145
Nazorat savollari
1. Raqamli RRLlarning tasniflanishi va qo‘llanilishi sohalarini
keltiring.
2. Bir yo‘nalishli radioreleli aloqaning tuzilish sxemasini keltiring va
tushuntiring.
3. RRL oxirgi, oraliq va tugun stansiyalarining
tuzilish sxemalarini
keltiring va tushuntiring.
4. SYATlar qanday tasniflanadi va qanday asosiy ko‘rsatkichlari
mavjud?
5. ESY
qaysi
orbitalarda
ishlatiladi
va
ularning
asosiy
xarakateristikalarini keltiring.
6. Qayd etilgan sun’iy yo‘ldoshli aloqa deganda nima tushuniladi?
7. Harakatdagi sun’iy yo‘ldoshli aloqani tushuntiring.
8. VSAT tizimi deganda nima tushuniladi?
9. Sun’iy yo‘ldosh navigatsiya qanday tashkil etiladi?
146
4- Bob. SIMSIZ KENG POLOSALI ULANISH
TEXNOLOGIYALARI
4.1. Wi-Fi (IEEE 802.11) standarti
Wi-Fi qisqartmasi inglizcha «Wireless Fidelity» so‘zidan kelib
chiqadi, u “simsiz aniqlik” ma’nosini bildiradi. Bu nom ancha oldin
muomalaga kirgan Hi-Fi (Hi Fidelity) atamasiga o‘xshash
ma’lumotlarni simsiz uzatish texnologiyasiga berilgan. Odatiy kabelli
tarmoqlardan farqli ravishda WLAN (Wireless Local Area Network)
simsiz aloqa tarmoqlarida ma’lumotlarni
uzatish uchun yuqori
chastotali radioto‘lqinlar ishlatiladi. Wi-Fi ostida ko‘zda tutiladigan
IEEE 802.11standartlari oilasi bir necha 802.11a, 802.11b va 802.11g
varintlarni o‘z ichiga oladi, ulardan har biri ma’lumotlarni
uzatish
tezliklari bilan farqlanadi [2,19,20].
Wi-Fi texnologiyasi 90-yillardan boshlangan. 1999 yilda
802.11b standartni ishlab chiqish yakunlandi, 2000
yilda esa simsiz
aloqa uchun birinchi qurilmalar paydo bo‘la boshladi. Wi-Fi
korporativ kabelli tarmoqlarga muqobil – oddiy va harajatlar bo‘yicha
tejamli texnologiya sifatida o‘ylangan, chunki kabelni yotqizilishini
talab
qilmaydi, lekin samaradorligi kam emas. Lekin Wi-Fining
imkoniyatlar
korporativ
foydalanuvchilarni
oddiy
tarmoqqa
bilashtirishga qaraganda ancha keng. Shuning uchun bu texnologiyani
qo‘llaydigan qurilmalarning paydo bo‘lishi
bilan jamoat joylari -
aeroportlar, mehmonxonalar, kafe va restoranlarda tezkor ulanish
nuqtalari (yoki «xot-spotlar») ham paydo bo‘ldi
va bu bilan
foydalanuvchilar uchun yangi imkoniyatlar – qayd etilgan ish joyiga
bog‘liq bo‘lmasdan Internetga ulanishni ochdi.
Wi-Fi texnologiyasi yordamida xuddi ajratilgan liniya
yordamida ulanganidek Internetdan foydalanish mumkin.
Yagona
farq, endi qayd etilgan ish joyiga bog‘liq bo‘lmasdan Internetda
ishlash bilan birga erkin harakatlanish mumkin.
