2. Hissələrin materialı seçilir, onların fiziki - mexaniki xassələrini xarakterizə edən əsas
parametrlər müəyyənləşdirilir;
3. Qəbul olunmuş hesablama sxeminə əsasən qüvvələr sisteminin müvazinət şərtləri tərtib
edilir;
4. Materialın gərginlik altında deformasiyaya uğramasını xarakterizə edən fiziki asılılıqlar
müəyyən edilir. Bu məqsədlə ümumiləşdirilmiş Huk qanunundan istifadə edilir.
ε
1
=
1
E
[
σ
1
−
μ
(
σ
2
+
σ
3
)
]
; (5)
ε
2
=
1
E
[
σ
2
−
μ
(
σ
3
+
σ
1
)
]
; (6)
ε
3
=
1
E
[
σ
3
−
μ
(
σ
1
+
σ
2
)
]
(7)
burada E
– yunq modulu;
σ
1,
σ
2,
σ
3
– verilmiş nöqtə ətrafında elementar kubun səthlərindəki əsas gərginlik;
e
1
,
e
2
,
e
3
– əsas gərginliklərə uyğun nisbi deformasiyalar;
m
– Puasson əmsalıdır.
5. Maşın hissələrində yaranan gərginliklər təyin edilir. Məlumdur ki, verilmiş nöqtə
ətrafında gərginlikli vəziyyət
σ
xx
,
σ
yy
,
σ
zz
,
τ
xy
= τ
yx
,
τ
yz
= τ
zy
,
τ
zx
= τ
xz
gərginlikləri ilə xarakterizə
edilir ki, bunu da ümumi bir gərginlik tenzoru ilə ifadə etmək olar:
σ
xx
τ
xy
τ
xz
T
σ
= τ
yx
σ
yy
τ
zy
(8)
τ
zx
τ
yz
σ
zz
6. Materialın möhkəmliyini təmin edə biləcək fərziyyə qəbul edilir. Materiallar
müqaviməti kursunda qəbul olunan möhkəmlik nəzəriyyələri aşağıdakılardır:
a)
Birinci möhkəmlik nəzəriyyəsi – maksimum möhkəmlik nəzəriyyəsi. Bu nəzəriyyəyə
əsasən, əgər material həddi və ya mürəkkəb gərginlikli vəziyyətdə olarsa, onun möhkəmliyi bu
gərginliklərdən ən böyüyünün buraxılabilən qiymətindən kiçik və ya ona bərabər olduğu halda
ödənilir, yəni:
σ
1
³
σ
2
³
σ
3
³
0; σ
1
£
[σ]
b)
İkinci möhkəmlik nəzəriyyəsi – maksimum nisbi deformasiya nəzəriyyəsi.
Bu nəzəriyyəyə əsasən, əgər material üç oxlu gərginlikli vəziyyətdə olarsa, onun
möhkəmliyi ən böyük nisbi deformasiyanın buraxılabilən qiymətindən kiçik və ya ona bərabər
olduğu halda ödənilir.
Əgər deformasiyanın hər üçü müsbət e
1
³e
2
³e
3
³
0 və e
1
£
[e
d
] olarsa, onda möhkəmlik
ödənilir.
c)
Üçüncü möhkəmlik nəzəriyyəsi – maksimum toxunan gərginlik nəzəriyyəsi. Bu
möhkəmlik nəzəriyyəsinə əsasən, əgər bu və ya digər gərginlikli vəziyyətdə olan materialda
yaranan maksimum toxunan gərginlik buraxılabilən qiymətdən kiçik və ya ona bərabər olarsa,
onda möhkəmlik ödənilir. Başqa sözlə:
