315
Bu yerda, ShOB – 1 ga. yerga to’g’ri kelgan shartli ozuqa proteyin birligi yoki ularda bo’lgan 1 s.
ozuqa;
OBM – 1 ga. yerdan olingan ozuqa birligi miqdori yoki 1 s. yem;
PM – 1 ga.yerdan olingan proteyin miqdori yoki 1 s. Yem;
10 va 2 – hisoblash koefisiyentlari.
Ozuqa birligi va proteyinning 1 kg. suli hisobida nisbati.
1 ob = 1 kg suli
Yem-xashak ekinlari va yemlarni baholashda etalon sifatida qabul qilingan.
1 sentner ozuqa birligi tannarxini topish uchun yemlar tannarxini ulardagi shu ozuqa birligi
miqdoriga bo’lish kerak. Yem-xashak ekinlarining iqtisodiy samaradorligi bundan tashqari
koeffisiyentlar yig’indisi bilan aniqlanadi. Buning uchun yillik hisobotdan bir qator yillardagi yem-
xashak ekinlarining o’rtacha hosildorligi olinadi.Keyin bu hosildorlik yem-xashak jadvali yordamida
o’zlashtiriladigan proteyinni hisobga olgan holda ozuqa birligiga aylantiriladi va shu bo’yicha 1
ga.dan, 1 k/s.ga va 1 so’mlik ishlab chiqarish xarajatlariga to’g’ri keladigan shartli yem proteyni
birligi aniqlanadi.
Demak, koeffisiyent qancha yuqori bo’lsa, yem-xashak ekinlarining samaradorligi shuncha
yuqori bo’ladi.Turli xil yem-xashaklardan foydalanish samaradorligi sarf qilingan yem-xashakning
texnik va iqtisodiy to’lovlari ko’rsatkichlarida izohlanadi.
Ozuqaning texnik qaytimi darajasi (TQD), sarf qilingan ozuqa birligiga natura shaklida to’g’ri
kelgan chorvachilik mahsulotini ifodalaydi
OB
YaMQ
TQD
=
Ozuqaning iqtisodiy qaytarish darajasi esa, yem-xashak qiymati birligiga to’g’ri kelgan
chorvachilik yalpi mahsulotining qiymatini ifodalaydi.
OB
YaMQ
IQD
=
Yem-xashak ishlab chiqarish iqtisodiy samaradorligiga ta’sir etuvchi omillarni aniqlash,
ularning o’rtasidagi aloqalarni omilli tahlil yordamida o’rnatish mumkin.
Shu maqsadda bir qancha gurux omillar ajratiladi:
