117
kodlash tamoyili bo‘yicha tashkil etilishi mumkin.
Birinchi tamoyilning ma’nosi shundan iboratki, turli uzatish
antennalari axborot simvollari blokining turli qismlarini yoki turli
axborot blaklarini uzatadi. Ma’lumotlarni uzatish ikkita yoki to‘rtta
antennlar orqali parallel olib boriladi.
Qabul qilish tomonida turli
antennalar signallarini qabul qilish va ajratish amalsha oshiriladi va
maxlumotlarni maksimal uzatish tezligi ikki yoki to‘rt martta ortishi
mumkin.
Fazoviy-vaqt bo‘yicha kodlash tamoyili bo‘yich qurilgan
tizimlarda barcha uzatish antennalaridan o‘sha bir ma’lumotlar oqimi
eng yaxshi qabul qilish sifatini ta’minash maqsadlarida oldindan
kodlash sxemalaridan foydalanish orqali uzatish amalga oshiriladi.
Masalan, ikkita uzatish antennalaridan signalni shakllantirishda
OFDMA-signal nimtashuvchilaridan
birini modulyatsiyalaydigan
kompleks modulyasion simvollar oqimi toq (x1) va juft (x2)
simvollarga bo‘linadi, ya’ni bu modulyasion simvollar bitta
nimtashuvchiga, lekin turli OFDMA-simvollarga mos keladi.
LTE tarmoqlaridagi xizmatlar.
Yanada ko‘p xilma-xil
xizmatlarni
taqdim
etilishini
ta’minlaydigan yangi tarmoq
texnologiyalarini
rivojlantirish
jahon
telekommunikatsion
hamjamiyatiga xizmatlar sifati va ularni boshqarish tizimi
masalalariga aloqa xizmatlarini taqdim etish raqobat bozorini samarali
rivojlantirishning eng muhim yo‘laridan biri sifatida qarashga
majburlaydi.
Aloqa xizmatlar sifati (QoS, Quality of Service)
tushunchasi
Xalqaro elektr aloqa ittifoqi tomonidan rasman E.800 tavsiyalarida
(yana umumiy foydalanishdagi telefon tarmoqlari va integral xizmat
ko‘rsatish raqamli tarmoqlariga qo‘llaniladigan) tasdiqlangan va
foydalanuvchilarni
aloqa
xizmatlaridan
qoniqishi
darajasini
aniqlaydigan xizmat ko‘rsatish parametrlaridan yig‘indi samara
sifatida tushuniladi.
Sifatni boshqarish tizimi bu xizmatlar sifatini o‘rnatilgan
talablarga mos kelishini ta’minlaydigan parametrlar va mexanizmlar
birligi hisoblanadi. Bunday tizimni kiritilishidan
maqsad xizmatga
talabni oshirish uchun taqdim etilgan xizmatdan foydalanuvchini
qoniqishini maksimallashtirish hisoblanadi.
Mobil
aloqa
tarmoqlarida
sifatni
boshqarish
tizimini
rivojlantirishni
boshlanishini
ma’lumotlarni
paketli
uzatish
imkoniyatili modifikatsiyalangan GSM/GPRS tarmoqlari uchun
118
mo‘ljallangan mos Rel’97/98 reliz chiqarilgan 1997 yilni belgilash
kerak bo‘ladi. Xizmatlar sifatini ta’minlash asosida bo‘lishi mumkin
xizmatlar va ularni taqdim etish usullariga nisbatan foydalanuvchi
yoki
terminalning
joriy
holatini
tavsiflaydigan
parametrlar
to‘plamidan iborat bo‘lgan PDP-nimmatn (PDP,
Packet Data
Protocol) tushunchasi yotadi. FTni bazaviy paketli tarmoq bilan
ulashda IP-paketlarni FTlar va turli tarmoq tugunlari orasida uzatish
uchun mantiqan aloqani o‘rnatish maqsadida to‘g‘ri va teskari
yo‘nalishlarda PDP-nimmatnni aktivlashtirish bo‘lib o‘tadi.
Dastlab Rel’97/98 relizga muvofiq bitta terminalga bitta PDP-
manzilga bitta PDP-nimmatnga ega bo‘lishga ruxsat etildi. Keyin
uchinchi avlod mobil tarmoqlari konsiepsiyasini
ishlab chiqishda
yangi
talablarni
ta’minlash uchun PDP-nimmatnning yangi
konsepsiyasi, aynan bitta PDP-manzilga xizmat ko‘rsatish sifati o‘z
profillariga ega bo‘lgan bir necha PDP-nimmatnlardan foydalanish
imkoniyati rivojlantirildi. Bunda mos PDP-manzil uchun ochiladigan
birinchi PDP-nimmatn birlamchi nimmatn, o‘sha i PDP-manzil uchun
ochilgan keyingi PDP-nimmatnlar esa ikkilamchi nimmatnlar
deyiladi. Lekin ikkilamchi PDP-nimmatnlarning ishlatilishi ular
birlamchi PDP-nimmatn APN tarmog‘iga
ulanish nuqtasi bilan
bog‘lanishini talab qiladi.
Bunday boshqarish tuzilmasini qurishning asosiy g‘oyasi PDP-
nimmatn
parametrlariga
muvofiq
xizmat
ko‘rsatish sifatini
darajalashtirish hisoblanadi. Shunday qilib, abonentning bitta PDP-
nimmatnni birga ishlatadigan barcha ilovalari bir xil xizmat ko‘rsatish
profiliga ega bo‘ladi. Bir xil xarakteristikalarli bir necha oqimlar
xizmat ko‘rsatish sifati birgalikdagi profilini hosil qiladi. Uzatiladigan
paketlarni QoS talablariga muvofiq darajalashtirilgan qayta ishlash
uchun
bitta FTga ham birlamchi, ham ikkilamchi nimmatnlar
aktivlashtirilishi kerak. PDP-nimmatnlarni tashkil etishga misol
2.19- rasmda keltirilgan.
Foydalanish xizmatlari bozorining rivojlanishi, avvalo, paketli
rejimda taqdim etiladigan xizmatlarning ortishiga bog‘liq. SHu bilan
birga, aytib o‘tilganidek, uchinchi va to‘rtinchi
avlod mobil
tarmoqlarda xizmatlarni uzatish, shu jumladan nutq so‘zlashuvlari
kanallar kommutatsiyalanishida mavjud emas, nutqni paketli
uzatilishining ishlatilishi VoIP (Voice over IP) yoki PoC (Push-to-
talk over Cellular) texnologiyalariga asoslanadi.
Nutqni paketli uzatilishi bilan bir qatorda asosiy xizmatlar
119
quyidagilar hisoblanadi:
- internet fayllarni uzatish (web-browsing);
- elektron pochtani etkazish;
- multimediali xabarlar (MMS, Multimedia Messaging Service),
shu jumladan, multimediali uzatish;
- oqimli video (streaming);
- real vaqtdagi interaktiv o‘yinlar.
