88
3. ―XALOL‖, ―Organik‖ standartlari
4. HACCP-tizimining tamoyillari.
TAYANCH SO‘ZLAR:
GLOBAL GAP , ISO-22000 , XALOL, HACCP-tizimi
O‗ZBEKISTON RESPUBLIKASI PREZIDENTINING
FARMONI
QISHLOQ
XO‗JALIGI
MAHSULOTLARINING
SIFAT
VA
XAVFSIZLIK
KO‗RSATKICHLARI
XALQARO
STANDARTLARGA
MUVOFIQLIGINI
TA‘MINLASHGA DOIR QO‗SHIMCHA CHORA-TADBIRLAR TO‗G‗RISIDA
So‗nggi yillarda yer va suv resurslaridan samarali foydalanish, mahsulot ishlab chiqarish
hajmini oshirish va eksport geografiyasini kengaytirish bo‗yicha izchil islohotlar amalga
oshirilmoqda.
2016 — 2019-yillar davomida yalpi qishloq xo‗jaligi mahsuloti hajmi — 171,2 foizga,
jumladan meva-sabzavotchilik — 172,6 foizga, chorvachilik mahsulotlari — 170 foizga, o‗rmon va
baliqchilik mahsulotlarini ishlab chiqarish — 177,5 foizga oshdi.
Meva-sabzavot mahsulotlarining eksport hajmi 1,4 mln tonnadan oshib, 2016-yilga
nisbatan 1,5 barobarga o‗sishga erishildi.
Shu
bilan birga, jahon bozorida mahsulotlarga qo‗yilgan sifat va xavfsizlik talablarining
tobora kuchayib borishi, respublikamizda yetishtirilayotgan mahsulotlarning xalqaro bozorlardagi
o‗rnini mustahkamlash uchun qo‗shimcha choralar ko‗rishni talab qilmoqda.
Respublikada Organic va Global G.A.P. xalqaro standartlari talablariga muvofiq mahsulot
ishlab chiqarish, tartibga solish va muvofiqlashtirish tizimlarini rivojlantirish, qishloq va o‗rmon
xo‗jaligi mahsulotlarining sifat va xavfsizlik ko‗rsatkichlarini yaxshilash, eksport geografiyasini
kengaytirish,
shuningdek, mamlakatimizning organik mahsulot ishlab chiqarish salohiyatidan to‗liq
foydalanish imkoniyatini oshirish maqsadida:
1. Quyidagilar:
O‗zbekiston Respublikasida organik qishloq xo‗jaligi va organik oziq-ovqat mahsulotlari
ishlab chiqarishni rivojlantirish konsepsiyasi (keyingi o‗rinlarda — Konsepsiya)
1-ilovaga
muvofiq;
O‗zbekiston Respublikasida organik qishloq xo‗jaligi va organik oziq-ovqat mahsulotlari
ishlab chiqarishni rivojlantirish konsepsiyasini amalga oshirish bo‗yicha ―Yo‗l xaritasi‖
2-
ilovaga
muvofiq;
2020 — 2025-yillarda qishloq xo‗jaligi va o‗rmon fondi yerlarida bosqichma-bosqich
organik ishlab chiqarishga o‗tishning prognoz ko‗rsatkichlari
3-ilovaga
muvofiq;
2020 — 2025-yillarda maqbul qishloq xo‗jaligi amaliyoti (Global G.A.P.) xalqaro standarti
talablari bo‗yicha sertifikatlanadigan yer maydonlarining asosiy eksportbop ekin turlari bo‗yicha
prognoz ko‗rsatkichlari
4-ilovaga
muvofiq;
Paxta-to‗qimachilik ishlab chiqarishi korxonalari va klastyerlari tomonidan organik paxta
xomashyosi yetishtirish hamda organik to‗qimachilik mahsulotlarini ishlab chiqarishni tashkil etish
bo‗yicha amaliy chora-tadbirlar rejasi
5-ilovaga
muvofiq;
Respublika hududlarida agroekoturizm jozibadorligini yanada oshirish uchun organik
bozorlar va restoranlar tashkil etish bo‗yicha
chora-tadbirlar rejasi
6-ilovaga
muvofiq tasdiqlansin.
