• Mazkur Nizomga muvofiq moliyaviy natijalarning shakllanish qatorlariga quyidagilar kiritiladi
  •  Moliyaviy natijalarning shakllanishi




    Download 2,53 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet272/436
    Sana05.01.2024
    Hajmi2,53 Mb.
    #130885
    1   ...   268   269   270   271   272   273   274   275   ...   436
    Bog'liq
    Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

     
    10.3. Moliyaviy natijalarning shakllanishi
    va ularning turlari 
     
    Iqtisodiyotni modernizatsiya qilish sharoitida respublikamizda qabul 
    qilingan amaldagi huquqiy me’yorlarga muvofiq xo‘jalik yurituvchi 
    subyektlar moliyaviy natijalarining shakllanishi Moliya vazirligi 
    tomonidan ishlab chiqilgan hamda 1999-yil 5-fevralda tasdiqlangan 
    «Mahsulot (ish, xizmat)lar ishlab chiqarish xarajatlarining tarkibi va 
    moliyaviy natijalarning shakllanish tartibi to‘g‘risida»gi Nizomga 
    asosan belgilanadi. Mazkur Nizomga muvofiq moliyaviy natijalarning 
    shakllanish qatorlariga quyidagilar kiritiladi: 
    1. Mahsulot (ish, xizmat)lar sotishdan olingan yalpi moliyaviy 
    natija. 
    2. Asosiy faoliyatning yalpi moliyaviy natijasi. 
    3. Moliyaviy faoliyatdan ko‘rilgan natija. 
    4. Umumxo‘jalik faoliyatidan olingan yalpi moliyaviy natija. 
    5. Favqulodda kutilmagan holatlardan natija. 
    6. Soliq to‘langungacha bo‘lgan yalpi moliyaviy natija. 
    7. Yilning sof foydasi (zarari). 
    Moliyaviy natijalarning bu tarkib turkumlanishini xalqaro hisob 
    andozalariga nisbatan berilgan deyish mumkin. Bunda asosiy 
    faoliyatning moliyaviy natijalari qatorida korxonaning mahsulot 
    sotishdan olgan natijasi, asosiy vositalarni sotishdan olgan natijasi va 
    boshqa aktivlarni sotishdan olgan moliyaviy natijasi aks etadi. Davr 
    xarjatlari ulardan chegiriluvchi qator sifatida olinadi.
    Nizomda keltirilgan xarajatlar tasnifi eng avvalo buxgalteriya 
    hisobida xarajatlarni to‘g‘ri va to‘liq aks ettirishga, shuningdek, xo‘jalik 
    yurituvchi subyektning moliyaviy hisobotini tuzish uchun uning 
    faoliyati moliyaviy natijalarini (foyda yoki zararni) aniqlashga 
    yo‘naltirilgan. 
    Xo‘jalik yurituvchi subyekt faoliyatining moliyaviy natijalari 
    foydaning quyidagi ko‘rsatkichlari bilan tavsiflanadi: 
    mahsulotni sotishdan olingan yalpi foyda, bu sotishdan 
    olingan sof tushum bilan sotilgan mahsulotning ishlab chiqarish tannarxi 
    o‘rtasidagi tafovut sifatida aniqlanadi: 


    373
    bunda, 
    YaF - yalpi foyda; 
    SST- sotishdan olingan sof tushum; 
    IT - sotilgan mahsulotning ishlab chiqarish tannarxi; 
    asosiy faoliyatdan ko‘rilgan foyda, bu mahsulotni sotishdan 
    olingan yalpi foyda bilan davr xarajatlari o‘rtasidagi tafovut, va plyus 
    asosiy faoliyatdan ko‘rilgan boshqa daromadlar yoki minus boshqa 
    zararlar sifatida aniqlanadi: 
    bunda, 
    AFF-asosiy faoliyatdan olingan foyda; 
    DX-davr xarajatlari; 
    BD-asosiy faoliyatdan olingan boshqa daromadlar; 
    BZ-asosiy faoliyatdan ko‘rilgan boshqa zararlar; 
    xo‘jalik faoliyatidan olingan foyda (yoki zarar), bu asosiy 
    faoliyatdan olingan foyda summasi plyus moliyaviy faoliyatdan 
    ko‘rilgan daromadlar va minus zararlar sifatida hisoblab chiqiladi: 
    bunda,
    UF - umumxo‘jalik faoliyatidan olingan foyda; 
    MD - moliyaviy faoliyatdan olingan daromadlar; 
    MX - moliyaviy faoliyat xarajatlari; 
    soliq to‘langungacha olingan foyda, u umumxo‘jalik 
    faoliyatidan olingan foyda plyus favqulodda (ko‘zda tutilmagan) 
    vaziyatlardan ko‘rilgan foyda va minus zarar sifatida aniqlanadi: 
    bunda, 
    STF - soliq to‘langungacha olingan foyda; 
    FP - favqulodda vaziyatlardan olingan foyda; 
    FZ - favqulodda vaziyatlardan ko‘rilgan zarar; 

    Download 2,53 Mb.
    1   ...   268   269   270   271   272   273   274   275   ...   436




    Download 2,53 Mb.
    Pdf ko'rish