burada
τ
s
– əməliyyatın yerinə yetirilməsi üçün lazım olan vaxt;
P
1i
– birinci operator S əməliyyatını yerinə yetirərkən edə biləcəyi i tipli səhvin ehtimalı;
P
2i
– ikinci operator S əməliyyatını yerinə yetirərkən edə biləcəyi i tipli səhvin ehtimalı;
N – əməliyyatların sayı;
n – səhvlərin sayıdır.
Operator işinin etibarlılığına ətraf mühitin böyük təsiri olur. Etibarlılığı artırmaq
məqsədilə, operator üçün normal iş şəraitinin yaradılması vacibdir.
MİS-də iş şəraitinə təsir edən daha bir faktor antropometrik xarakterdir (AX). Burada,
əsasən, insan bədəninin və onun ayrı-ayrı hissələrinin ölçülərilə iş yerinin, konstruksiya və
maşının idarə orqanlarının ölçüləri arasında olan əlaqə öyrənilir.
Son vaxtlara qədər, hər hansı bir yeni texnika layihə edilərkən, yalnız onun məhsuldarlığı,
etibarlılığı və iqtisadi cəhətdən əlverişliliyi nəzərə alınırdı.
İnsanın istehsalatda rolunun artması, onun hərtərəfli inkişafı təkcə iqtisadi göstəricilərin
yox, həmçinin sosial effektivliyin bu və ya digər layihədə nəzərə alınmasını məcburən tələb edir.
İnsan tərəfindən idarə edilən və ya nəzarət edilən maşın və ya hər hansı bir texnoloji proses,
qabaqcadan onun fəaliyyətinin xüsusiyyətini, faktiki iş şəraitinin göstəricilərini müəyyən edir.
Bu şəraitdə işin mürəkkəblik və ağırlıq dərəcəsi müvafiq olaraq aşağıdakılarla müəyyən edilir:
1. İnsan bədəninin və ayrı-ayrı bədən üzvlərinin ölçüsünün iş yeri konstruksiyasına və
ölçüsünə, idarə orqanlarına və c. uyğunluğu;
2. Fiziki şərait, əl və ayaq hərəkətlərinin trayektoriyası və sürətinin insanın fiziki imkanına
uyğunluğu;
3. İşin mürəkkəbliyinin işçinin iş təcrübəsi və qabiliyyəti ilə uyğunluğu;
4. Daxil olan informasiyanın həcmi, sürəti və strukturası ilə insanın bacarığı arasında
uyğunluq.
İşləyən işçilərin sayından asılı olaraq, iş yeri fərdi və kollektiv olur. Adətən, iş yeri oturaq,
ayaq üstə və oturaq – ayaq üstə olur.
Erqonomik tələblər istehsal avadanlığının elə elementlərinə verilir ki, həmin elementlərlə
insan avadanlığın quraşdırılması, istismarı, təmiri və nəqli vaxtı bilavasitə əlaqədar olur. İstehsal
avadanlığına ümumi erqonomik tələblər dövlət standartı ilə müəyyən edilir. Bu tələblər, əsasən,
insanların iş yerlərinə, iş yerlərindəki idarəetmə orqanlarına və informasiyanı əks etdirən
vasitələrə olan erqonomik tələblər məcmusudur.