2. Belgilansinki:
89
a) O‗zbekiston Respublikasi Qishloq xo‗jaligi vazirligi organik mahsulotlarni ishlab
chiqarish va maqbul qishloq xo‗jaligi amaliyoti (Global G.A.P.) doirasidagi barcha manfaatdor
tashkilotlar faoliyatini muvofiqlashtirish va tartibga solish bo‗yicha vakolatli davlat organi
hisoblanadi;
b) O‗zbekiston Respublikasi Qishloq xo‗jaligi vazirligiga:
barcha manfaatdor vazirliklar, idoralar, hokimliklar, xo‗jalik yurituvchi subyektlar va
tadbirkorlardan organik ishlab chiqarish va maqbul qishloq xo‗jaligi amaliyoti (Global G.A.P.)
doirasidagi zaruriy ma‘lumotlarni olish;
organik mahsulot va xomashyolarni ishlab chiqarish,
qayta ishlash, tashish, saqlash, sotish
va sertifikatlash bilan shug‗ullanuvchi xo‗jalik subyektlari faoliyatining ekvivalentligini baholash
va avtorizatsiyalash tizimini yaratish huquqi beriladi.
3. Shunday tartib o‗rnatilsinki, unga muvofiq organik qishloq xo‗jaligiga o‗tkazilgan yer
uchastkalarida ekinlarni joylashtirish organik standart talablarini hisobga olgan holda ilmiy
asoslangan almashlab ekish sxemalariga muvofiq amalga oshiriladi va ekinlarni joylashtirishda
davlat aralashuviga yo‗l qo‗yilmaydi.
4. O‗zbekiston Respublikasi Qishloq xo‗jaligi vazirligi:
a) Sog‗liqni saqlash vazirligi, O‗rmon xo‗jaligi davlat qo‗mitasi, Veterinariya va
chorvachilikni rivojlantirish davlat qo‗mitasi, Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat
qo‗mitasi, ―O‗zbekoziqovqatxolding‖ xolding kompaniyasi, Fanlar akademiyasi
bilan birgalikda
2020-yil 1-oktabrga qadar organik qishloq xo‗jaligi va ishlab chiqarish tizimlarini xalqaro
standartlar asosida tashkil etish bo‗yicha O‗zbekiston Respublikasining ―Organik qishloq xo‗jaligi
mahsulotlarini yetishtirish to‗g‗risida‖gi qonuni loyihasini;
―O‗zstandart‖ agentligi bilan birgalikda ikki oy muddatda organik qishloq xo‗jaligi va
oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishni ixtiyoriy sertifikatlashdan o‗tkazish tartibi to‗g‗risidagi
nizomni Vazirlar Mahkamasiga kiritsin;
b) Oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi bilan birgalikda Toshkent davlat agrar
universitetida ―Organik qishloq xo‗jaligi mahsulotlarini yetishtirish, saqlash va qayta ishlash‖
yo‗nalishida mutaxassislar tayyorlash uchun o‗quv-uslubiy materiallarni ishlab chiqsin va 2021-
2022 o‗quv yilidan boshlab ushbu yo‗nalishda talabalar qabul qilishni yo‗lga qo‗ysin;
v) bir oy muddatda vazirlik tuzilmasida belgilangan shtatlar doirasida 4 ta shtat birligidan
iborat organik ishlab chiqarish va maqbul qishloq xo‗jaligi amaliyotini rivojlantirish boshqarmasini
tashkil etsin;
d) 2021-yil 1-yanvarga qadar qishloq xo‗jaligi yo‗nalishidagi ilmiy-tadqiqot institutlarida
mavjud laboratoriyalarni zamonaviy yuqori texnologik asbob-uskunalar
bilan jihozlasin va
birlamchi organik urug‗ yetishtiruvchi xo‗jaliklar faoliyatini yo‗lga qo‗ysin;
e) 2020-yil 31-dekabrga qadar Jahon bankining qishloq xo‗jaligini modernizatsiyalash va
raqobatbardoshligini
oshirish
bo‗yicha
kredit mablag‗lari hisobidan ―Qishloq xo‗jaligida
standartlashtirish markazi‖ davlat unitar korxonasi qoshida Organic va Global G.A.P. xalqaro
standartlari talablariga muvofiq kompleks sinov laboratoriyasi majmuasini tashkil etish choralarini
ko‗rsin.
