Meva va sabzavotlarni quyosh nurida quritish laboratorya qurilmasi




Download 319,18 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/5
Sana14.12.2023
Hajmi319,18 Kb.
#118185
1   2   3   4   5
Bog'liq
meva-va-sabzavotlarni-quyosh-nurida-quritish-laboratorya-qurilmasi

Tavsiya etilgan dizayn quyidagicha ishlaydi: 
Quritgichga yetkazib beriladigan havo umumiy maydoni 9 m
2
bo‘lgan 
qo‘shimcha havo isitgichlarida isitiladi va yorug‘lik o‘tkazuvchi yuzasi va kollektor 
korpusining pastki qismi orasiga o‘rnatilgan absorberning yuqori va pastki qismidan 
havo purkaladi. Keyin bu havo quritgichning 2 m
2
maydonli quyosh kollektoriga 
yuboriladi. To‘r tovoqlar quritgichning quyosh kollektori ostida joylashgan. Issiq 
havo ketma - ket zigzag shaklida beriladi, quritiladigan mahsulot yuviladi. 
"Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842
October 2021 / Volume 2 Issue 10
www.openscience.uz
130


Rasm-2. Qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini quritish laboratorya qurilmasi: 
1 - to‘r palletlar, 2 - quyosh kollektori quritgichlar, 3 - quritgich korpusi, 4,5 - tashish 
uchun g‘ildiraklar, 6 - ventilator, 7 - elektr motor, 8,9 - shamollatgich quvur liniyasi, 
10 - kollektorlardan so‘riladigan quvur liniyasi, 11 - boshqaruv paneli, 13-bo‘limlar 
eshiklari 
Tadqiqot maqsadi - har xil qishloq xo‘jalik mahsulotlarini quritganda umumiy 
maydoni 10 m
2
bo‘lgan qo‘shimcha havo isitgichli quyosh quritgichining ish 
faoliyatini aniqlash. Quritgichning eksperimental modelining ishlashini aniqlash 
Buxoroda olingan tajriba asosida amalga oshirildi. Bog‘dorchilik olma va nokning 
erta navlari bo‘yicha 2020 yil 17 sentyabrdan 2020 yil 20 sentyabrgacha.
Hammasi bo‘lib, 81-87% asosiy namlik miqdori 70 kg olma 17 sentyabrda 
quritgichga qo‘yildi., 18.09.2020 quritilgan xomashyoning og‘irligi bo‘laklarning 
qalinligiga qarab namligi 13-19 % bo‘lgan 17 kg da. Tayyor mahsulotni keyingi 
tushirish quritgichga namligi 84-88 % bo‘lgan har xil turdagi 97 kg nok, 2020 yil 18 
sentyabrda quritilgan24 kg. xomashyoda namligi 21% bo‘lgan. 
Tadqiqot natijasida olma va nok uchun quritish egri chiziqlari aniqlandi (2-
rasm). Ta’kidlash joizki, quritish faqat kunduzi soat 10.00 dan 17.00 gacha (ish 
vaqtida) olib borilgan. Kechasi quritgich to‘liq o‘chirilgan va mahsulot keyingi 
kungacha quritgichda qo‘yilgan. Quritgichda umumiy quritish va saqlash vaqtini 
ko‘rsatadi. Mahsulot kechasi quritgichda saqlanganda, yana namlikka ega bo‘ladi, u 
yoqilganda 30-60 daqiqa ichida bug‘lanadi. 
Rasm-2. Olma va nokni quritish uchun egri chiziqlar 
"Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842
October 2021 / Volume 2 Issue 10
www.openscience.uz
131


Tajriba natijasi shuni ko‘rsatdiki, olma va nokni quritish vaqti quyidagicha edi: 
olma uchun 2,5 kun; nok esa 3,5 kun. Quritish paytida atrof - muhit haroratiga qarab, 
harorat sensori mos haroratga o‘rnatildi va quritgichning belgilangan isitish 
chegarasiga qarab avtomatik ravishda yoqiladi va o‘chadi. 
Yuqoridagi mahsulotlarni quritish “isitish - sovutish” avtomatik rejimda amalga 
oshirildi. Tajribalar davomida to‘rli sig‘imlarlar joylashishiga qarab notekis quritish 
aniqlandi, bu ularni 2-3 marta qayta tartibga solish zarurligiga olib keldi, quritish 
jarayonida, kamerasining dizaynini takomillashtirishni zarurligi aniqlandi.
Quyoshli havo isitgichining ishiga kelsak, ob-havo sharoitiga (quyosh 
nurlanishining intensivligi) qarab, isitiladigan havo harorati 40 dan 60
0
C gacha 
bo‘lgan, umumiy maydoni 9 m
2
bo‘lgan ikkita quyoshli havo isitgichidan o‘rtacha 
1300 m
3
/soat chiqadigan havo bilan davriy ishlaydigan qurilma orqali amalga 
oshirildi. 2020 yilgi mavsumda quritish kamerasining harorat rejimini aniqlash uchun 
har xil nuqtalarda quritgichga kiruvchi va chiqadigan havo oqimi parametrlari 
qurimalar yordamida havo harorati va namligini uzoq vaqt qayd qilish orqali o‘lchab 
borildi.
O‘lchash texnikasi quyidagicha aniqlaydi ya’niy havo harorati va namligi muhit 
asosiy vazifani o‘taydi. Keyin u quritgichga kiradigan havoning havo oqimiga 
joylashtirildi. Keyin qurilma mahsulot bilan quritgichning bo‘laklari bo‘ylab, kirish 
va chiqish oqimi sohasida harakatlantirildi [6].
Rasmda olingan ma’lumotlarni tahlil qilish orqali quyidagi natijalarga guvoh 
bo‘ldik, 2020 yil 01.10 holatiga ko‘ra, atrof-muhit harorati o‘rtacha 11-00 gacha 
27°C, nisbiy namlik 33%. 12-30 gacha quritgichga kiradigan quyosh isitadigan 
havoning maksimal harorati 46,6°C, namligi 12,6%. Bundan tashqari, qurilmani 
quritgich bo‘laklari bo‘ylab harakatlantirganda, harorat Dastlab, namlik mos ravishda 
kamayadi va bo‘limlar bo‘ylab yanada oshadi, harorat 42,8°C dan 24,4°C gacha 
pasayadi va namlik oshib, oxirgi bo‘lim oxirida 62,6%ga yetadi, bu namlikning 
yutilishi bilan izohlanadi. Quritilgan mahsulotning harorati va quyosh nurlanishining 
pasayishi bilan o‘zgarib turadi. 
Olmalarni 07.10.2020 yildagi quritish haqidagi ma’lumotlar quyida keltirilgan. 
Bulutli ob-havo sharoitida 2 va 4 kVtli isitish elementi yordamida 4 kVt isitish 
elementidan maksimal harorat 32,3°C, namlik 80,3% bo‘lgan. Shu bilan birga, 10:30 
dan 11:00 gacha bo‘lgan muhit harorati o‘rtacha 21 °C, havo namligi 78% ni tashkil 
etdi. 
Olmani yana quritish 13:20 dan 17:00 gacha 2 kVt isitish elementidan havo 
harorati 25°C gacha pasayishiga olib keladi, bug‘ -havo aralashmasining namligi 66% 
gacha ko‘tariladi - bu quritilgan mahsulotdan namlikni kamaytirishni ko‘rsatadi. 

Download 319,18 Kb.
1   2   3   4   5




Download 319,18 Kb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Meva va sabzavotlarni quyosh nurida quritish laboratorya qurilmasi

Download 319,18 Kb.
Pdf ko'rish