- rasm. Fе-S sistemasining holat diagrammasi

Download 3,39 Mb. Pdf ko'rish
bet	23/158
Sana	11.12.2023
Hajmi	3,39 Mb.
	#115552

1 ... 19 20 21 22 23 24 25 26 ... 158

Bog'liq
pdf (2)

C = K - F + 2

6- rasm. Fе-S sistemasining holat diagrammasi
Stexiometrik birikma shunday birikmaki, ularning olinishida dastlabki
elementlar ularning molekulyar og‗irligi nisbatida olingandir.
1.4.2. Fazalar qoidasi va erkinlik darajasini aniqlash
Sistemaning boshqa qismlaridan chegara sirt bilan ajralgan, ulardan o‗z
termodinamik xossalari va kimyoviy tarkibi bilan farq qiladigan qismi – faza (F)
deyiladi. Bir fazadan iborat sistema – gomogen sistema, bir necha fazadan iborat
sistema – geterogen sistema deyiladi. Suyuq va qattiq fazalar – kondensatlangan
(quyuqlashgan) fazalar deyiladi.
Komponentlar soni (K) – sistemadan ajratib olinganda mustaqil mavjud bo‗la
oladigan moddalar (tarkibiy qismlar) sonini bildiradi. Masalan, NaCl ning suvdagi
eritmasida ikkita – NaCl va H
2
O komponentlari mavjud.
Sistemaning
termodinamik xossasini aniqlash uchun zarur bo‗lgan
parametrlarning eng kichik soni – erkinlik darajasi deyiladi. Erkinlik darajalari
soni (C) – fazlar sonini o‗zgartirmasdan turib, ma‘lum chegarada o‗zgartirilishi
mumkin bo‗lgan mustaqil o‗zgaruvchi kattaliklar parametrlari soniga teng.
Gibbsning fazalar qoidasi geterogen sistemalar uchun qo‗llaniladi:
φ(F, K, C) = 0
Uning matematik ifodasi quyidagilarga teng:

37
Agar sistema tarkibida uchuvchan birikmalar bo‗lsa, u holda bu sistema uchun
ikkita parametr – bosim va harorat ahamiyat kasb etadi. Uning ifodasi quyidagicha:
C = K - F + 2
Bu yerda: C – sistemaning erkinlik darajalari soni;
K – sistemadagi komponentlar soni;
F – sistemadagi fazalar soni.
Agar sistema faqat qattiq va suyuq holatlardan iborat bo‗lsa, bosim o‗zgarmas
bo‗lgani uchun erkinlik darajasi bittaga kamayadi hamda gaz fazasi hisobga
olinmaydi. Uning ifodasi esa quyidagicha:

Download 3,39 Mb.

1 ... 19 20 21 22 23 24 25 26 ... 158

Download 3,39 Mb.

Pdf ko'rish