5. O‗zbekiston Respublikasi Innovatsion rivojlanish vazirligi, Qishloq xo‗jaligi vazirligi
bilan birgalikda ikki oy muddatda organik mahsulotlarni yetishtirish (ishlab chiqish), qayta ishlash,
saqlash va qadoqlashga hamda organik urug‗chilikni rivojlantirishga yo‗naltirilgan besh yillik
davlat ilmiy-texnik dasturlarni ishlab chiqsin va loyihalarni tanlovlar asosida shakllantirsin.
6. ―O‗zstandart‖ agentligi:
90
Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qo‗mitasi, Sog‗liqni saqlash vazirligi,
Veterinariya va chorvachilikni rivojlantirish davlat qo‗mitasi, Vazirlar
Mahkamasi huzuridagi
O‗simliklar karantini davlat inspeksiyasi, ―O‗zbekoziqovqatxolding‖ xolding kompaniyasi, Qishloq
xo‗jaligi vazirligi, Innovatsion rivojlanish vazirligi, Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi, Tashqi
ishlar vazirligi bilan birgalikda bir oy muddatda Kodeks Alimentarius Komissiyasi standartlari
talablariga muvofiq Yevropa Ittifoqi bilan savdo faoliyatini jadallashtirish bo‗yicha 2020 — 2024-
yillarga mo‗ljallangan chora-tadbirlar dasturlari
rejasini ishlab chiqsin;
2020-yil 1-sentabrga qadar ISO 28000 Etkazib berish zanjirida xavfsizlikni boshqarish
tizimlari xalqaro standartlari seriyalarini qabul qilsin;
uch oy muddatda qishloq xo‗jaligi va oziq-ovqat mahsulotlarining qo‗shimcha qiymat
zanjirini tashkil etishda ishtirok etuvchi barcha korxona va tashkilotlar faoliyatlarida bajariladigan
jarayonlarni ISO 28000 ―Etkazib berish zanjirida xavfsizlikni boshqarish tizimlari‖ xalqaro
standarti
talablariga
muvofiqligini
baholashning
belgilangan
tartibda
amalga
oshirilishini
ta‘minlasin.
7. O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi O‗simliklar karantini davlat
inspeksiyasi Qishloq xo‗jaligi vazirligi bilan birgalikda ikki oy muddatda organik mahsulotlarni
zararsizlantirish bo‗yicha xalqaro tajribada qo‗llanilayotgan usullar va vositalar ro‗yxatini
shakllantirsin hamda eksportga yo‗naltirilayotgan organik mahsulotlarni zararsizlantirish ishlarining
xalqaro talablarga muvofiq amalga oshirilishini ta‘minlasin.
8. O‗zbekiston Respublikasi Qishloq xo‗jaligi vazirligi manfaatdor
vazirlik va idoralar
bilan birgalikda ikki oy muddatda qonun hujjatlariga ushbu Farmondan kelib chiqadigan
o‗zgartirish va qo‗shimchalar to‗g‗risida Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritsin.
9. O‗zbekiston Milliy axborot agentligi va O‗zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi
Qishloq xo‗jaligi vazirligi bilan birgalikda ushbu Farmon mazmun-mohiyati hamda maqsad va
vazifalarining ommaviy axborot vositalarida keng yoritilishini ta‘minlasin.
10. Mazkur Farmonning ijrosini nazorat qilish O‗zbekiston Respublikasi Bosh vazirining
o‗rinbosari O‗.I. Barnoyev zimmasiga yuklansin.
