44
bo‗lgan moddaning eng ko‗p grammlar soni bilan ifodalanadi. Bu miqdor ba‘zan
eruvchanlik koeffitsiyenti yoki oddiygina qilib
moddaning eruvchanligi deb
ataladi. Masalan, 18
0
C da 100 g H
2
O da 51,7 g Pb(NO
3
)
2
eriydi. (ya‘ni Pb(NO
3
)
2
ning eruvchanligi 18
0
C da 51,7 ga teng).
Moddaning eruvchanligi haqida gapirilganda erishdagi haroratni albatta
ko‗rsatish kerak. Ko‗pincha qattiq moddalarning eruvchanligi harorat ko‗tarilishi
bilan ortadi. Bu eruvchanlik egri chiziqlari yordamida yaqqol tasvirlanadi.
Abssissalar o‗qiga harorat, ordinatalar o‗qiga eruvchanlik koeffitsiyenti qo‗yiladi.
Eruvchanlik egri chiziqlari yordamida moddalarning turli
haroratdagi eruvchanlik
koeffitsiyenti oson aniqlanadi. Harorat pasayganida eritmadan moddaning ajralib
chiqishi
kristallanish deyiladi.
Moddalarning erishida issiqlik effekti sodir bo‗ladi:
moddaning tabiatiga
qarab issiqlik chiqadi yoki yutiladi. Erish jarayonida issiqlik chiqqanida
ekzotermik jarayon (
H
0), issiqlik yutilganida endotermik jarayon (
H
0)
amalga oshadi.
Erish issiqligi
H-bu 1 mol modda eriganida ajralib chiqadigan
yoki yutiladigan issiqlik miqdoridir. Masalan,
KOH uchun
H
0
=-55,65 kj
mol,
NH
4
NO
3
uchun esa
H
0
=+26,48 kj
mol.
Erigan moddaning erituvchi bilan kimyoviy o‗zaro ta‘siri natijasida
