash va koʻnikmalarning shaxs sifa-tiga
aylantirilishi tarbiya yordamidagina amalga oshiriladi. Insonlar orasida yashash,
hayotda turmush kechirish va faoliyat koʻrsatish uchun zarur boʻlgan bilim,
koʻnikma va malakalar yigʻindisini oʻzlashtirishga qaratilgan faoliyat oʻqitish
tushunchasini ifoda etadi. Oʻqitish natijasida shaxs zaruriy bilimlar bilan
taʼminlanib, kelgusida turli darajadagi maxsus maʼlumotni olish imkoniga ega
boʻladi. Tarbiyalash va oʻqitish natijasida odamda muayyan shaxs sifatlari
shakllantiriladi. Shaxs tarbiyalash va oʻqitish orqali oʻzida oldin boʻlmagan
maʼnaviy-intellektual sifatlarga ega boʻladi. Bu hol shaxsning umri mobaynida
uzluksiz davom etadi va uning rivojlanishiga omil boʻladi.
Inson va uni shakllantirishga
doir fan sifatida falsafa, etika, estetika,
madaniyatshunoslik, psixologiya, iqtisodiyot, siyosatshunoslik, demografiya,
tarix, adabiyot, tibbiyot, mat. va boshqa fanlar bilan uzviy bogʻliq. pedagogika
fani va amaliyoti taraqqiyotida
bu fanlarning nazariy asoslari, tadqiqot
metodlari, ilmiy xulosalarni aniqlash, taxlil qilish hamda umumlashtirish
usullaridan foydalanadi.
Zamonaviy kadrlar oldiga qo‘yilayotgan eng muhim vazifalardan biri-
yuksak malakali mutaxassislar sifatida o‘zligini, o‘z qobiliyatlari, individualligi,
shaxsiy fazilat hamda xislatlarini bilgan holda biznes va boshqaruvda jamoaning
mehnatini oqilona tashkil etish va ijtimoiy foydali mehnatning,
shuningdek,
tadbirkorlikning barcha sohalarida iqtidorli kasb sohibi sifatida faoliyat
ko‘rsatishdir.
Chunki shaxs o‘z qobiliyati, iqtidori, layoqati, tafakkuri, diqqati, e’tiqodi,
xarakteri, temperamenti, muomala va muloqoti xususiyatlarini bilib, uni to‘g‘ri
yo‘naltira olsa, o‘zi va o‘zgalar ruhiyatiga befarq bo‘lmaslikka, o‘z layoqatini
o‘stirishning elementar vositalaridan boxabar bo‘lishga yordam beradi.
O‘qitishda nazariy bilimlar qanchalik qat’iy bayon etilsa, talabaning fikr
yuritishi ham shunchalik aniq va to‘g‘ri bo‘ladi, o‘quv materiallarini to‘la, ongli
Oliy va o‘rta ta’lim tizimida pedagogik – psixologik muammolarning zamonaviy yechimlari
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г.
311
o‘zlashtirish darajasi oshadi. Talabalar o‘qish jarayonida faqat nazariy
bilimlarnigina o‘zlashtirish bilan cheklanib qolmasliklari zarur. Ular nazariy
bilimlarni amaliyot bilan bog‘lab olib borishlari lozim. Ta’limdagi
yutuqlar
nazariya bilan amaliyotning o‘zaro bog‘liqligiga asoslangandir. Talabalar
o‘zlashtirgan bilimlarini amaliyotda tatbiq eta olsalar, amaliyotda ulardan
foydalana olsalar, shundagina ular o‘z kasbining chinakam mutaxassislari bola
oladilar. Talabalar amaliyotdagi hodisalarni kuzatish va o‘rganish orqali
qo‘shimcha bilimlarga ham ega bo‘lib boradilar. Orttirilgan bilimlarini nazariy
bilimlar bilan uyg‘unlashtirib, yagona umumlashgan xulosaga keladilar.
Natijada, ularda voqea va hodisalar mohiyatini anglash ko‘nikmasi shakllanadi.
Ishlab chiqarish kadrlar tayyorlash tizimida buyurtmachi va iste’molchi
funksiyalarini bajarib, kerakli yuksak darajalarda
va tegishli sohalar uchun
kadrlar tayyorlash, qayta tayyorlash va malaka oshirish jarayonida faol ishtirok
etadi. Ishlab chiqarishning ehtiyojlari kadrlar tayyorlashga bo‘lgan ijtimoiy
buyurtmani shakllantiradi, kasb-hunarga tayyorlashning maqsadi, vazifasi va
mazmunini aniqlaydi, malakaviy
talablarni ilgari suradi, zamonaviy
texnologiyalar va o‘qitish shakllarini tanlab olish shartlarini belgilaydi. Ishlab
chiqarish pirovard natijada kadrlarning sifati va raqobatbardoshligiga baho
beradi.
