50
O’ngdan chap tomonga ip saqlagich skoba tagidagi ip tortgichning teshigiga
kiritiladi. Ipni yuqoridan pastga ip yo’naltirgichlari orqali o’tkazib, chapdan o’ngga
tomn igna ko’ziga taqiladi. Ostki ipni avtomatik o’ragich yordamida naychaga
o’raladi. Ip yo’naltigiching o’ng teshigiga kiritiladi, taranglash qo’shimcha
rostlagichining shaybalari orasidan o’tkaziladi, so’ngra
pastdan yuqoriga ip
yo’naltirgichning uchta teshigidan o’tkaziladi-da soat mili harakatiga qarshi
yo’nalishda aylantirib naychaga bir necha marta o’raladi. Shpindelni salgina bosib
unga naycha kiydiriladi
Ostki ipni mokiga qo’yishda (taqishda) naychani o’ng qo’lga olib, chap
qo’lda turgan naycha qalpog’ining kovak sterjeniga kiydiriladi.
Surilma plastina chapga suriladi va maxovik g’ildiragini aylantirib igna
ko’tariladi, bunda tepki ham ko’tarilgan bo’lishi lozim.
Naycha qalpog’i qulfchasining plastinasini chap qo’l barmog’i bilan chap
tomnga tortib, surilma plastina devorlari bilan igna plastinasi
orasidagi oraliqdan
naycha qalpog’ini naycha tutgichning sterjeniga kiydiriladi. Bunda naycha
qalpog’ining qirqimi yuqori tomonga qarab turishi kerak. Plastina ostki ipni qisib
qolmaganligini va uni sterjen qanchalik zich yopib turganligini tekshirib qo’yiladi.
O’QUV AMALIYOTINI O’TKAZISH BO’YICHA USLUBIY KO’RSATMALAR
1-bosqich Kirish
5 daqiqa
Mavzuni e’lon qiladi. Mavzu bo’yicha vazifalarni tushuntiradi. Bajariladigan
ishlar ketma-ketligi bilan tanishtiradi.
2-bosqich O’quv materialini bayon qilish
20 daqiqa
O’quv materialini bayon qiladi. Har bir o’quvchining nazariy bilimini
baholaydi.
Baholash uchun test savollari beradi.
3-bosqich. Kirish yo’riqnomasi. 5
daqiqa
Tavsiyalar ish o’rni bilan amalda tanishish bilan boshlanadi. Mashina ish
o’rni nimalardan iborat bo’lishini uning qanday
tashkil etilishi kerakligini,
ishlayotganda qaychi, detallar va boshqa asboblar qaerda turishini tushuntiradi,
mashinaning asosiy mexanizmlari tuzilishini aytib ko’rsatadi. Mashinada
51
ishlayotanda mehnat xavfsizligi qoidalari to’g’risida gapirib beradi. Ishlab
chiqarish sanitariyasi va elektr yong’in xavfsizligi qoidalariga rioya qilishni
tushuntiradi. Mashina ish o’rnida to’g’ri o’tirishni ko’rsatadi.
Mashinani ishga
tushirish va to’xtatish tartibini, mashinaga igna o’rnatishni, tepkini ko’tarishni va
tushirishni tushuntiradi; tepki tagiga gazlamani qo’yishni, tepkini tushirishni,
baxyaqator yuritishni va tepki tagidan gazlamani chiqarib olishni,
gazlamani yoki
qog’ozni tepki tagiga yo’naltirishni parallel baxyaqatorlar yuritishni ko’rsatadi.
(bularning hammasi mashinaga ip taqmasdan bajariladi) To’g’ri oval, egri—bugri,
parallel chiziqlar bo’ylab tikishni ko’rsatadi.
4-bosqich. Amaliy ish 40
daqiqa
O’quvchilarni chiqarib, ko’rsatilgan ish priyomlarini takrorlashni taklif
qiladi. O’quvchilarni bajarib ko’rsatishlarini kuzatadi.
Ustki va ostki iplarni taqish, baxyaqatorlar zichligini, iplar tarangligini, tepki
bosimini rostlash mashqlarini ko’rsatadi. Baxyaqator sifatiga ustki va ostki iplar
tarangligining bog’liqligi to’g’risida gapiradi va iplar tarangligini qanday rostlash
kerakligini ko’rsatadi.
Parallel baxyaqatorlarni mashinada qanday tikilishini ko’rsatib,
baxyaqator
boshida va oxirida puxtalashga e’tibor beradi. Siniq chiziqli baxyaqator, oval
baxyaqatorlar tikishni ko’rsatadi. O’quvchilar yo’llanma xarita bilan ta’minlanadi.
O’quvchilarning bajarayotgan ishlarini tekshirish uchun ish o’rinlarini aylanib
chiqadi va joriy yo’l-yo’riqlar beradi. Har bir o’quvchiga mashinaga itp taqishda
mashinani rostlashda yordam berib turish kerak
5-boqich Joriy yo’riqnoma 5
daqiqa
Mashinalarni tozalash va moylash mashqlarini o’tkazadi.
6-bosqich Baholash, tahlil qilish va yakunlash
5 daqiqa
O’quvchilarning bajargan ishlarini tahlil qiladi. Bajaradigan ishlar yuzasidan
o’quvchilar bilimlarini mustahkamlaydi.
Baholash natijalarini e’lon qiladi. Bajarilgan ishlardagi yutuq va
kamchiliklarni ko’rsatadi. Uyga vazifa va uni bajarish uchun tavsiyalar ko’rsatadi.
