Shamolni o‘lchash usullari va asboblari

4.4-rasm. Akustik anemometr 
Kosali va kontaktli anemometrlar odatda atmosferaning quyi qatlamidagi 
issiqlik va namlikning turbulent oqimlarini hisoblash uchun zarur bo‘lgan gradient 
o‘lchashlarida qo‘llaniladi. Ular yordamida vaqtning kerakli oralig‘i (bir necha 
minutdan 1-3 soatgacha) uchun shamolning o‘rtacha tezligini aniqlash mumkin. 
Induksion anemometrlar shamolning oniy (2-3 s) tezligini aniqlashda qo‘llaniladi. 
Bunday kuzatishlar, masalan, balans o‘lchagich ko‘rsatkichlariga shamol 
tuzatmalarini kiritish uchun zarur. 
Shamol xarakteristikalarini aniqlash uchun hozirgi vaqtda meteorologik 
stansiyalarda anemorumbometrlar qo‘llaniladi. Shamolni kuzatish quyidagilarni o‘z 
ichiga oladi: a) vaqtning 2 yoki 10 daqiqa oraliqlarida (o‘lchashlarda 
foydalanilayotgan asbobning texnik imkoniyatlariga bog‘liq holda) shamolning 
o‘rtacha tezligini o‘lchash; b) vaqtning shu oralig‘idagi oniy shamol tezligining 
maksimal qiymatini aniqlash (kuchayuvchi shamol tezligi); v) 2 daqiqa ichidagi 
shamolning o‘rtacha yo‘nalishini aniqlash. Shamol tezligi va yo‘nalishini uzluksiz 
qayd qilib borish uchun anemorumbograflardan foydalaniladi. Ular yordamida 
shamol tezligining 1 soat ichidagi o‘rtacha qiymati, oniy tezlikning 1 soat ichidagi 
maksimal qiymati va 1 soat ichidagi o‘rtacha tezlikka mos keluvchi shamol yo‘nalishi 
aniqlanadi. 

Shamol 
tezligi 
datchiklarining 
konstruksiyasiga 
bog‘liq 
ravishda 
anemometrlarning quyidagi turlari ajratiladi: 
- havo oqimining bosimini qayd etuvchi plastinka yoki boshqa shakldagi jism 
(flyuger, shamol o‘lchagich); 
- shamol ta’sirida vertikal o‘q atrofida aylanuvchi bir nechta kosa yoki 
parraklardan tashkil topgan tizim (rotoanemometrlar, parrakli anemometrlar) 
- harorati atrofdagi havo haroratidan farq qiluvchi jismlar (issiqlik 
anemometrlari). 

Download 4,8 Mb.