İnfraqırmızı şüalanmadan mühafizə




Download 1,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet72/113
Sana01.12.2023
Hajmi1,28 Mb.
#109072
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   113
Bog'liq
M asir d vrd istehsalatda h r hans s viyy d q bul edil n q ra

7.9. İnfraqırmızı şüalanmadan mühafizə
İstehsalat şəraitində infraqırmızı (istilik) şüalanmaların mənbələri açıq alov, qızdırıcı
sobalar, əridilmiş və qızdırılmış metal, texnoloji avadanlığın qızmar səthləri, süni işıqlandırma
cihazları və s. ola bilər. İnfraqırmızı şüalanmalar insan orqanizminin xarici mühitlə istilik
mübadiləsində mühüm rol oynayır. Bu şüalanmaların insana istilik təsiri effekti enerji axını
sıxlığından, təsiretmə müddətindən və şüalanmanın dalğa uzunluğundan asılı olaraq müxtəlif
olur.
İnfraqırmızı şüalanmalar diapazonunu dalğa uzunluqlarına görə üç sahəyə ayırmaq olar: A
sahəsi (λ=700¸1500nm); B sahəsi (λ=1500¸3000nm); C sahəsi (λ>3000nm)
A sahəsindəki şüalanma dəri örtüyündən yüksək nüfuzetmə qabiliyyətinə malikdir, qan və
dərialtı piy qatı tərəfindən yaxşı udulur. B və sahələrindəki şüalanmaların böyük qismi dərinin
xarici qatı tərəfindən udulur.
İnsanın infraqırmızı şüalanmalar zonasında uzun müddət olması nəticəsində orqanizmdə
istilik balansının kəskin pozulması baş verir, bədənin hərarəti yüksəlir, tərləmə güclənir və
orqanizmə zəruri olan duzların itirilməsinə gətirib çıxarır. İnfraqırmızı şüalanmaların uzun
müddət təsiri gözün katarakt xəstələnməsinə səbəb ola bilər.
İnfraqırmızı şüalanmaların enerji axını sıxlığının dalğa uzunluğundan asılı olaraq yol
verilən səviyyələri cədvəl 7.1-da verilmişdir.
Cədvəl 7.1


İnfraqırmızı şüalanmaların enerji axını sıxlığının dalğa uzunluğundan asılı olaraq yol verilən
səviyyələri
İnfraqırmızı
şüalanmalar
sahəsi
Dalğa uzunluğu,
nanometr (nm)
Enerji axını
sıxlığının yol verilən
səviyyəsi, W/m
2
A
700 -1500
100
B
1500 – 3000
120
C
>3000
150
İş zonası havasına olan tələbələrə uyğun, dövlət standartına görə texnoloji avadanlığın və
işıqlandırma cihazlarının qızmar səthlərindən ayrılan istilik şüalanmalarına işçilərin məruz
qalma intensivliyinin yol verilən normaları cədvəl 7.2-də verilmişdir.
Cədvəl 7.2
İstilik şüalanmalarına işçilərin məruz qalma intensivliyinin yol verilən normaları
Şüalanmaya məruz qalan
sahə
Şüalanmaya məruz qalma
intensivliyinin yol verilən
normaları, W/m
2
Bədənin səthinin 50% və
daha artıq sahəsi
35
Bədənin səthinin 25 – 50%
sahəsi
70
Bədənin səthinin 25%-dən
az sahəsi
100
Açıq istilik mənbələrindən (qızdırılmış metal, şüşə, açıq alov və s.) işçilərin şüalanmaya
məruz qalma intensivliyi 140Wt/m
2
-dan artıq olmamalıdır, şüalanmaya məruz qalan sahə
bədəninin səthinin 25% - dən artıq olmamalı və bu zaman fərdi mühafizə vasitələrindən, o
cümlədən sifəti və gözləri qoruyan vasitələrindən istifadə edilməlidir.
Daimi və müvəqqəti iş yerlərində istilik şüalanmasının intensivliyinin təyin edilməsi
(ölçülməsi) hər bir istilik mənbəyinin maksimum istilik şüalandırma istiqamətində aparılmalı və
şüalanmanı ölçən cihaz qəbuledicisi düşən şüa axınına perpendikulyar olaraq döşəmədən (və ya
iş meydançasından) 0,5m; 1,0m və 1,5m hündürlükdə yerləşdirilməlidir. Alınan nəticə cədvəl
3.13-də göstərilən yolverilən hədlə müqayisə edilməlidir. 
İstilik şüalanması səthlərinin temperaturunu ölçmək üçün aktinometr, bolometr və
elektrotermometr tipli cihazlardan istifadə edilir.
İnfraqırmızı şüalandırıcılardan mühafizə üçün qızmar səthlərin istilik izolyasiyası, istilik
şüalandıran səthlərin soyudulması, işçinin istilik şüalandırma mənbələrindən uzaqlaşdırılması
(istehsal proseslərinin uzaqdan idarə edilməsi və avtomatlaşdırılması), aerasiyanın və hava
şırnaqlarının tətbiq edilməsi, şüalanma mənbəyinin ekranlanması, iş kabinələrindən və fərdi
mühafizə vasitələrindən istifadə edilir.
İnfraqırmızı şüalanma mənbələrini ekranlamaq üçün şüanı əks etdirən və ya şüanı udan
materiallardan hazırlanmış konstruksiyalardan istifadə edilir. Konstruksiyalar stasionar və səyyar


ola bilər. Bunlar, mənbəyi nəinki istilik şüalanmalarından, həm də qığılcımlardan, ərimiş metal
hissəciklərindən və s. mühafizə edə bilər.
Şüalanmanı əks etdirən ekranlar kərpicdən, alüminiumdan, asbestdən, alfoldan (üzünə
alüminium folqa çəkilmiş asbest) və ya metal tordan hazırlanır. Ekranlar birqat və çoxqat ola
bilər. Çoxqat ekranlarda qatlararası hava ekranlamanın səmərəliyini daha da artırır.
Şüa udan ekranlar istiliyi pis keçirən materiallardan hazırlanmış pərdələr, şitlər formasında
olur. Pərdələr xırda metal zəncirlərdən hazırlanır və bilavasitə şüa yayılan oyuqların qarşısına
qoyulur, bunlar şüa axınını 60-70% azaldır. Pərdələr nazik su qatı formasında da hazırlana bilər,
bunlar şüa axınını 90%-ə qədər azaldır.
İnfraqırmızı şüalanmadan fərdi mühafizə vasitələri kimi, odadavamlı maddələr
hopdurulmuş kətan parçadan hazırlanmış xüsusi üst geyim, yüksək hərarətə davamlı xüsusi
ayaqqabı, işıq süzgəcli şüşədən hazırlanmış mühafizə eynəyi, əlcəklər və mühafizə kaskalarından
istifadə edilir.

Download 1,28 Mb.
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   113




Download 1,28 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



İnfraqırmızı şüalanmadan mühafizə

Download 1,28 Mb.
Pdf ko'rish