• Tashqi xarakteristikasi.
    		•

    Yuklanish xarakteristikasi




    Download 1,4 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet37/53
    Sana24.11.2023
    Hajmi1,4 Mb.
    #104790
    1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   53
    Bog'liq
    Elektr mashinalari

    Yuklanish xarakteristikasi. Uning tajribada olinishi va o‘zgarish 
    xarakteri, xuddi mustaqil qo‘zg‘atishli generatorlarniki kabi bo‘ladi (6.4-
    rasmga qarang). 
     Rostlash xarakteristikasi. Parallel qo‘zg‘atishli O‘T generatorining 
    rostlash xarakteristikasi, xuddi mustaqil qo‘zg‘atishli generatorniki kabi 
    (6.6,b-rasmga qarang), U
    a 
     U
    N 
     const va n  n
    N 
     const bo‘lganda, I
    qoz 
     
    f (I
    a
    ) bog‘liqlikdir. Bu xarakteristika, yuklama tokining har xil 
    qiymatlarida yakor zanjirining kuchlanishini U
    a
    U
    N
     sonst qilib saqlab 
    turish uchun qo‘zg‘atish toki I
    qoz
    ning o‘zgarishi qanday tarzda bo‘lishini 
    ko‘rsatadi. Agar yakor toki I
    a
    va yuklama toki I
    yu
    larning ozgina farqini 
    e’tiborga 
    olmasak, 
    parallel 
    qo‘zg‘atishli 
    generatorning 
    rostlash 
    xarakteristikasi mustaqil qo‘zg‘atishli generatornikidan farq qilmaydi 
    (6.6,b-rasm). 
    Tashqi xarakteristikasi. Bu xarakteristika r
    qoz
     r
    qoz
     r
    sh.r 
     const va n 
     n
    N 
     const bo‘lganda, U
    a 
     f (I) bog‘liqlik ko‘rinishda bo‘ladi. 
    Parallel qo‘zg‘atishli generatorning bu xarakteristikasi xuddi mustaqil 
    qo‘zg‘atishli generatorning tashqi xarakteristikasi kabi, qo‘zg‘atish 
    sistemasidagi rostlovchi reostatning dastlabki olingan nuqtadagi (U
    a
    U
    N
    ) 
    holatini o‘zgartirmasdan yuklama tokining o‘zgarishi yakor zanjirining 
    chiqishidagi kuchlanishi U
    a
    ga qanday ta’sir qilishini ko‘rsatadi. 
    Shuni ta’kidlash kerakki, mustaqil qo‘zg‘atishli generatorda
    qo‘zg‘atish toki o‘zgarmas bo‘lsa, parallel qo‘zg‘atishli generatorlarda esa, 
    U
    qoz 
     U
    a
    bo‘lganligidan qo‘zg‘atish toki I
    qoz
    o‘zgaradi, ya’ni 
    I
    qoz 
     U
    qoz 
     r
    qoz
     const (6.4) 
    bo‘ladi. Demak, qo‘zg‘atish zanjiridagi qarshilik r
    qoz
     const bo‘lsa, 
    qo‘zg‘atish toki I
    qoz
    generator yakorining kuchlanishiga mutanosib 
    ravishda o‘zgarar ekan. 
    Yuklama tokini oshirib olingan tashqi xarakteristikalarini taqqos-lasak 
    (6.8-rasm), 
    parallel 
    qo‘zg‘atishlida 
    bu 
    xarakteristika 
    mustaqil 
    qo‘zg‘atishlinikiga nisbatan pastroqda joylashganini ko‘ramiz. Bu 
    quyidagicha tushuntiriladi. Agar mustaqil qo‘zg‘atishli generatorda 
    yuklama tokining oshishi bilan kuchlanishning tushishiga: 1) yakor

    53 
    reaksiyasining 
    magnitsizlovchi 
    ta’siri 
    va 
    2) 
    yakor 
    zanjiridagi 
    kuchlanishning pasayishi sabab bo‘lsa, parallel qo‘zg‘atishli generatorda 
    bunga 3-sabab qo‘shiladi, ya’ni yuqorida ko‘rsatilgan 2 ta sababga ko‘ra, 
    yakor zanjiridagi (demak, qo‘zg‘atish zanjiridagi) kuchlanishning 
    kamayishi (chunki U
    qoz 
     U
    a
    ) tufayli qo‘zg‘atish tokining kamayishi ta’sir 
    ko‘rsatadi. Demak, shu 3-sababga ko‘ra, parallel va mustaqil qo‘zg‘atishli 
    generatorlarning tashqi xarakteristikalari bir-biri bilan farq qilar ekan. 
    Agar tashqi xarakteristikani tajribada olish jarayonida yuklama 
    qarshiligi R
    yu
    ni 0 gacha kamaytirishni davom qildirsak (6.8-rasmda 2-
    punktir chiziq), yakor toki I
    a
    haddan tashqari oshib ketadi, chunki bunda 
    U
    a 
     0 bo‘lib, qisqa tutashuv rejimiga ega bo‘lamiz. Yakor tokining yo‘l 
    qo‘yilgan qiymatidan oshib ketishi yakor chulg‘amini ishdan chiqaradi.
    Parallel qo‘zg‘atishli generatorning tashqi xarakteristikasini olishda R
    yu 
    ni 0 gacha kamaytirsak yuklama toki I
    yu
    = I
    a
    o‘zining kritik I
    kr
    (22,5)I
    N
    qiymatigacha oshib, keyin esa kamaya boradi (6.8-rasm, 1-punktir egri 
    chiziq). Buni quyidagicha tushuntirish mumkin. Ma’lumki, R
    yu
    qarshilikning kamayishi yuklama tokining oshishiga olib kelishi kerak, 
    ammo yuqorida ko‘rsatilgan 3 ta sababga ko‘ra generatorning chiqish 
    klemmalaridagi kuchlanishning kamayishi, teskari yo‘nalishda ta’sir 
    qiladi. Yuklama tokining qiymati yuklama qarshiligi va generator 
    kuchlanishining qiymatlariga bog‘liq ravishda o‘zgaradi. 
    Xulosa qilib shuni ta’kidlash mumkinki, mustaqil va parallel
    qo‘zg‘atishli generatorlarning xarakteristikalari va xossalari yuklama 
    tokining I
    a 
     0 dan I
    a 
     I
    N
    gacha o‘zgarishida bir-biridan kam farq qiladi.

    Download 1,4 Mb.
    1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   53




    Download 1,4 Mb.
    Pdf ko'rish